لطفا منتظر باشید ...
آيا آيةالكرسي آيات 255 تا 257 ميباشد و يا تنها آيه 255 است همچنين اين آيه در چه اهميتي بر خوردار است؟
پاسخ
خداوند متعال در آيه 255 سوره بقره ميفرمايد:"اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِما شاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ".هيچ معبودي نيست جز خداوند يگانة زنده كه قائم به ذات خويش است، و موجودات قائم به او هستند؛ هيچگاه خواب سبك و سنگين او را فرا نميگيرد؛ (و لحظهاي از تدبير جهان غافل نميماند)؛ آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن او است. كيست كه در نزد او، جز به فرمان او شفاعت كند؟ (بنابراين، شفاعت شفاعتكنندگان براي آنها كه شايستة شفاعتند، از مالكيت مطلقه او نميكاهد) آنچه را در پيش روي آنها (بندگان) و پشت سرشان است، ميداند (و گذشته و آينده، در پيشگاه علم او يكسان است) و كسي از علم او آگاه نميگردد، جز به مقداري كه او بخواهد، (او است كه به همه چيز آگاه است و علم و دانش محدود ديگران پرتوئي از علم بيپايان و نامحدود او است)، تخت (حكومت) او آسمانها و زمين را در برگرفته و نگاهداري آن دو او را خسته نميكند، بلندي و مقام و عظمت، مخصوص او است[1].فضيلت آيةالكرسي
اين آيه در اخبار و روايات به «آيةالكرسي» شهرت دارد و پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ و ائمه معصومين ـ عليهم السّلام ـ اهميت خاصي به اين آيه دادهاند كه با مراجعه به روايات و فرمايش هاي ايشان ميتوان به اين مطلب پي برد؛ نمونههايي از فرمايش معصومان ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ عبارتند از:1. رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ فرمود: آيةالكرسي از گنجي زير عرش به من بخشيده شده و پيش از من به هيچ پيامبري داده نشده است، و حضرت علي ـ عليه السّلام ـ فرموده از وقتي كه اين سخن را از پيامبر شنيدم، شبي بر من نگذشت كه اين آيه را نخوانم.2. از اميرمؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ روايت شده كه فرمودند: "از آية الكرسي غافل نشويد زيرا رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ فرمود: با فضيلتترين سخنها سخن قرآن است و با فضيلتترين سورة قرآن بقره و با فضيلتترين آيات سوره بقره آيةالكرسي است".و در حديث ديگري از آن جناب آمده: اگر بدانيد اين آيه چه اندازه اهميت دارد در هيچ حالي آن را ترك نميكنيد.3. از امام صادق ـ عليه السّلام ـ روايت شده ابوذر از پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ سؤال كرد عظيمترين آياتي كه بر شما نازل گشته كدام است؟ حضرت فرمود: آيةالكرسي.و يا در حديث ديگري از ائمه معصومين ـ عليهم السّلام ـ نقل شده كه هر كس بعد از هر نماز، آيةالكرسي را بخواند خداوند خودش قبض روح او را بر عهده ميگيرد و مثل كسي است كه به همراه پيامبران جهاد كرده و به شهادت رسيده باشد.البتّه روايات از طريق شيعه و اهل تسنن در اهميت آيةالكرسي زياد است و اين اهميتي كه نسبت به اين آيه با تعبيرات گوناگون دارد شده است به جهت محتويات مهم و برجسته آن است همانطور كه رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ اشاره به اين مطلب ميفرمايد: هيچ آيهاي نازل نشده كه از اين آيه والاتر باشد و اين آيه جامع صفات كماليه الهي است.علت نامگذاري
به مناسبت وجود كلمة كرسي در آيه، رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلّم ـ نام آيه را «آيةالكرسي» گذاشت، و ناميدن به اين نام از همان صدر اسلام مشهور و به همين نام بر زبان مبارك پيامبر اسلام جاري بوده است؛ همانطور كه اين نامگذاري در روايات وارده از آن حضرت و از ائمه ـ عليهم السّلام ـ و صحابه به چشم ميخورد، و اين براي اعتنا و احترام زيادي بوده كه نسبت به اين آيه داشتند، البتّه اين احترام بدون جهت نبوده بلكه به خاطر معارف دقيق و لطيفي است كه در اين ايه آمده و آن عبارت است از توحيد خالصي كه جمله "اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ" بر آن دلالت دارد، از اينرو در اين آيه 16 مرتبه نام خداوند و صفات او مطرح شده است، به همين سبب آيةالكرسي را شعار و پيام توحيد دانستهاند هر چند در قرآن كريم بارها شعار توحيد با بيانات گوناگون آمده است مثل: "لا إِلهَ إِلاَّ اللَّهُ ـ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ ـ لا إِلهَ إِلاَّ انت ـ لا إِلهَ إِلاَّ أنا". ولي در هيچ كدام آنها مثل آيةالكرسي در كنار شعار توحيد، صفات خداوند مطرح نشده است.پيامها و نكتهها
با توجّه به اين مطلب كه هر كدام از آيههاي قرآن كريم داراي مطالب و پيامهاي ارزشمندي براي تعليم و راهنمايي بشر است، اين آيه نيز با محتوا و مضامين عاليهاي كه در بردارد، پيامهاي باارزشي است؛ به براي نمونه به چند مورد اشاره ميشود:1. هيچ معبودي جز او ارزش معبود شدن ندارد.2. حيات واقعي و ابدي و سرچشمه همه حياتهاي ديگر از او است و همه چيز به او بستگي دارد.
3. او مالك هر آنچه كه در آسمانها و زمين، است ميباشد و هيچ عاملي، نميتواند قيوميّت او را خدشهدار كند.
4. كسي بدون اجازه او حق شفاعت در درگاه او را ندارد.
5. او از همه چيز آگاه است و بر همه چيز احاطه دارد و حكومت و قدرت او محدود نيست.
6. حفاظت از عالم هستي براي او سنگين نيست، و كسي كه هستي را حفاظت ميكند، ما را هم ميتواند حفظ كند؛ از اينرو توصيه شده كه در موقع ترس و بروز خطر اين آيه خوانده شود.
تعداد آيات
با توجّه به تفاسير و كتب مختلف و وجود قرائن و شواهد، روشن ميشود آيةالكرسي منحصر در يك آيه است و فقط شامل آيه 255 سوره بقره است. قرائن و شواهد عبارتند از:1. با مراجعه به كتب تفسير در مييابيم مفسران فقط همين آيه را به عنوان آيةالكرسي مورد بررسي و تفسير قرار داده و متعرض آيههاي بعد نشده اند.2. شأن نزول آيههاي بعدي با شأن نزول اين آيه متفاوت است، علاوه بر اينكه برخلاف پيام و محتواي اين آيه كه بيان توحيد خالص و صفات كماليه خداوند است، آيههاي بعدي پيام و محتواي مستقل و جداگانه ديگري را دنبال ميكنند، و اين مسئله موجب تفكيك اين آيه از آيات بعدي ميشود.3. با توجّه به رواياتي كه در اين باره از معصومين ـ عليهم السّلام ـ آمده ميان عالمان شيعه انحصار آيةالكرسي به همين يك آيه اشتهار يافته از اينرو علامه مجلسي فرمود:الف) ... و المشهور انّ آية الكرسي الي "العلي العظيم"...[2].ب) ... والأشهر في آية الكرسي الي "العلي العظيم"...[3].ج) همچنين در روايتي كه از حضرت اميرمؤمنان علي ـ عليه السّلام ـ در باب فضيلت آيةالكرسي بيان شده[4] آن حضرت آيةالكرسي را از جمله "اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ" شروع و با جمله "الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ" ختم كردهاند، كه فقط همين يك آيه را شامل ميشود.معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1. مكارم شيرازي، ناصر و ديگران، تفسير نمونه، ج 2، سوره بقره آيه الكرسي.2. تفسير مجمعالبيان، ج 3، سوره بقره آيه الكرسي.3. طباطبايي، سيد محمد حسين، الميزان، ج 2، سوره بقره آيه الكرسي.4. كنزالدقائق، ج 2، سوره بقره آيه الكرسي.5. تفسير نور، ج 1، سوره بقره آيه الكرسي.6. نورالثقلين، سوره بقره آيه الكرسي.[1] . بقره/255.[2] . مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، ج86، ص 4، روايت 3، باب 38.[3] . همان ، ج 87، ص 99، روايت 17، باب 4.[4] . طباطبائي، محمد حسين، الميزان، ج 2، ص 515.
