توشى هيکو ايزوتسو
توشى هيکو ايزوتسو (-1993-۱۹۱۴)،
زبانشناس، قرآنپژوه، اسلامشناس و فيلسوف ژاپنى.
ولادت
در ۴ مه سال ۱۹۱۴ در توکيو به دنيا
آمد. در سال ۱۹۶۰ دکترى خود را در رشته ادبيات
دريافت کرد. وى پس از تکميل تحصيلات آکادميک در
ژاپن، مدتى در دانشگاه کيو به تدريس مشغول شد و در اين
زمان، زبان عربى را فراگرفت. وى همچنين مدرس انجمن شاهنشاهى
حکمت و فلسفه ايران بوده است.
فعاليت علمى
ايزوتسو در ۲۶ سالگى کتابى به زبان ژاپنى
با نام «تاريخ انديشه عربى» و پس از آن کتابى ديگر
درباره فلسفه و عرفان، با تاکيد بر فلسفه نوافلاطونى و عرفان يونانى
در ۳۴ سالگى تاليف کرد و نيز کتابى در همين
دوران درباره پيامبر اسلام به زبان ژاپنى نوشت. ايزوتسو نخستين
کتاب خود را به زبان انگليسى تحت عنوان «زبان وسرش» در همين ايام
منتشر کرد.
علاقه فراوان ايزوتسو به قرآن باعث شد که او براى اولين
بار قرآن را به زبان ژاپنى ترجمه کند. اين اثر در سه مجلد و طى
سالهاى ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۸ تکميل
شد. ايزوتسو در سال ۱۹۶۱ به دعوت ويلفرد
کنتول اسميت، رئيس مؤسسه مطالعات اسلامى دانشگاه مک گيل،
به کانادا رفت و به تدريس متون مهم اسلامى همچون نجات ابن سينا
در فلسفه و الاقتصاد فى الاعتقاد غزالى در کلام و فصوص الحکم ابن عربى
در عرفان پرداخت.
او در سالهاى ۱۹۶۶ -
۱۹۶۷ در ژاپن اثرى بين الاديانى
تاليف کرد، تحت عنوان «يک مطالعه مقارنهاى درخصوص مفاهيم
فلسفى در تصوف و تائوئيسم» با زيرعنوان «ابن عربى و
لائوتزو- چوانگ تزو»، که توسط مؤسسه مطالعات فرهنگى و زبانشناسى
دانشگاه کيو و تحت سرپرستى نوبوئيرو ماتسوموتو به چاپ رساند.
ايزوتسو از شهرتى بينالمللى برخوردار بود و شايد
در ميان اسلام شناسان معاصر يگانه فردى بود که از مذاهب مسيحى،
يهودى، هندويى، بودايى و مکتبهاى
گوناگون فلسفى معاصر اطلاع و در مقايسه و تطبيق استادى و
تبحر داشت. از اين رو بسيارى از مجامع علمى بينالمللى
او را به عضويت پذيرفته بودند، از جمله:
مؤسسه بينالمللى فلسفه، پاريس، فرانسه
مجمع بينالمللى مطالعات فلسفى، لون، بلژيک
مجمع کانادايى مطالعات تاريخ و فلسفه علوم، مونترال،
کانادا
فرهنگستان زبان عرب، قاهره، مصر.
آثار
او بيش از ۱۲۰ اثر علمي-پژوهشى اعم
از تاليف، ترجمه و مقاله از خود به جاى گذاشت. ازجمله:
فرهنگ اسلامى
آگاهى و ماهيات
تلاوت قرآن
او همچنين مقالات «ابن عربى» و «اشراقيه» را در «دايرةالمعارف
دين» به سرپرستى ميرچا الياده تاليف کرد.
وفات
او در ۷ ژانويه ۱۹۹۳ در شهر کاماکوراى
ژاپن وفات يافت.
井筒俊彦 *
منبع :سايت
بنياد فرهنگى ايران و ژاپن