آداب و سنن آن حضرت در وضو
رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله براى هر نماز واجب و مستحبى تجديد وضو
مىکرد.
بريده
گويد: پيامبر گرامى صلّى اللّه عليه و آله براى هر نمازى
جداگانه وضو مىگرفت، اما در سال فتح مکه تمام نمازهاى شبانه روز را با يک
وضو خواند. عمر گفت: يارسول اللّه، کارى کرديد که تاکنون نکرده بوديد!فرمود:
عمدا چنين کردم (تا مردمنپندارند که براى هر نمازى وضوى جداگانه لازم است)
.
امام
صادق عليه السّلام فرمود: امير مؤمنان عليه السّلام براى هر
نمازى وضوى جداگانهمىگرفت و اين آيه را تلاوت مىکرد: «اى مؤمنان،
هرگاه براى نماز برخاستيد صورتهاو دستها را تا آرنج بشوييد. . .
(1)»و با اين روش مىخواست به مستحب عمل کند و الاّخود رسول خدا صلّى اللّه
عليه و آله و امير مؤمنان عليه السّلام و اصحاب پيامبر
صلّى اللّه عليه و آله نمازهاى متعدد را با يکوضو هم مىخواندند.
زراره
گويد: امام باقر عليه السّلام فرمود: آيا وضوى رسول خدا صلّى
اللّه عليه و آله را برايتان بيان نکنم؟گفتيم: چرا. حضرت
ظرفى را که مقدارى آب در آن بود خواست و آنرا جلو خود نهاد، سپس آستينهاى
خود را بالا زد، آنگاه دست راست را در آن فروبرد و فرمود: اين وقتى است که
دست پاک باشد. سپس کف خود را پر از آب کرد وروى پيشانى ريخت و گفت:
«بسم اللّه»و آن را به اطراف محاسن خود روان ساختو يک بار دست خود را بر
صورت و پيشانى کشيد (تا همه جاى صورت را شست) .
سپس
دست چپ را در آب فرو برد و آن را پر کرد و بر آرنج دست راست ريخت وبا دست چپ
بر ساق دست راست کشيد تا آب به سر انگشتان روان شد. سپس دستراست را در آب
فرو برد و آن را پر کرد و بر آرنج دست چپ ريخت و دستراست را بر ساق دست چپ
کشيد تا آب به سر انگشتان روان شد. آنگاه جلو سر وپشت پاها را با ترى دست
چپ و راست مسح کرد.
سپس
فرمود: خداوند فرد و يکتاست و عدد فرد را دوست دارد، از اينرو سهمشت
آب براى وضوى تو کافى است: يک مشت آب براى صورت، و دو مشت همبراى ساقهاى
دست؛و با ترى دست راست جلو سر و روى پاى راست را، و با ترىدست چپ روى پاى چپ را
مسح مىکنى.
آنگاه
فرمود: مردى از امير مؤمنان عليه السّلام از کيفيت وضوى
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آلهپرسيد و آن حضرت همينگونه براى
او بيان داشت (2).
ابو
هريره گويد: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله هنگام وضو گرفتن
اول طرفهاىراست خود را مىشست.
ابو
بصير گويد: از امام صادق عليه السّلام از مقدار آب وضو پرسيدم،
فرمود: رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله با يک مدّ (تقريبا ده سير)
آب وضو مىگرفت، و با يک صاع (تقريباسه کيلو گرم) آب غسل
مىکرد.
رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود: ما خاندانى هستيم که صدقه بر ما
حلال نيست، و دستور داريم که شاداب و پر آب وضو بگيريم، و
الاغ را براى جفتگيرى برماديان نمىکشيم .
امام
صادق عليه السّلام فرمود: مضمضه (آب در دهان گرداندن) و استنشاق (آب در بينى
کشيدن) از چيزهايى است که رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله
سنّت نهاده است.
ملحقات
رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود: دو چيز است که دوست ندارم کسى در آن
بامن شرکت کند و در آنها مرا يارى دهد: يکى وضويم که جزء نماز
من است. و ديگرصدقهام (که دوست دارم با دست خود بدهم) زيرا صدقه در
دست خداى رحمانقرار مىگيرد.
رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله شبها آب وضويش را با دست خود آماده مىکرد
وبالاى سر مىنهاد.
رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله چون براى نماز وضو مىگرفت سه بار انگشتر خود
رادر انگشت مىگردانيد.
رسول
خدا صلّى اللّه عليه و آله در وضو بر ناصيه ـ يعنى جلو سر که
تقريبا يک چهارمتمام مساحت سر است ـ مسح مىکشيد.
على
عليه السّلام در سفارش به محمّد بن ابى بکر به هنگام اعزام وى بهحکومت مصر
فرمود: براى وضو سه بار آب در دهان بگردان، و سه بار آب در بينىبکش، و صورت
سپس دست راست و بعد از آن دست چپ را بشوى، آنگاه[جلو]سر و روى پاها را مسح کن، زيرا
من ديدم رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله چنين مىکرد. . .(نسخه
اين روايت اختلاف دارد و مراد از آن روشن نيست. )
[1] مائده/ .6
[2] روايات اهل بيت عليهم
السّلام در اين مورد مستفيض بلکه متواتر است. (مؤلف)
[3] در روايتى ديگر اين
اضافه را دارد که«هر دو از يک ظرف غسل مىکردند». (مؤلف)
[4] يعنى مستحب مؤکّد است.
[5] به خواست خدا در باب نماز، برخى غسلهاى
ديگر ذکر خواهد شد. (مؤلف)
منبع: سنن النبى،علامه سيد محمدحسين
طباطبائى