لطفا منتظر باشید ...
همسران پيامبر اعظم (صلى الله عليه وآله)
على محمد آشنانى
پيامبر اسلام (صلى
الله عليه وآله) در طول زندگى خويش با يازده تن ازدواج كرده است كه با
احتساب كنيزى به نام ماريه كه به وى اهدا شد تعداد همسران ايشان دوازده تن ميشود .
خديجه
نخستين همسر پيامبر،
خديجه بنتخويلد است كه آن حضرت در 15 سال قبل از بعثت در سن 25 سالگى با وى
ازدواج كرد . در حالى كه در آن روز ، خديجه 40 سال داشت ، يعنى 15 سال از پيامبر
بزرگتر بود و قبل از پيامبر نيز دو بار ازدواج كرده بود . نخست به همسرى ابى
هاله در آمد كه از او دو فرزند به نامهاى هاله و هند داشت و پس از وفات او با
عتيق بن عائذ مخزومى ازدواج كرد كه اين پيوند نيز پس از مدتى به جدايى انجاميد .
برابر برخى از منابع، خديجه از همسر دومش نيز فرزندى به نام جاريه داشته است .
حضرت خديجه، 25 سال
يگانه همسر پيامبر بود و از آنحضرت صاحب فرزندانى به نام طيب، طاهر، زينب، ام
كلثوم، رقيه و حضرت فاطمه (س) گرديد . حضرت خديجه در سال دهم بعثت، سه سال قبل از
هجرت (عام الحزن) در سن 65 سالگى در مكه از دنيا رفت . در آن هنگام پيامبر 50 سال
داشت .
سوده
پس از رحلتحضرت
خديجه ، پيامبر تا يك سال براى خود همسرى برنگزيد تا آن كه به پيشنهاد خوله همسر
عثمان بن مظعون ، با سوده بنت زمعه ازدواج كرد . سوده قبلا همسر پسر عم خود سكران
بن عمرو بود و از او پسرى به نام عبدالرحمان داشت . او و همسرش از هجرتكنندگان به
حبشه بودند . همسرش در حبشه يا پس از بازگشت از دنيا رفت . ازدواج پيامبر با چنان
زن سالخوردهاى تعجب مكيان را برانگيخت . سالخوردگى وى به گونهاى بود كه او چند
سال پس از ازدواج پيامبر با عايشه ، حق همخوابگى خود را به عايشه بخشيد . گفتنى
است كه پيامبر در سن 51 سالگى با او ازدواج كرد و سوده تا دو سال بعد تنها همسر
پيامبر بود
عايشه
عايشه دختر ابى بكر
بن ابى قحافه ، پيامبر او را كه دخترى باكره بود، به پيشنهاد خوله قبل از هجرت در
مكه به عقد خود در آورد ، ولى پس از هجرت به مدينه ، در سال اول هجرى با او عروسى
كرد . سن عايشه را هنگام عقد به اختلاف و هنگام عروسى 9 سال ذكر كردهاند . او در
سال 57 هجرى در مدينه در گذشت .
حفصه
حفصه دختر عمر بن
خطاب ، وى نخست همسر خنيس بن حذافة از صحابه پيامبر بود كه پس از بازگشت از حبشه
به مدينه مهاجرت كرد و در جنگ بدر و احد نيز شركت جست و بر اثر جراحت جنگ احد در
مدينه در گذشت . در آن زمان بيوگى حفصه كه زنى جوان بود، ناراحتى و حتى بىقرارى
عمر را برانگيخت . به گونهاى كه وى غم و اندوه خود در مورد دختر جوانش را با
ابابكر و عثمان و پيامبر در ميان گذاشت . پيامبر در شعبان سال سوم هجرت (56 سالگى)
با حفصه ازدواج كرد . در آن زمان سوده و عايشه نيز همسر پيامبر بودند .
زينب بنت خزيمه
او در ابتدا همسر
طفيل بن حارث بود كه پس از جدايى از او همسر برادر طفيل، عبيدة بن حارث گرديد كه
به شهادت رسيد . برابر برخى از منابع، پس از شهادت عبيده به همسرى عبدالله بن جحش
در آمد كه در جنگ احد وى نيز به شهادت رسيد . زينب در سال سوم هجرى (56 سالگى
پيامبر) به همسرى آن حضرت در آمد و تنها سه ماه و برابر روايت ديگر، تنها هشت ماه
همسر پيامبر بود; زيرا وى در همان سال در گذشت .
ام سلمه
ام سلمه هند دختر
ابى اميه: او نخست همسر ابوسلمه عبدالله بن عبدالاسد پسر عمه پيامبر بود و همراه
شوهرش به حبشه مهاجرت كرد و سلمه را در آن جا به دنيا آورد . وى پس از بيعت عقبه،
با همسرش به مدينه هجرت كرد و داراى سه فرزند ديگر شد . همسرش در جنگ بدر و احد
شركت جست و زخمى گرديد . وى پس از بازگشت از سريه قطن به دليل تشديد جراحات پيشين
خود وفات كرد . پيامبر در سال چهارم هجرى (57 سالگى) ام سلمه را به همسرى خود
برگزيد و او را در خانهاى كه قبلا در اختيار زينب بنتخزيمه بود، جاى داد .
زينب بنت جحش
زينب دختر جحش: وى
كه دختر عمه پيامبر بود، نخستبه اشارت رسول خدا به همسرى زيد بن حارثه فرزند
خوانده آن حضرت در آمد ولى بدان جهت كه زيد در ابتدا غلامى آزاد شده و تندخو نيز
بود و زينب خود را از خانواده اصيل قريش مىدانست، اين پيوند به رغم توصيههاى
مكرر پيامبر به طلاق و جدايى انجاميد . ازدواج با همسر غلام آزادشده خود، در عرف
آن روز ناپسند و مخالف شان پيامبر بود، ولى برابر آيات 37 و 38 سوره احزاب به
دستور خداوند انجام گرفت تا سنت غلط و جاافتاده عرب جاهلى را به صورت عملى در هم
ريزد . اين ازدواج در سال پنجم هجرى در 58 سالگى پيامبر صورت گرفت .
صفيّه
صفيه دختر حى بن
اخطب سر كرده يهوديان بنى نضير: وى نخست به همسرى سلام بن ابى الحقيق در آمد و پس
از وى، همسر كنانة ابن ابى الحقيق كه هر دو از شاعران يهود بودند، گرديد . در جنگ
خيبر، كنانه كشته شد و صفيه به اسارت مسلمانان در آمد . رفتار توام با متانت صفيه
به هنگام عبور از كنار عرصه نبرد، پيامبر را بر آن داشت، براى دلجويى، رداى خود را
بر او افكند و مسلمانان را براى عبور دادن اسيران از كنار صحنه نبرد توبيخ كند .
پس از آن، پيامبر او را آزاد كرد و چون وى به اسلام گراييد، با تعبير هل لك فى، از
وى پرسيد:
آيا مرا براى همسرى
خود مىپسندى؟ و چون او پاسخ داد: قد كنت اتمنى ذلك فى الشرك فكيف اذا امكننىالله
عنه فى الاسلام؟! من چنين افتخارى حتى آن گاه كه يهودى بودم آرزو مىكردم، پس
چگونه اكنون كه به اسلام گرويدهام مشتاق نباشم؟! ! پيامبر او را به عقد خود
درآورد . اين ازدواج در سال هفتم هجرى در سن 60 سالگى پيامبر صورت پذيرفت . صفيه
در سال 50 هجرى در مدينه در گذشت .
جويريه
جويريه دختر حارث
بن ابى ضرار سر كرده يهوديان بنى مصطلق: وى از اسيران غزوه بود كه سهم ثابتبن قيس
بن شماس گرديد و بلافاصله براى آزادى خويش با وى قرارداد مكاتبه منعقد كرد و نزد
پيامبر آمد و از او خواست وى را در آزاد شدن از اين محنت كمك كند . پيامبر بهاى وى
را به ثابتبن قيس پرداخت . آن گاه وى را به ازدواج خود در آورد . با انتشار خبر
اين پيوند، مردم ديگر اسيران يهودى را خويشاوندان پيامبر خوانده، بيش از صد نفر از
اسيران بنىمصطلق را آزاد كردند . برابر روايت ديگر، پدرش نزد پيامبر آمد و گفت:
همانند دختر من نبايد اسير و كنيز تلقى گردد! ! پيامبر در پاسخ به درخواست پدر با
وى ازدواج كرد، با اين ازدواج، پدر و دو برادرش و جمعى از خويشاوندان وى نيز به
اسلام گرويدند .
ميمونه
ميمونه دختر حارث
خواهر ام الفضل همسر عباس: وى قبل از اسلام همسر مسعود بن عمرو ثقفى بود . اگر چه
شوهرش از مشركان بود، خود وى به دليل رفت و آمد به خانه عباس به اسلام متمايل
گرديد . وى كه از خبر پيروزى سپاه اسلام در خيبر خوشحال گشته بود، چون به خانه
آمد، شوهرش را محزون يافت . شوهر اين شادمانى را بر نتافت و از وى جدا شد . چون از
وى جدا شد، به همسرى حويطب ابن عبد العزى در آمد . چون شوهرش از دنيا رفت، ميمونه
ناگزير به خانه خواهر آمد و در آنجا اقامت گزيد . در سال 7 هجرى كه پس از صلح
حديبيه در (سال ششم هجرى) پيامبر براى اداى مناسك حجسه روز به مكه آمد، وى از
طريق خواهرش، عباس را واسطه قرار داد و خود را به پيامبر بخشيد . قرآن اقدام
ميمونه را چنين گزازش نموده است: وامراة مؤمنه ان وهبت نفسها للنبى . پيامبر كه
منتظر فرصتى بود تا بيشتر در مكه بماند و دل مشركان را به دست آورد، بلافاصله
پذيرفت و در خواست كرد تا جشن عروسى بر پا شده، وليمهاى داده شود; ولى مشركان به
استناد مهلتسه روزه قرارداد نپذيرفتند و گفتند ما را به غذاى تو نيازى نيست .
پيامبر نيز به ناچار مكه را ترك گفت .
ام حبيبه
ام حبيبه (رمله) دختر
ابو سفيان ـ رئيس بنى اميه ـ يكى از سران قريش و رؤساى مكه بود . وى نخست به
همسرى عبيدالله بن جحش در آمد و بهرغم آن كه پدر و شوهر اين زن، از سر كردگان كفر
بودند، آن دو به اسلام گرويدند و به حبشه مهاجرت كردند و در حبشه صاحب دخترى به
نام حبيبه شدند . در حبشه، عبيدالله بن حجش مرتد گرديد و كوشيد تا امحبيبه را نيز
به ارتداد بكشاند; ولى امحبيبه پايدارى ورزيد . با مرگ همسرش، وى به ناچار با
تنها دخترش در ديار غربتباقى ماند; نه امكان بازگشت نزد خانواده خويش داشت و نه
پناهگاهى از خانواده همسر . در اين هنگام، پيامبر نمايندهاى نزد نجاشى فرستاد و
از طريق وى او را خواستگارى نمود . در جلسهاى با حضور مسلمانان مهاجر حبشه ،
نجاشى به وكالت از پيامبر و خالد بن سعيد بن عاص به وكالت از ام حبيبه عقد جارى
گرديد . پس از فتح خيبر كه مهاجرين از حبشه بازگشتند، در سال ششم يا هفتم هجرت وى
نيز به مدينه آمد و در خانه پيامبر اقامتيافت .
ماريه
علاوه بر همسران فوق،
در سال ششم هجرت نيز فرمانرواى مصر، مقوقس، در پاسخ به نامه فراخوان پيامبر ،اسلام
را نپذيرفت، اما كنيزى به نام ماريه به وى اهداكرد . وى نيز افتخار همسرى پيامبر
را يافت و فرزندى به نام ابراهيم به دنيا آورد كه پس از 18 ماه از دنيا رفت و
پيامبر را محزون ساخت .
