اخلاق حرفه‌اي خشت اول‌

توجه به رعايت اخلاق حرفه‌اي لزوما نيازمند به وقوع پيوستن اتفاق خاصي كه باعث پديد آمدن انقلاب و تحولي ناگهاني در تحريك وجدان حرفه‌اي متخصصان باشد، ندارد.اگر هم داشته باشد براي بيدار كردن اين دغدغه در اذهان مهندسان ساخت و ساز كشور، زلزله بم يا حتي لحظه‌اي انديشيدن به فجايع احتمالي ناشي از زلزله‌اي در تهران و حومه‌اش، كافي است تا هر انسان كارگزار و موثري در اين حرفه، رعايت اين لازم را برخود واجب بداند.چرا كه گاهي خطايي كوچك مي‌تواند خسارات جاني و مالي را بر مصرف‌كننده محصول و خدمات متحمل كند.

جدا از اين حس وجدان انساني، عامل مهم ديگري كه امروزه متخصصين امر ساختمان را به بها دادن هرچه بيشتر به اخلاق كاري سوق مي‌دهد، پديد‌آمدن اين دانش جمعي در ميان مهندسان است كه آنها نقش كليدي و تعيين‌‌كننده‌اي در ساختن جامعه‌اي سالم و ارزشمند و تحقق يافتن آرمانشهر انسان‌ها دارند.هر گامي كه در اين راستا برداشته شود، از ضرري جلوگيري مي‌شود و حتي باعث ماندگاري بيشتر بناها و سازه‌ها و بالطبع باعث هويت يافتن و نيز رونق روزافزون، مي‌شود. هر يك از اينها در حكم قدمي جلو در رسيدن به محيط آرماني شهرمان است.در جوامع پيشرفته آموزش اخلاق حرفه‌اي در برنامه‌هاي تحصيلي دانشكده‌هاي مهندسي گنجانده شده است و اين مهم در پرسشنامه‌هاي عضويت و صدور مجوزهاي مختلف از طرف سازمان‌هاي حرفه‌اي مهندسي نيز مورد توجه قرار مي‌گيرد.

هر شركتي مي‌بايست، در جهت اتخاذ برنامه اخلاقي، اقدام به تدوين آيين‌‌نامه اخلاقي مطابق با اساسنامه و ويژگي‌هاي آن تشكيلات نمايد.گام بعدي، تعليم افراد حرفه‌اي در زمينه تعبير، تفسير و اجراي آيين‌نامه‌هاي مزبور است. پرداختن به اخلاق هر چند در ادوار زماني مختلفي مورد توجه مقطعي قرار گرفته، اما ويژگي خاص اين دوره تاكيد بيشتر بر پرورش توانايي و مهارت داوري فردي در اجراي آيين‌نامه‌هاي اخلاقي و ارزيابي شخصي در موقعيت‌هاي مختلف است، به طوري كه بحث دانش و عمل به موارد اخلاقي، ضرورتي همچون هر كدام ديگر از موارد تخصصي حرفه به شمار مي‌آيد و هر مهندسي مي‌بايد به آن تسلط كامل داشته باشد. ضمن اين كه وجود چارچوب‌ها و دستور‌العمل‌هاي تفصيلي، امكان پيدايش برداشت‌هاي متفاوت مهندسان را از حدود و مفاد مسووليت‌هاي خود از ميان مي‌برد.

در ايران، سازماني كه مي‌تواند به طور رسمي، رسيدگي، نظارت و تقويت اخلاق حرفه‌اي را در ميان متوليان ساخت و ساز كشور بر عهده گيرد، سازمان نظام مهندسي كشور است كه هم از نظر تعريف وجودي و هم از لحاظ وظايف قانوني قابليت ارائه راهكاري براي توسعه اين ارزش در نظام مهندسي كشور را دارد. نياز جدي در اين حيطه را تنها اين سازمان با همكاري موسسه‌اي چون انستيتو ملي اختلاق مهندسي مي‌تواند جوابگو باشد. هر چند اين نياز نه به دليل نبود قوانين مربوطه كه هم به دليل كمبود يا نقص اين قوانين و هم به دليل بي‌توجهي و عدم ضمانت اجرايي درباره رعايت اخلاق حرفه‌اي است. تبيين دقيق، آموزش كامل و نظارت پيگير از سوي ارگان‌ها و سازمان‌هاي متولي مي‌تواند راهگشاي گسترش اين رفتار مسوولانه در ميان جامعه مهندسان كشورمان باشد.