حيات برزخي به چه كيفيتي است؟ - حيات برزخي به چه كيفيتي است؟ نسخه متنی

حيات برزخي به چه كيفيتي است؟

پاسخ

روح بعد از پايان زندگي دنيا در جسم لطيفي قرار مي‏گيرد كه از بسياري عوارض جسم مادي بر كنار است.

ولي از آن نظر كه شبيه اين جسم مادي است به آن بدن مثالي مي‏گويند. كه نه كاملاً مجرد است و نه مادي محض. بلكه يك نوع "تجرد برزخي" است. البته همانگونه كه درك حقيقت زندگي عالم آخرت براي ما اسيران زندان عالم ماده غير ممكن است، آگاهي از جهان برزخ به طور كامل نيز ممكن نيست چون جهاني است محيط بر دنيا و بالاتر از آن.

ولي با استناد به برخي از روايات و كلمات دانشمندان مي‏توان آن را به حالت خواب تشبيه كرد. در خوابهاي راستين روح انسان به نقاط مختلف پرواز مي‏كند و مناظري را مي‏بيند و لذت مي‏برد و گاه متألم مي‏شود.(1)

پس انسان داراي روح مجرد است و بعد از مرگ وارد عالم برزخ شده و تا قيامت در آنجا مي‏ماند و در اين مدت يا متنعّم به نعمتهاي برزخي است و يا معذّب به عذاب برزخي.

انسان در عالم برزخ زنده در سير و سلوك به سمت خداوند است با بدني مناسب با عالم برزخ كه خدا به او عطا كرده كه او همين شخص دنيائي است و از علم و شعور مناسب با آن عالم و بدن برخوردار است. بنابراين علم و آگاهي گاهي از راه درس خواندن و... فراهم مي‏شود و گاهي از راه تهذيب نفس و اين علم و حيات در برزخ وجود دارد.(2)

قرآن فرموده: برزخي هست كه گروهي در نعمت اند مثل شهداء(3) و گروهي در عذابند مثل فرعون...(4)

ولي وارد جزئيات آن نشده است، جزئيات را روايات مشخص كرده است.(5)

رواياتي دلالت بر نوعي حيات برزخي مي‏كنند كه ارتباط با اين جهان مادي هم دارد و بعضي از سخنان را مي‏شنوند چنانچه امام علي‏عليه السلام در برگشت از صفين در كنار قبرستان پشت كوفه ايستاد و با مردگان سخن گفت و فرمود: اجازه سخن گفتن ندارند و اگر اجازه داشتند به شما خبر مي‏دادند كه بهترين زاد و توشه در سفر آخرت پرهيزگاري است.(6)

اضافه بر روايات، ارتباط دانشمندان با عالم برزخ هم نشان مي‏دهد كه در آنجا انسان‏ها از ادراكات گسترده‏تري برخوردارند و گاه بخشي از علوم خود را از طريق ارتباط با مردم اين جهان به آنها منتقل مي‏كنند.(7)

برزخ، حياتي است كه واقعيت را به انسان مي‏فهماند چون در حيات دنيا خيلي از واقعيتها را انسان نفهميده و در آنجا واقعيتها براي او روشن مي‏شود.(8)

در برزخ گرچه عمل نيست ولي مانعي ندارد كه محل معرفت و آگاهي بيشتر باشد بر اين اساس امام كاظم‏عليه السلام فرمود: هر كس از دوستان و پيروان ما بميرد و هنوز قرآن را به طور كامل فرا نگرفته باشد در قبرش به او تعليم مي‏دهند تا خداوند به اين وسيله درجات او را بالا برد و...(9)

پس در عالم برزخ انسان از آگاهي در بالاتر از آگاهي دنيا برخوردار است، ملعومات انسان در عالم دنيا با عالم برزخي متفاوت است در عالم طبيعت از راه حس و تجربه و... آگاهي پيدا مي‏كنيم ولي در عالم برزخ كه بدن مادي و ابزار علم و آگاهي وجود ندارد از طريق شهود خواهد بود.

1) آية اللّه مكارم شيرازي، پيام قرآن (چاپ چهارم، سال 1374) ج 5، ص 464.

2) آية اللّه جوادي، تفسير موضوعي (چاپ دوم، سال 1366) ج 2، ص 504-524 و ص 388.

3) بقره: 153.

4) مؤمن: 40.

5) ر.ك: بحارالانوار، ج 6، ص 223 و 224.

6) نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 130.

7) پيام قرآن، ج 5، ص 461.

8) تفسير موضوعي، ج 3، ص 391.

9) اصول كافي، ج 4، ص 606، باب فضل حامل قرآن، حديث 10.