ورزشكاران از ديدگاه امام خميني(ره) با تكيه بر ورزشهاي مطلوب در نظام اسلامي
مقدمه
با توجه به اهميت ورزش در دنياي كنوني و همچنين جامعه ما به عنوان يك عنصر مهم در شكوفايي جوامع و همچنين اهميتي كه دين مبين اسلام براي ورزش قائل مي باشد و در عين حال به منظور روشن نمودن هر چه بيشتر انديشههاي والاي امام خميني(ره) به عنوان احياگر اسلام در قرن حاضر اينجانب بحثي تحت عنوان ورزشكاران از ديدگاه امام خميني(ره) انتخاب نمودم كه به صورت مقالهاي ارائه ميگردد.قبل از اينكه به بررسي انديشههاي حضرت امام به صورت مفصل بپردازيم ابتدا ديدگاه امام را در مورد ورزش بطور كلي ارزيابي مينماييم. آنچه از ديدگاه امام در مورد كساني كه ورزش ميكنند داراي اهميت است، اين موضوع ميباشد كه از اين حركت در راستاي اهدافي والا استفاده گردد. به همين منظور توصيه ايشان به ورزشكاران، تهذيب نفس، علاوه بر تقويت جسم ميباشد.«عقل سالم در بدن سالم است. ورزش همانطور كه بدن را تربيت ميكند و سالم ميكند، عقل را هم سالم ميكند و اگر عقل سالم شد، تهذيب نفس هم دنبال او بايد باشد. شما همانطور كه ورزش ميكنيد و اعصاب خودتان را قوي ميكنيد و انشاء ا... براي مملكت و آتيه مملكت مفيد واقع خواهيد شد، لازم است كه همه ابعاد وجودي خودتان را تحت تربيت ورزشي در آوريد»[1]«من خودم ورزشكار نيستم اما ورزشكارها را دوست دارم«احب الصالحين ولست منهم».از خداي تبارك و تعالي خواهانم كه شما جوانها را كه ذخيره اين كشور هستيد و مايه اميد ملت و اسلام هستيد هر چه بيشتر موفق كند كه در همه ابعاد انساني ورزش كنيد. يك بعدش اين بعدي است كه شما متخصص در آن هستيد و اميد است كه بعدهاي ديگري هم كه انسان دارد و انسانيت دارد در شما رشد كند. ورزشكارها هميشه اينطور بودند كه يك روح سالمي داشتند. از باب اينكه توجه به شهوات نداشتند، توجه به لذات نداشتند، توجه به يك فعاليت جسمي داشتند كه عقل سالم در بدن سالم است. و شما اگر دقت كنيد در حال جامعهها و طبقات جامعه ميبينيد كه آنهايي كه در عيش و عشرت ميگذرانند، حقيقتا عيش و عشرت نيست؛ بدنها افسرده، روحها پژمرده و كسالت سر تا پاي آنها را گرفته است. اگر دو ساعت عشرت ميكنند، بيست و دو ساعت در ناراحتي او هستند و آنهايي كه اهل خدا هستند، توجه به خدا دارند،ورزش جسمي ميكنند و ورزش روحي، آنها در تمام مدت، اشخاصي هستند كه پژمردگي در آنها نيست، افسردگي در آنها نيست و اين يك نعمتي است از خداي تبارك و تعالي كه خداوند نصيب همه بكند، ان شاء الله».[2]حال بررسي مسائل مهمي كه از ديدگاه حضرت امام(س) در مورد ورزشكاران وجود دارد ميپردازيم. اين مسائل در چهار بخش مهم مورد توجه قرار گرفته است.1. خصوصيات يك ورزشكار در نظام اسلامي
در بررسي كلام امام در مورد ورزشكاران به چند خصوصيت مهم و كليدي برميخوريم، كه اين ويژگيها عبارتند از:الف. توجه به خدا
مهمترين ويژگي از خصوصياتي كه حضرت امام براي ورزشكار نظام اسلامي قائل ميباشند توجه به خداوند و ذكر نام اوست، منظور ايشان از اين توجه، فقط در شرايط خاص و بحراني نيست بلكه اين موضوع بايد در تمام شئون زندگي افراد وجود داشته باشد. از توصيههاي بسيار مؤكد ايشان به همه اقشار جامعه، علي الخصوص ورزشكاران، عدم غفلت از ياد خدا ميباشد. البته ايشان در كنار ياد خدا، داشتن ايمان و اعتقاد واقعي به اسلام را نيز مهم ميدانند.«ايمانتان را تقويت كنيد، به اسلام پناه ببريد، همهمان به اسلام پناه ببريم همه جا ياد خدا باشيم. من ميدانم كه ورزشكارها در گودهاي زورخانه ياد خدا هستند، ياد اميرالمؤمنين هستند، تقويت كنيد اين ياد خدا را، تقويت كنيد اين ياد مولا را و همه با قدرت، همه با ايمان، انشاءالله به پيش برويد».[3]ب. اقتدا به علي(ع)
حضرت امام همواره، بهترين الگو و سرمشق را براي ورزشكاران حضرت علي(ع) ميدانند و هميشه به آنان توصيه ميكنند كه زندگي را در تمام شئون بررسي كرده و از شخصيت فراگير و جامع ايشان تبعيت كنند.«علي(ع) كه در هر جا ميرويم اسم او هست، پيش فقها وقتي ميرويم فقه علي، پيش زاهدها وقتي كه ميرويم زهد علي، پيش صوفيها وقتي كه ميرويم آنها هم ميگويند تصوف علي، پيش ورزشكاران هم كه ميرويم آنها هم ميگويند كه علي و با اسم علي شروع ميكنند. اين علي همه چيز است، يعني در همه ابعاد انسانيت درجه يك است. و لهذا هر طايفهاي خودشان را به او نزديك ميكنند و خاصيت هر طبقه را هم دارد. خاصيت قدرت ورزشكاران را به طور وافي دارد. ميگويند كه حضرت اين بازوي ايشان مثل اينكه آهن بوده است! و قدرتهايي هم در شمشير زني به كار ميبرده است كه ضربتهاي علي را ميگويند كه يكي بوده، از اين طرف كه ميزده دوتا ميكرده، از آن طرف هم كه ميزده، دوتا ميكرده، يك دفعه اگر به فرد ميزد دو نيم ميكرد... اين علي همه چيز است و همه چيز ماست و ما همه بايد تابع او باشيم. در عبادت، فوق همه عبادت كنندگان هست، در زهد، فوق همه زاهدها هست، در جنگ، فوق همه جنگجويان هست، در قدرت، فوق همه قدرتمندان هست. و اين يك اعجوبهاي است كه جمع، مابين متضاد با هم كرده است.آدم عابد ديگر نميتواند ورزشكار باشد، آدم زاهد ديگر نميتواند جنگجو باشد. آدم فقيه ديگر نميتواند از اين كارها داشته باشد، اين يك موجودي است كه نمونه است، در عين حالي كه زهدش را همه بالاتر از همه ميدانند. طعامش را آن طوري كه شنيديد و در همه تاريخ هست كه يك ظرفي ايشان ميگويند داشته است كه در آن ظرف، آن چيزي را كه خودش ميخواسته بخورد ميريخته سرش را مهر ميكرده است كه مبادا اين فرزندش، دخترش، براي دلسوزي به حال او توي اين طعام يك روغني، چيزي بريزد كه قوه داشته باشد و سرش را مهر ميكرده كه اينها دست به آن نزنند. در همان شب آخر، كه شب آخر حياتشان بود، آن طور كه نقل ميكنند ايشان ميهمان حضرت كلثوم بودند و براي ايشان افطار آوردند، شير و نمك، گفته ميشود كه فرمود كه: چه وقت ديديد كه من دو تا خورشت داشته باشم؟!
خواست نمك را بردارد، گفت نخير، آن شير را بردار و افطار كردند با همان نمك و خودشان ميگويند كه اين تعجب است، ميگويند تعجب است كه با اين خوردن، اين قدرت هست، بعد ميفرمايند كه درختهايي كه در بيابان است محكمتر هست. اين درختهايي كه در بيابان هست كم آب ميخورند؛ اينها هم آتششان محكمتر است و هم صلابتشان زيادتر است و اين طور نيست كه انسان با خوردن قوت پيدا ميكند. در هر صورت، اين علي.... ميگويند اين علي كيست، اين علي است كه همه چيز ماست. همه چيز است و من اميدوارم كه شما ورزشكارها همانطوري كه قدرت بدني براي خودتان تحصيل ميكنيد، و ماشاءالله با بازوهاي ستبر اينجا الان نشستهايد و من هم خيلي خوشم ميآيد، همانطور به علي(ع) اقتدا كنيد در آن مطالبي كه او داشته؛ در آن زهدي كه او داشته در آن تقوايي كه او داشته است. البته ماها هيچ كدام قدرت نداريم مثل او باشيم، ما تا يك اندازهاي كه ماها قدرت داريم، تبعيت بكنيم از آن آقا و تهذيب نفس بكنيم و اميدواريم كه براي ملت خودتان مفيد باشيد و موجب سربلندي كشور خودتان باشيد. خداوند انشاءالله به شما قدرت زيادتر، قوه ايمان، قوه تهذيب نفس، قدرت بر تسلط بر نفس عنايت كند. سلام بر همه شما جوانان برومند».[4]
ج. اخلاق پسنديده
يكي ديگر از خصوصيات مهمي را كه امام خميني(ره) براي ورزشكاران قائلند داشتن اخلاق و آداب انساني و اسلامي است. در اين ميان مهمترين خصوصيات اخلاقي، سه ويژگي مردانگي و محبت و پرهيز از اختلاف است. «اميدوارم كه پهلوانهاي عزيز ما همه جا سربلند باشند و همه جا با يك روح انساني، يك روح اسلامي، يك نفس مهذب عمل كنند كه هرجا بروند علاوه بر اين كه در پهلواني مقدم بر ديگران بشوند در اخلاق و در آداب و در انسانيت مقدم بر همه باشند».[5]«من اميدوارم كه خداوند به همه شما توفيق عنايت كند و اختلاف كه ريشه همه مفاسد است كنار گذاشته بشود، همه با هم برادر، همه با هم برابر و دوست. در بين شما آن چيزي كه از همه بيشتر به چشم ميخورد، محبتي است كه در شماهاست. شماها اهل محبت هستيد و محبت اقتضا ميكند كه اختلاف در كار نباشد.دو نفر كه هم را دوست دارند با هم اختلاف نميكنند و شماها بينتان محبت رايج است و مردانگي، و اميدوارم كه اين صفت بزرگي، كه هر دو آن صفت از طرف خداوند تبارك و تعالي است، اين اسباب اين باشد كه اختلاف در كار نباشد. همه با هم، همهمان با هم».[6]د. به دست آوردن نيرو براي دفاع
حضرت امام(ره) تقويت بنيه جسماني را بسيار مهم ميدانند، اما در عين حال معتقدند كه اين قدرت نبايد در راستاي ظلم و ستم به ديگران قرار گيرد بلكه بايد براي دفاع از مملكت و مظلوم به كار رود. به عبارت ديگر ايشان استفاده از نيروي ورزشكاران را فقط در راستاي خدمت به كشور و مستضعفان مفيد ميدانند.«وقتي قدرت جسماني پيدا شد، دفاع از مملكت ميتوانند بكنند، دفاع از مخالفيني كه ميخواهند به آنها حمله كنند، ميتوانند بكنند».[7][1] . صحيفيه امام، جلد 7، صفحه 261.[2] . همان، جلد 16، صفحه 80، 81.[3] . همان، جلد 8، صفحه 35.[4] . صحيفه امام، جلد 7، صفحات 261، 263.[5] . همان، جلد 12، صفحه 104.[6] . همان، جلد 7، صفحه 544.[7] . صحيفه امام، جلد 10، صفحه 252.