دومين عاملي كه موجب تأخير ازدواج ميشود ادامه تحصيلات دبيرستاني يا دانشگاهي است. اغلب پسران و دختران علاقه دارند تحصيلات خودشان را حداقل تا ديپلم و در صورت امكان تا ليسانس و بالاتر ادامه دهند. و از طرف ديگر ازدواج را با درس خواندن ناسازگار ميدانند. زيرا ازدواج مسؤوليت آفرين است. و شخص را مقيد ميسازد. چون شوهر بايد زن داري كند و مخارج خانواده را تأمين نمايد، در صورتي كه هنوز شغل و درآمدي پيدا نكرده تا مخارج خودش و همسرش را تأمين كند. او هنوز نان خور پدر و مادر ميباشد، چگونه ميتواند هزينه زندگي خانوادهاش را تأمين كند، بعلاوه فكر ميكند بعد از ازدواج بايد همسرداري كند و فرصت و فراغتي براي درس خواندن نخواهد داشت. دختر نيز تصور ميكند كه ازدواج مانع درس خواندن ميباشد. زيرا بعد از ازدواج بايد شوهرداري و خانهداري كند و فراغتي براي درس خواندن ندارد. خانوادة دختر و پسر نيز همين عقيده را دارند و غالباً حاضر نيستند، دربارة ازدواج فرزندانشان، در حال تحصيل اقدام نمايند.در نتيجه،اوضاع چنين شده كه مشاهده مينمائيد: سنين ازدواج بالا رفته، پسران و دختران برخلاف ميل طبيعي، خويشتن را ملزم ميدانند كه ازدواج را تا پايان دورة تحصيلات به تأخير بيندازند، مخصوصاً در شهرها و بالاخص در شهرهاي بزرگ.با اينكه تحت شديدترين فشارهاي نيروي غريزة جنسي قرار ميگيرند اما ناچارند بسوزند و بسازند. چون ادامة تحصيلات را براي آينده خويش ضروري و سرنوشت ساز ميدانند، پس ناچارند فشارهاي غريزة جنسي را تحمل نمايند. اما غريزة جنسي بهرحال يك واقعيت است و به اين بهانهها نميتوان آن را خاموش ساخت. اگر از طريق مشروع و طبيعي ارضاء نشد، بيم آن ميرود كه از طريق غيرمجاز خود را آشكار سازد. نابهنجاريها و طغيانها، مفاسد اخلاقي، انحرافات جنسي، تجاوزات نامشروع، ولگرديها و چشمچرانيها، وجود بعضي بيماريهاي جسماني و رواني، كه در بين جوانان ديده ميشود معلول تأخير ازدواج و عدم دسترسي به ارضاء مشروع است.مشكلات اخلاقي و اجتماعي جوانان بر انديشمندان پوشيده نيست و همه را به وحشت انداخته است، مربيان و خيرانديشان از انحرافات جنسي جوانان بيمناكند و در پي چاره هستند، توصيه ميكنند براي جوانان تفريح گاه سالم، كتابخانه، پارك، فيلم، نمايشنامه، امكانات ورزشي، تهيه كنيد و بدين وسيله آنها را سرگرم سازيد و اوقات فراغت آنها را اشغال كنيد تا به انحراف و گناه كشيده نشوند.البته من منكر نيستم كه ايجاد تفريحات سالم و وسيلة سرگرمي براي جوانان كاملاً ضروري است و مسؤولين و خيرانديشان بايد در اين باره اقدام نمايند، و تا حدي هم ميتواند جلو مفاسد اخلاقي را بگيرد، ليكن هيچ كدام اينها نميتواند پاسخگوي نياز طبيعي و خواسته غريزة جنسي باشد. غريزة جنسي يك واقعيت طبيعي است كه آدمي را به سوي جنس مخالف جذب ميكند. و جداً خواستار ارضاء است، و با سرگرمي و بهانه نميشود آن را از مسير طبيعي منحرف ساخت. چنانكه گرسنگي و تشنگي را بوسيلة سرگرمي نميتوان برطرف ساخت نياز جنسي را نيز بوسيلة سرگرمي نميتوان تأمين كرد. بايد سعي و تلاشها را به سوي تأمين اين نياز طبيعي و رفع مشكلات و موانع ازدواج به موقع متوجه ساخت.