على عليه السلام در جبهه هاى نبرد
سيد اصغر ناظمزاده قمى
ابن عباس مىگويد:
«ان راية المهاجرين كانت مع على عليه السلام فى المواقف كلها
يوم بدر،و يوم احد،و يوم خيبر،و يوم الاحزاب و يوم فتح مكة و لم يزل معه فى
المواقف كلها،پرچم مهاجران همواره و در همه جنگها به دست على عليه السلام بود.او
در تمام جنگهاى بدر،احد،خيبر،احزاب فتح مكه و ديگر جنگهاى اسلام پرچمدار سپاه
توحيد بود.»
«تاريخ دمشق،ترجمه امام على عليه السلام،ج 1،ص 142،ح
200»جبهههاى نبرد يكى از تجلىگاههاى شخصيت على عليه السلام است.در اين جبههها
نه فقط شجاعتبلكه عدالت،زهد و پرواپيشگى آن حضرت را هم به خوبى مشاهده
مىكنيم.اين مرد نامتناهى چنان اين عناصر را به هم آميخته بود كه تفكيك يكى از
ديگرى غير ممكن بود.انسانهاى شجاع در تاريخ زياد ديده شدهاند اما شجاع زاهد و
عادل و عارف،آن هم در اين حد و مرتبه،هرگز به چشم نمىخورد.وقتى انسان مىخواند كه
آن حضرت،پهلوانترين فرد از كافران را به خاك افكنده اما در كشتن او تعلل مىورزد
تا خشمش فروكش كند،مات و مبهوت مىماند كه او چگونه بشرى است!مفهوم تيغ ازپى حق
زدن در همين صحنههاست كه خود را نشان مىدهد.
اين امام بزرگ در مقابل كودك يتيمى و يا فرد بينوايى،زانوى
تواضع به زمين مىزد و دست نوازش بر سرشان مىكشيد،اما در مقابل سرداران نيرومند و
قوى دست مشركان مىخروشيد و صفهاى آنان را درهم مىشكست،به طورى كه هر فرد شجاع و
جنگآورى از دلاورى و ضرب شمشير على عليه السلام در هراس بود.
پيامبر بزرگ اسلام در جنگهايى خود شخصا شركت داشت كه
بدانها«غزوه»مىگويند و در نبردهايى هم خود ايشان شركت نداشتند اما كسانى را به
فرماندهى برمىگزيد و به سوى دشمن گسيل مىداشت،اين گونه نبردها را«سريه»مىگويند
(1) .به هر جهت،در اكثر اين غزوهها و سريهها پيامبر صلى الله عليه و آله و
سلم به شجاعت و دلاورى على عليه السلام مىباليد و بنبستهاى جنگ را با شمشير و
تدبير وى مىگشود.
تعداد اين نبردها زياد است،از اين رو ما به مهمترين آنها
پرداختهايم.در كتاب«تجلى امامت»هم سه جنگ جمل،صفين و نهروان را كه مربوط به
دوران خلافت آن حضرت استبه تفصيل آوردهايم.
در جنگهاى على عليه السلام نكتههاى بسيارى نهفته است كه
نظاميان و جنگآوران مىتوانند درسهاى فراوان از آيين نبرد و شيوه رهبرى عمليات
از آنها بگيرند،لذا ما براى مطالعه آسانتر همه را يك جا آوردهايم،بدين خاطر هم
اندكى ترتيب زمانى حوادث،به هم خورده است،مثلا ازدواج آن حضرت،بعد از جنگ بدر بوده
است،اما ما آن را جلوتر از بدر قرار داديم تا جنگها همه در يك جا بيايند.
1.غزوههاى پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم 26 يا 27 غزوه است.اين
اختلاف بدان جهت است كه غزوه خيبر را با غزوه وادى القرى كه به دنبال هم رخ داده
دو يا يك غزوه به شمار آوردهاند،تعداد سريههاى پيامبر را 35 يا 36 يا 48 و حتى
66 سريه گفتهاند و علت اختلاف در تعداد سريهها بدان جهت است كه بعضى از سريهها
به علت كمى افراد گروه آنها به شمار نيامده است.
منبع : مظهر ولايت ص 277