آمادگى حضور در كلاس - آمادگى حضور در كلاس نسخه متنی

آمادگى حضور در كلاس

كلاس درس محل اصلى يادگيرى است. اگرچه مطالعات پيش
و پس از درس و نيز انجام تكاليف درسى هم در يادگيرى
نقش دارند ولى شكل اصلى يادگيرى در همان كلاس درس و
با يارى استاد صورت مى پذيرد. در اين ميان
دانشجو مى تواند با حضورى درست در كلاس بهره بردارى را به نهايت
برساند و فرصت طلايى خود را هدر ندهد. خوب است كه طالب علم در كلاس
درس به چند نكته اساسى توجه كند:

1. بكوشد كه با بهداشت و سلامت روانى در كلاس درس حاضر باشد. اگر
دانشجويى مشكل روحى داشته باشد و يا بر اثر اعمال خاصى
تعادل روانى خود را از دست بدهد به درستى موفق به دريافت صحيح
درس از استاد نخواهد شد. مثلاً اگر دانشجو در منزل با يكى از اعضاى
خانواده مشاجره كرده باشد؛ به نحوى كه آثار آن بر روان او بماند و به كلاس
درس كشانده شود يا اندكى پيش از درس با همكلاسى هاى
خود سخنانى هيجانى گفته باشد و نيز اگر شب گذشته يك
فيلم پليسى، وحشت آور، هيجان انگيز و يا ...
را مشاهده كرده باشد، جملگى مى تواند در نيروى يادگيرى
فرد اثر بگذارد؛ زيرا اين پديده ها باعث مى شود كه دانشجو
در كلاس درس از تمركز خوبى براى دريافت درس برخوردار نباشد و در
سر كلاس همواره فكر و انديشه اش در اين امور غوطه بخورد. توجه به
مسائل عبادى، پالايش روح از آلودگى ها و نيز مداومت بر
ذكر خدا در تأمين آرامش روانى بسيار موثر و بلكه مهم ترين
عامل است.

2. اگر مى تواند در جاى ثابتى بنشيند؛ زيرا
اگر كسى به جاى خاصى انس پيدا كند و صندلى خاصى
داشته باشد باعث شدت تمركز مى شود، به خلاف وقتى كه هر ساعت در جايى
بنشيند. اين عمل باعث مى شود كه هر بار صحنه اى جديد،
و افراد را از زاويه هاى تازه مشاهده كند كه اى بسا اين
عمل تمركز او را بر هم زند.

3. دانشجو بكوشد كه محل راحتى را انتخاب كند. مثلاً اگر از آفتاب
آزار مى بيند و يا از صف جلو خوشش نمى آيد و يا
اينكه از كنار ديوار نشستن بدش مى آيد، سعى كند كه
در زمان درس با اين خواسته هاى خود سازگارى داشته باشد تا تمركز
او حفظ شود و دلنگرانى او باعث دورى از درس نگردد.

4. اگر مى تواند، در كنار دوستانش بنشيند زيرا اين
امر در تمركز در درس كمك مى كند و احساس نگرانى خفيفى را
كه غالباً در كنار يك فرد غير آشنا حس مى شود از ميان
بردارد. البته اين حالت غالباً در آغاز سال تحصيلى است و پس از
مدتى دانشجويان همه با هم آشنايى كامل پيدا مى
كنند و اين احساس كم مى شود. در هر حال اين حالات به ويژگيهاى
روحى و روانى شخص نيز بستگى زياد دارد.

بكوشد در كلاس به حضور فيزيكى بسنده نكند و تمام حواس
خود را در كلاس گرد آورد. او بايد گاه به گاه به تعبير شهيد
مطهرى درباره حضور قلب در نماز، از خود حضور و غياب كند. اگر در سر
كلاس به سفر رفته، در ميان خانواده و يا در سينما و يا هر
خيال ديگر است خيلى سريع خود را در كلاس حاضر كند.
اين عمل و ممارست بر آن در مدت زمان طولانى باعث تقويت اراده و
تمركز ذهنى مى گردد.

5. گذشته از مراعات بهداشت و سلامت روان به بهداشت جسم هم توجه كند. كه
اگر شخص پيش از كلاس درس در خوردن غذا زياده روى كرده باشد و يا
اينكه از بس غذا دير و يا كم خورده و يا غذايى
نخورده حالت عادى او به هم بخورد، بى ترديد تعادل جسمى او
از دست مى رود و قادر به فهم و توجه كامل به درس نخواهد بود. پيداست
هنگامى كه شكم انسان آكنده از غذاست جز خواب حوصله هيچ كارى را
ندارد.

چنين است تنظيم ساعات خواب دانشجويى كه شب پيش
از درس تا نيمه شب به مشاهده تلويزيون و ويديو و
... گذرانده،‌ بى شك در كلاس درس بيشتر مايل است كه كسرى
خوابش را جبران كند و حتى اگر نخواهد جسم به خاطر نياز غريزى
به خواب و استراحت اجازه تمركز ذهن و فهم درست درس را به او نمى دهد و گاه مى
شود كه در سر كلاس درس مى خوابد و يا چرت مى زند كه اين
عمل گذشته از آنكه مانع درك درس مى شود، نوعى بى حرمتى به
دانش و استاد و ديگر دانشجويان است.

نظافت جسم براى آنكه خارش، سوزش و ... بدن او را نيازارد، حفظ
سلامت بدن و عدم وجود بيمارى در دانشجو باعث تمركز ذهن او مى
شود. البته نكات ديگرى هست كه در بخش هاى ديگر آورده ايم.

6. اگر مى تواند، استادى را برگزيند كه در عين
قدرت بالاى علمى او را دوست داشته باشد و به راحتى با او پيوند
قلبى و روحى برقرار نمايد. اگر دانشجو استاد را نخواهد و نسبت
به او كينه اى خاص، تنفر و يا عقيده منفى ديگرى
داشته باشد اين امر از توجه واقعى و مفيد دانشجو به سخنان استاد
مى كاهد. مثلاً اگر از لهجه اى خاص بدش مى آيد، اگر مى
تواند و زيان علمى نمى بيند بى آنكه كسى از نيت
او آگاه شود، او را انتخاب نكند. البته اين امور معيار ارزش نيست
و دانشجو نيز بايد بكوشد كه بر او اثر منفى نگذارد و تنها به
قوت درسى انديشه كند.

7. در كلاس درس تنها به گوش دادن اكتفا ننمايد. بكوشد كه گذشته از
دقت و توجه عميق، نكته هاى مهم را بنويسد تا فراموش نكند، نيز
از پرسيدن آنچه كه نمى فهمد غافل نگردد.

8. نكته مهم تر از همه آنكه دانشجو با طهارت روح و جسم بر سر كلاس درس بنشيند.
اگر طالب علم به درس به عنوان يك وظيفه شرعى و نيز يك
عبادت مقدس بنگرد و هنگام حضور در كلاس بكوشد كه با وضو و پاكيزگى روح
باشد بى ترديد آرام است و درس را به خوبى ياد مى گيرد،
زيرا انگيزه چنين افرادى براى كسب دانش بسيار
قوى و خلل ناپذير است.

اصولاً تقوى و زيبايى روح باعث مى گردد كه
طالب علم خود را به گناه و حسد و غيبت و ناسزاگويى و اختلاف و
... آلوده نسازد و روحى كه به اين رذيلتها مبتلا نباشد روحى
آرام و آرام بخش است كه در اين صورت نه تنها خود كه اطرافيان او هم
احساس آرامش مى كنند. ولى يك دانشجوى شرور - العياذ
بالله - هم خود ناآرام است و هم ديگر دانشجويان از استشمام بوى يك
فرد شر و مزاحم در عذابند و اين امر به درس و بحث آنان زيان مى
رساند.

قاعده كلى: دانشجو، شايسته است كه از هر عملى كه در عدم
تمركز فكر او نسبت به درس اثر مى گذارد و اين تمركز را از ميان
بر مى دارد و يا كم مى كند شديداً حذر كند.

منبع :
کتاب روش تحصيل - مرکز مديريت حوزه هاى علميه خواهران