شناخت قرآن
استاد علامه طباطبايي (ره)مقدمه
بسم الله الرحمن الرحيمكتابى كه از نظر خوانندگان مى گذرد از ريشه دارترين مدرك آيين مقدس اسلام گفتگو مى كنند و موضوعى كه در اين كتاب مورد بحث قرار مى گيرد موقعيت (قرآن مجيد) است در جهان اسلام : قرآن چيست ؟ و چه ارزشى در ميان مسلمانان دارد؟ قرآن كتابى است جهانى و هميشگى ، قرآن وحيى است آسمانى نه مولود فكر بشرى ، رابطه قرآن با علوم ، اوصاف قرآن مجيد.و در حقيقت ما از موقعيت كتابى بحث مى كنيم كه دين بزرگ اسلام با اينكه مانند ساير اديان بزرگ جهان گرفتار اختلافات داخلى و انشعابات بسيار مذهبى مى باشد هرگز مسلمانى در اعتبار و احترام و تقديس آن ترديد ندارد و براى اثبات هر مدعائى در اسلام مى توان بدان چنگ زد.و از اين روى هدف بحث درين كتاب معرفى موقعيت قرآن مجيد است بطورى كه اين كتاب مقدس خود دلالت مى كند نه بطورى كه ما درباره اش اعتقاد داريم و ميان اين دو حروف و غرض فرق بسيار است !و به بيانى ديگر موقعيتى را كه براى قرآن مجيد - با دليل يا بيدليل - قائل ميشويم اگر موقعيتى باشد كه مناقض و مخالف بيان قرآنى است ارزشى مسلم نخواهد داشت و اگر چيزى باشد كه بيان قرآنى از آن ساكت است با اختلاف انظار كه در ميان مسلمانان است نمى توان همه را پذيرفتن آن واداشت تنها موقعيتى را ميشود بحساب آورد كه قرآن مجيد خود دلالت بر آن داشته باشد.بنابراين در اين بحث و كنجكاوى پاسخ اين پرسش را بايد بدهيم كه : قرآن در اين باره چه ميگويد؟ نه پاسخ اين پرسش را كه : ما كه فلان مذهب از مذاهب اسلامى را پذيرفته ايم درباره قرآن چه ميگوئيم ؟بخش اول : قرآن مجيد چه ارزشي در ميان مسلمانان دارد؟
الف - قرآن مجيد متضمن كليات برنامه زندگى بشر است
قرآن مجيد متضمن كليات برنامه زندگى بشر است زيرا آيين اسلام كه بهتر از آيين ديگرى سعادت زندگى بشر را تاءمين و تضمين مى كند از راه قرآن مجيد بدست مسلمانان رسيده است و مواد دينى اسلام كه يك سلسله معارف اعتقادى و قوانين اخلاقى و عملى است ريشه اصلى آنها در قرآن مجيد مى باشد، خداى متعال ميفرمايد: (ان هذا القران يهدى للتى هى اقوم ) ( سوره اسرى آيه 9 (ترجمه : بدرستى اين قرآن بسوى آيينى كه بهتر از هر آيين ديگر جهانى بشريت را اداره مينمايد راه نمائى مى كند) و باز ميفرمايد (و نزلنا عليك الكتاب تبيانا لكل شى ء)سوره نحل آيه 89 (ترجمه : و فرو فرستاديم بر تو اين كتاب را كه همه چيز را بيان مينمايد و روشن ميسازد.و روشن است كه در قرآن مجيد اصول عقايد دينى و فضائل اخلاقى و كليات قوانين عملى در آيات بسيارى كه نيازى بنقل آنها نيست ذكر شده است .بيان ديگر تفصيلى
با تاءمل در چند مقدمه زيرين ميتوان معنى واقعى اشتمال قرآن مجيد به برنامه زندگى بشر را دريافت :1 - انسان در زندگى خود هرگز هدفى جز سعادت و خوشبختى و كام روائى خود ندارد.(خوشبختى و سعادت شكلى است از زندگى كه انسان آرزوى آنرا داشته شيفته آنست مانند آزادى و رفاهيت و وسعت و جز آنها)و چنانچه گاهى افرادى را مى بينيم كه از خوشبختى و سعادت خود روگردان ميباشند مانند كسيكه با انتحار بزندگى خود خاتمه ميدهد يا از مزاياى زندگى اعراض مى كند اگر در حال روحى شان دقيق شويم خواهيم ديد كه بواسطه عوامل ويژه اى سعادت زندگى را در آنچه تعقيب ميكنند ميدانند، مثلا كسيكه خودكشى مى كند در اثر حمله و هجوم ناملايمات را حتى خود را مرگ مى بيند و مثلا كسيكه بزهد و رياضت پرداخته لذائذ مادى را بر خود تحريم مى كند سعادت را در شيوه اى كه پيش گرفته ميداند.
پس فعاليت زندگى انسان پيوسته براى دست يافتن به سعادت و پيروزى در آن راه مى باشد خواه در تشخيص سعادت واقعى خود مصب باشد يا مخطى .