تفريحات ناسالم - تفريحات ناسالم نسخه متنی

تفريحات ناسالم

مسعود نورعليزاده

چنان که جسم انسان نيازها و احتياجات گوناگونى هم چون
غذا خوردن دارد، روح و روان انسان نيز نيازمندى هايى
دارد. تفريح و شادابى غذاى روح آدمى است که موجب فرح و
انبساط خاطر و آرامش روانى مى شود.

امام على ـ عليه السلام ـ مى فرمايد: «شادمانى
و سرور، موجب انبساط روحى مى شود و وجد و نشاط آدمى را بر مى
انگيزاند.»[1]

تخصيص بخشى از برنامه هاى زندگى به تفريح و
سرگرمى، سبب رشد و پرورش جسم، فکر و شخصيت، رفع خستگى، کسب لذت
و آسايش و تأمين سلامت جسمى و روحى مى شود و در
مراتب عالى کمک خوبى به خلاقيت علمى، هنرى و اعتلاى
ارزش هاى اخلاقى و خدمات اجتماعى مى باشد؛ که در غير
اين صورت، اشتغال مستمر و بدون وقفه فکرى و عملى در فعاليت
ها يا مشاغل معين، موجب خستگى جسمى و ذهنى، پژمردگى
روح، از دست دادن نشاط و سرور زندگى و در مواقعى موجب ابتلا به انواع اختلالات
روانى اضطراب و افسردگى مى گردد.[2]

اين همه آثار و فوايد تفريحات زمانى حاصل مى
شوند که تفريحات و سرگرمى ها سالم و از مسير طبيعى
لذت جويى ها انجام پذيرند؛ اما اگر تفريحات و لذت جويى
ها ناسالم و از مسيرهاى غير طبيعى و انحرافى
باشند، نه تنها انسان به آرامش و لذت مطلوب و واقعى خود دست نمى يابد،
بلکه اثرات مخرب و سوئى را به دنبال خواهد داشت. از اين رو، امام رضا
ـ عليه السلام ـ توصيه مى فرمايند: «از لذايذ دنيوى
نصيبى براى کاميابى خويش قرار دهيد، و
تمايلات خود را از راه هاى مشروع بر آورده سازيد. مراقبت کنيد
در اين کار به مردانگى و شرافتتان آسيب نرسد، و دچار تندروى
و اسراف نگرديد؛ و به وسيله اين سرگرمى هاى لذت بخش
بر روند بهتر امور دنيوى يارى جوييد.»[3]

برخى از تفريحات ناسالم عبارتند از

1ـ گوش دادن به موسيقى مطرب و غير مجاز؛ موسيقى
لهوى احساسات بشر را در مسير غير طبيعى و غير
عادى توسعه مى دهد و انسان را در يک عالم ناخودآگاهى کامل
فرو مى برد و قوّه فکر و خيالبافى غير طبيعى
و غير واقعى را در انسان زياد مى کند. ما از خود موسيقى
لذت نمى بريم، بلکه آن فقط قوه خيال بافى را در ما تحريک
مى کند و ازخيال هاى خود لذت مى بريم. بو على
سينا در اين زمينه مى گويد: «در خصوص مشتهيات
نفس (يعنى آن چه مورد التذاذ نفس است و روح از آن ها لذت مى
برد) بايد استعمال آن ها صرفاً براى رو به راه آوردن مزاج و نگاه
داشتن وجود شخص و بقاى نوع باشد.

البته بر تمام عقلا و دانشمندان ثابت شده است که موسيقى از
لذت هايى است که واجد هيچ کدام از اين سه شرط نيست.
نه مزاج را رو به راه مى آورد، نه شخص را نگاه مى دارد و نه باعث بقاى
نوع بشرى است.»[4]

2ـ سيگار کشيدن؛ کسب لذت و تقليد و خود نمايى،
از عوامل موثر در روى آورى به سيگار، به خصوص در نوجوانان و
جوانان مى باشد. الگوگيرى، همراهى و رقابت با گروه
همسالان در زمان تفريح، بزرگترين دليل شايع براى
آغاز کشيدن سيگار است. مساله تأسف بار اين است که نوجوان سيگارى
که از طريق سيگار به آرامش کاذب دست مى يابد و با پنهان
کردن مشکل خود از خانواده، هر روز بيش از پيش در زمان تفريح و
اوقات فراغت به دوستان هم دردش روى مى آورد، بهترين طعمه عاملان
پخش مواد مخدر نيز خواهد شد.

3ـ استعمال مواد مخدر و قرص هاى اکس؛ برخى از نوجوانان و
جوانان که براى تفريح و خوشگذرانى، وقت خود را با دوستان ناباب
سپرى مى کنند، از طريق آن ها ترغيب به استفاده از قرص هاى
اکستاسى مى شوند تا نشاط و شادابى به دست بياورند؛ غافل
از اين که اين حالات کاملاً کاذب است و اثرات سوء اين مواد جسم
و روان آنان را به شدت تهديد مى کند.

4ـ شرکت در مهمانى ها و پارتى ها و جشن هاى آلوده به
فساد و گناه و شب نشينى با دوستان ناباب.

5ـ تماشاى برنامه ها و فيلم هاى خشن و مستهجن از طريق
ويديو، ماهواره و تلويزيون.

6ـ وقت گذرانى در سايت هاى مختلف اينترنتى
و چت کردن؛ هر چند استفاده سازنده از اينترنت و چت، سفيد مى
باشد ؛ اما استفاده افراطى قشر آسيب پذير جامعه (جوانان) از آن،
خطرات و آسيب ها و تهديدهاى اخلاقى زيادى را
به دنبال دارد.

7ـ استفاده از بازى هاى رايانه اى بيش از
حد معمول، به خصوص بازى هاى خشن و غير اخلاقى.

8ـ قمار و برد و باخت.

توصيه هاى لازم

الف) در حقيقت آگاهى نداشتن خانواده ها و نبود امکانات تفريحى
مناسب باعث مى شود که بسيارى از کودکان و نوجوانان نيازهاى
خود را از مجارى خلاف و غير مجاز تأمين و برآورده نمايند
و رواج تفريحات ناسالم و انحرافى، يکى از راه هاى
ورود به عرصه بزهکارى و انحرافات اجتماعى محسوب مى شود. پس والدين
بايد مواظب فرزندان خود باشند و امکانات تفريحى سالم را فراهم
نمايند.

ب) مسئولان دولتى بايد محيط اجتماعى را و والدين
محيط خانوادگى را از ابزارهاى تفريحى ناسالم پاک
کنند و اوقات فراغت فرزندانشان، به خصوص جوانان با تفريحات سالم پر کنند.
اگر اوقات فراغت جوانان پر نشود، جوانان به هر طريقى به سمت گروه هاى
همسالان کجرو هدايت مى شوند و در نتيجه به سوى تفريحات
ناسالم کشيده مى شوند.

ج) شناخت گنگ و مبهم يا نادرست نوجوانان و جوانان، نسبت به انواع
تفريحات و نبود امکانات تفريحى مناسب، موجب ايجاد
انحرافات و کج روى هايى در ميان اين قشر آسيب
پذير مى شود؛ که بايد با تربيتى صحيح آن ها
را از ضررهاى انواع تفريحات ناسالم آگاهى داده و با تفريحات
سالم و مثبت آشنا کنيم و زمينه تفريحات سالم را بيش از پيش
فراهم سازيم.

[1] . محمدى رى شهرى، ميزان الحکمه،
ج4، ص 436؛ آمدى، غرر الحکم، ص 319.

[2] . ر.ک: غلامعلى افروز، هنگامه هاى فراغت، زمينه
ساز بهداشت روانى و بستر خلاقيت ها، پيوند، ش 143 ـ 141، ص 125.

[3] . بحار الانوار، ج75، ص 336؛ فقه الرضا ـ عليه
السلام ـ، ص 337.

[4] . جوهرى زاده، سيد محمد رضا، موسيقى
از نظر دين و دانش، تهران، موسسه مطبوعاتى اسلامى، بى تا،
ص 53 ـ 52.

منبع :سايت مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه