پيامبر گريه ميكند!
مرحوم طبرسى مىنويسد: مفسران گويند
وقتى آيه: إنَّكَ مَيِّتٌ وَ إنَّهُمْ مَيِّتُونَ (39زمر/30) تو ميرا هستى (خواهى
مُرد) و آنان هم ميرا هستند (خواهند مُرد).
نازل شد، پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله فرمود:( كاش مىدانستم اين زمان چه وقتى
است) خداوند متعال سوره فتح و نصر را نازل فرمود. پيغمبر اسلام صلّى اللَّه عليه و
آله پس از نزول اين سوره، ميان تكبير و قرائت سكوت مىكرد و مىفرمود: (سبحان
اللَّه و بحمده، استغفراللَّه و اتوب اليه) به رسول خدا عرض كردند: پيش از اين
چنين ذكرى نمىگفتيد؟ فرمود: اين ندا و فرياد جان و روان من است. سپس شديدا گريست،
عرض كردند آيا از ترس مرگ مىگريى؟ در حالى كه خداوند گناهان پيشين و پسين ترا
بخشيده است؟ رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله فرمود: كجاست دهشت روز قيامت، تنگى
قبر، تاريكى گور؟ پيغمبر اسلام پس از نازل شدن سوره فتح يكسال زندگى كرد. سپس
آيات: لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ
حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَؤُفٌ رَحيمٌ (9توبه/128) به راستى كه پيامبرى
از ميان خودتان به سوى شما آمده است كه هر رنج كه شما مىبريد، براى او گران
مىآيد، سخت هواخواه شماست [و] به مؤمنان رئوف و مهربان است.
فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ لا إلهَ إلاّ هُوَ عَلَيْهِ
تَوَكَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظيمِ (9توبه/129)
پس اگر رويگردان شدند، بگو خداوند مرا كافى است، خدايى جز او نيست، بر او توكل
كردم و او صاحب عرش عظيم است.
تا آخر سوره توبه نازل گرديد. وسوره توبه آخرين سوره كاملى است از قرآن كه بر
پيامبر اسلام صلّى اللَّه عليه و آله نازل شد. رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله پس
از نزول اين آيات شش ماه زندگى كرد. و وقتى براى حجة الوداع از مدينه بيرون شد در
ميانه راه آيه: يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتيكُمْ فِى الْكَلالَةِ إنِ
امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَ لَهُ أُخْتٌ فَلَها نِصْفُ ما تَرَكَ وَ
هُوَ يَرِثُها إنْ لَمْ يَكُنْ لَها وَلَدٌ فَإِنْ كانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا
الثُّلُثانِ مِمّا تَرَكَ وَ إنْ كانُوا إخْوَةً رِجالاً وَ نِساءً فَلِلذَّكَرِ
مِثْلُ حَظِّ اْلأُنْثَيَيْنِ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أنْ تَضِلُّوا وَ اللَّهُ
بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ (4نساء/176) از تو نظرخواهى مىكنند بگو خداوند در باره
كلاله به شما چنين فتوا مىدهد كه اگر مردى درگذرد و فرزندى نداشته باشد و خواهرى
داشته باشد، نصف تركه از آن او [خواهر] است، و [اگر زنى درگذرد و برادرى داشته
باشد] در صورتى كه فرزند نداشته باشد، آن مرد [همه تركه را] از او ارث مىبرد، و
اگر خواهران دو تن [يا بيشتر] باشند، دو سوم تركه از آنان است، و اگر گروهى برادر
و خواهر باشند، در اين صورت براى هر مرد بهرهاى برابر با بهره دو زن است، خداوند
[ احكامش را] برايتان روشن مىسازد تا مبادا گمراه شويد، و خدا به هر چيزى داناست.
كه به آيه (صف) معروف است نزول يافت، سپس در حال وقوف به عرفات آيه: حُرِّمَتْ
عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَ الدَّمُ وَ لَحْمُ الْخِنْزيرِ وَ ما أُهِلَّ لِغَيْرِ
اللَّهِ بِهِ وَ الْمُنْخَنِقَةُ وَ الْمَوْقُوذَةُ وَ الْمُتَرَدِّيَةُ وَ النَّطيحَةُ
وَ ما أكَلَ السَّبُعُ إلاّ ما ذَكَّيْتُمْ وَ ما ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ وَ أنْ
تَسْتَقْسِمُوا بِاْلأَزْلامِ ذلِكُمْ فِسْقٌ الْيَوْمَ يَئِسَ الَّذينَ كَفَرُوا
مِنْ دينِكُمْ فَلا تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْيَوْمَ أكْمَلْتُ لَكُمْ
دينَكُمْ وَ أتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتى وَ رَضيتُ لَكُمُ اْلإِسْلامَ ديناً
فَمَنِ اضْطُرَّ فىمَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجانِفٍ ِلإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ
غَفُورٌ رَحيمٌ (5مائده/3) مردار و خون و گوشت خوك و آنچه نامى جز نام خدا به
هنگام ذبحش برده باشند، و [حيوان حلال گوشت] خفهشده، و به ضرب [چوب و سنگ] مرده،
و از بلندىافتاده، و شاخخورده و آنچه درندگان از آن خورده باشند، مگر آنچه [به
موقع به ذبح شرعى] حلال كنيد و همچنين آنچه براى بتان ذبح شده است و نيز تعيين
قسمت به كمك ازلام همه بر شما حرام شده است [و پرداختن به هر يك از] اينها نافرمانى
است، امروز كافران از دين شما [و بازگشت شما از آن] نوميد شدهاند، لذا از آنان
نترسيد و از من بترسيد، امروز دين شما را برايتان به كمال رساندم و نعمتم را بر
شما تمام كردم و دين اسلام را بر شما پسنديدم، اما هر كس در مخمصهاى ناچار شود و
مايل به گناه نباشد [و از آنچه نهى شده بخورد] بداند كه خداوند آمرزگار مهربان
است.
نازل شد و پس از آن رسول خدا صلّى اللَّه عليه و آله هشتاد و يك روز در قيد حيات
بود و بعداًبه ترتيب آيههاى ربا و در واپسين مرحله آيه: وَ اتَّقُوا يَوْماً
تُرْجَعُونَ فيهِ إلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا
يُظْلَمُونَ (2بقره/281) و از روزى بترسيد كه در آن به سوى خداوند بازگردانده
مىشويد، سپس به هر كس جزاى كردارش به تمامى داده شود، و بر آنان ستم نرود.
نازل گرديد. پيامبر اسلام صلّى اللَّه عليه و آله پس از آن بر حسب اختلاف روايات
بيست و يك روز يا نه شب و يا هفت شب زندگانى كرد و در روز دوشنبه سوم ربيع الاول
همزمان با طلوع آفتاب طبق روايت شيعه بيست و هشتم صفر سال يازدهم هجرى و يكسال پيش
از خسرو اردشير بن شيرويه بن پرويز بن انوشيروان رحلت كردند.
مجمع البيان، جلد 2، صفحه 394. براى تفصيل و آگاهى
بيشتر از علماء در باره آخرين آيهاى كه به پيغمبر صلّى اللَّه عليه و آله نازل
گرديد رجوع كنيد به الاتقان، جلد 1، صفحات 44 - 47.