چالشهاي انتقال فناوري در شركتهاي كوچك و متوسط

   تاريخ مقاله : آبان 83

   مترجم : گروه مديريت فناوري سازمان مديريت صنعتي

   منبع : مجله تدبير

چكيده مقاله

باتوجه به ظرفيت بالقوه شركتهاي كوچك و متوسط در توسعه اقتصادي كشورها و همچنين توانايي نوآوري آنها كه تاثير زيادي در بقاي درازمدت دارد، تعيين موانع ابتدايي آنها در مواجهه با توسعه فناوري هاي جديد و اكتساب آن و همچنين ارائه ابزارها و سياستهاي طراحي شده مناسب براي غلبه بر اين چالشها از اهميت زيادي برخوردار است. در اين مقاله چهار چالش ابتدايي عمده كه شركتهاي كوچك و متوسط در رابطه با توسعه و اكتساب فناوري با آن مواجه هستنــــد مطرح و استراتژي هاي بالقوه اي كه مي تواند آنها را در جهت مقابله با اين چالشها ياري كند، ارائه شده است.

مقدمه
به دليل جهاني شدن بازارها و تحولات رقابتي، تقاضا براي فناوري هاي جديد و نوآوريها هم از سوي كسب و كارهاي كوچك و متوسط و هم از سوي صنايع بزرگ روبه افزايش است و حتي شركتهاي بزرگ هم كه قادر به بقاي خود در بازارهاي رقابتي براي ساليان سال هستند و سهم بازار مطمئن و مشخصي نيز دارند، دريافته اند كه رقابت در دنياي كسب و كار پرشتاب امروز به طور فزاينده اي مشكل گرديده است و به منظور بقا و كاميابي بايد يادگرفت كه فعاليتهاي توسعه فناوري را زيرنظر داشت و به تغييرات مرتبط با كسب و كـــار خود واكنش سريع نشان داد و به طور مرتب بهبود و نوسازي در توليد محصولات و فرايندها به وجود آورد.

سرمايه گذاري منطقي بر روي فناوري جديد، بنگاههاي اقتصادي را قادر مي سازد تا به رهبران و رقباي سرسختي در درون صنايع مربوط به خود تبديل شوند. از ميــــان منافع بي شمار فنــــاوري ها مي توان به افزايش بهره وري و كارايي، بهبود كيفيت توليد، كاهش ماليات، كاهش هزينه هاي درازمدت و افزايش رقابت پذيري اشاره كرد. اگرچه شركتهاي كوچك و بزرگ مي تــــوانند از مزاياي فناوري هاي جديد منتفع شوند اما همه آنها به منظور غلبه بر موانع متعدد و دستيابي به اهداف مختلف كسب وكار خود به سرمايه گذاري بر روي فناوري هاي جديد تمايل دارند. براي مثال شركتهاي كوچك و متوسط غالباً از فناوري براي رقابت موثرتر با شركتهاي بزرگ استفاده مي كنند در حالي كه شركتهاي بزرگ غالباً مايل هستند از فناوري براي ارتقاي كارايي و حذف لايه هاي پرسنلي استفاده كنند.

سرمايه گذاري بر روي فناوري هاي جديد اگرچه مي تواند درنهايت براي شركت مفيد باشد، اما كار پرچالشي نيز هست بخصوص براي شركتهاي كوچك و متوسط كه عمدتاً دسترسي كمتري به اطلاعات فناوري دارند و براي تحقيقات مربوط به فناوري به حمايتهاي مالي و تخصصي نياز دارند. به دليل محدود بودن منابع شركتهاي كوچك و متوسط و ناتوانـــي نسبي آنها در جذب هزينه ها و ريسك هاي مربوط به توسعه فناوري هاي بومــــي، آنها غالباً براي كسب مزيتهاي فناوري هاي جديد و نوآوريها درگير فرايند انتقال فناوري مي شوند. انتقال فناوري فرايند اكتساب، شبيه سازي، انتشار و توسعه فناوري است كه بــه صورت رسمي ازطريق قرارداد، حق الامتياز و يا شراكت و توافقات غيررسمي انجام مي پذيرد. شركتهاي كوچك و متوسطي كه درگير فرايند انتقال فناوري مي شوند قادر به دريافت مزاياي فناوري جديد ازطريق تحقيق و توسعه سازمانهاي ديگر مي شوند و از هزينه ها و ريسك هاي همراه با توسعه فناوري هاي بومي و يا در درون سازمان، اجتناب مي ورزند. اما با وجود اين حتي در فرايند انتقال فناوري، آنها با مشكلاتي كه ناشي از عدم وجود ارتباطات شبكه اي بين آنها و سازمانهاي بزرگ تحقيقاتي و نبود پرسنل متخصص براي شناسايي فناوري جديد است مواجه مي شوند.

ناحيه چالش اول: يادگيري فناوري هاي جديد

استراتژي هاي بالقوه

اتحاديه هاي تجاري؛ اتاقهاي بازرگانـــي؛ رقبا؛مشتريان؛ سازمانهاي دولتـــــــي؛ عرضه كنندگان؛ انتشارات صنعتي يا فنــي؛ اينترنت؛ دانشگاهها و انستيتوهاي تحقيقاتي.

بسياري از صاحبان و يا مديران شركتهاي كوچك و متوسط، كساني كه به طور فعال از اين شبكه ها به عنوان بازار جمع آوري اطلاعات استفاده مي كنند، گزارش داده اند كه عرضه كنندگان و مشتريان، مفيدترين منبع اطلاعات فناوري هستند، بويـژه اطلاعات جمع آوري شـــده از عرضه كنندگان كليدي مي تواند براي توسعه محصولات و روشهاي جديد توليد، ارتقاي محصولات و روشهاي موجود و يا طرح توسعه ديگر كسب و كارها در درون صنعت براي مقابله با تهديدات رقبا مورداستفاده قرار گيرند. در يك دوره زماني مشخص باتوجه به محدوديتهاي مالي و پرسنلي شركتهاي كوچك عرضه كنندگان مهم، مشتريان و ديگر مهره هاي تاثيرگذار در محيط تجاري، موثرترين و دردسترس ترين ابزار ممكن است. هنگامي كه اين اطلاعات مجدانه و مستمرانه پيگيــــــري شوند شبكه سازي مي تواند به شركتهاي كوچك و متوسط كمك كند كه خود را در لبه تيزفناوري و نوآوري نگاه دارند. با وجود اين، ممكن است برخي از شركتهاي كوچك و متوسط بخواهند بعضي از تحقيقات در اين زمينه ها، موردعلاقه را در محل شركت خود انجام دهند. اين كار مي تواند به طور موثري از طريق جستجوي ساختاريافته و هــدفمند از نشريات تخصصي، دولتي و سايت هاي اينترنتي و آژانس هاي مرتبط با فناوري صورت گيرد.

ناحيه چالش دوم: ارزيابي فناوري هاي جديد

استراتژي هاي بالقوه

1 - درجه اي كه فناوري، توانايي شركتهاي كوچك و متوسط براي تحقق اهداف استراتژيك آنها افزايش مي دهد؛

2 - درجه اي كه فناوري، شركتهاي كوچك و متوسط را بر تحقق يا پيشي گرفتن از انتظارات مشتريان و مصرف كنندگان، قادر مي سازد؛

3 - ميزان دسترسي به منابع داخلي و خارجي كافي (مالي و يا منابع انساني) براي كسب و اجراي فناوري هاي جديد؛

4 - درجه اي كه فرهنگ سازماني از انطباق فناوري حمايت مي كند و در موفقيت آن سهيم است؛

5 - ميزان دسترسي به متخصصان داخلي و خارجي موردنياز براي ايجاد هماهنگــي فناوري هاي جديد يا فناوري هاي موجود؛

6 - سطح كنترل شركتهاي كوچك و متوسط براي استفاده از سود ايجاد شده حاصل از فناوري جديد از طريق حفظ حق الامتياز و موافقت نامه؛

7 - درجه اي كه شركتهاي كوچك و متوسط براي موضوعات محيطــي در استفاده از فناوري هاي جديد مسئوليت دارند.

بنابراين، با وجود مشكلات شركتهاي كوچك و متوسط در ارزيابي كامل فاكتورهاي فوق، دولتها يا سازمانهايي كه از بودجه دولتي استفاده مي كنند، مي توانند ازطريق فراهم آوردن دسترسي آسان به انواع اطلاعات زير كمك برجسته اي به شركتهاي كوچك و متوسط كنند:

- اطلاعات مربوط به روندهاي توليد و عرضه در صنعت؛

- اطلاعات مربوط به روندهاي بازار؛

- اطلاعات فني و اطلاعات مربوط به سطوح كارايي توليد؛

- اطلاعات فني كه مي تواند براي تعيين مفيدبودن فناوري هاي جديد يا محصولات ارتقايافته، توسط شركتهاي كوچك و متوسط مورداستفاده قرار گيرد؛

- اطلاعاتي درباره برنامه هاي حمايتي دولتي وخصوصي دردسترس براي شركتهاي كوچك و متوسط درجهت توسعه و اكتساب فناوري.

به علاوه شركتهاي كـــوچك و متوسط مي توانند از مهارتهاي شركاي مالي و بانكي كه غالباً قادر و يا علاقه مند به ارزيابيهاي مالي و تحليل يا انتخاب فناوري هاي مختلف هستند، استفاده كنند.

ناحيه چالش سوم: انطباق موفق فناوري جديد

استراتژي بالقوه

همچنين، فعاليتهاي متعددي وجود دارد كه بايد براي حمايت موثر از يك فناوري و دانش فناوري جديد توسط مديران شركتهاي كوچك و متوسط صورت پذيرد، فعاليتهايي از قبيل:

آموزش پرسنل

مديريت فناوري

شبكه سازي

استراتژي هاي بازاريابي موثر يك فاكتور كليدي براي كامياب شدن شركتهاي كوچك و متوسط در اكتساب و توسعه فناوري ها است. فقط ازطريق جذب مشتريان جديد است كه شرايط مي تواند براي انطباق فناوري جديد فراهم شود. توانايي مديران بازاريابي براي ارتباط موثر با مشتريان بالفعل و بالقوه و برگرداندن نيازهاي مشتريان به محصولات جديد و يا بهبود يافته ازطريق استفاده از فناوري است كه عاملي براي موفقيت شركتهاي كوچك و متوسط در يك بازار جهاني رقابتي محسوب مي شود.

ناحيه چالش چهارم: گزينه هاي توسعه فناوري

تعدادي از كشورها، دامنه گسترده اي از گزينه هاي توسعه فناوري را ايجاد كرده اند كه مي تواند براي كمك به ايجاد منابع موردنياز براي توسعه فناوري و يا انطباق فناوري مفيد واقع شود. بـــــــراي مثال، در آمريكا موافقت نامه هاي تحقيق و توسعه مشتركي بين آزمايشگاههاي دولتي و شركاي بيروني و معمولاً خصوصي طراحي و اجرا شده است كه تاحد زيادي فرايند انتقال فناوري را براي اين شركتهــــا، آسانتر مي سازد. گزينه هايي كه مي تواند براي كمك به توليد منابع و... براي توسعه و يا انطباق فناوري مفيد واقع شود، عبارتند از:

قرارداد

قرارداد با هزينه مشترك: قراردادي است كه هزينه هاي توسعه و اكتساب فناوري بين دولت و يك پيمانكار تقسيم مي شود. اين قرارداد، معمولاً براي موقعيتهايي مناسب است كه فناوري مورد توسعه هم براي صنعت و هم دولت منفعت دارد.

توافقات حق الامتياز

توافقات استفاده از تجهيزات علمي

مبادله پرسنل تخصصي

استراتژي هاي بالقوه

اين مقاله كه توسط MELANIE JONES &RAVIJAIN نوشته شده برگرفته از منبع ذيل است:

INT.J. TECHNOLOGY TRANSFER COMMERCIAL STATION VOL, 1, 2002