آيت الله ميرزا على مشكينى (ره)
(1428 ـ 1340 هـ)
ولادت
علي اكبر فيض معروف به مشكينى در سال 1300 هجري شمسي در روستايي از
توابع بخش مشكين شهر استان آذربايجان در ميان خانوادهاي متدين و اهل علم
چشم به جهان گشود.
تحصيلات
آيه الله مشكيني هنگامي كه همراه با پدرش در نجف اشرف مقيم بود،
به مكتب خانه رفت. هنوز بيش از دو سال از اقامت خانواده آيه الله مشکينى در
نجف نگذشته بود که مادرش چشم از جهان فروبست. آيه الله مشکينى به همراه پدر به
وطن بازگشت و مقداري از مقدمات علوم ديني را نزد پدر فرا گرفت. وى پس از
مدتى پدر را نيز از دست داد.
ايشان با وجود سختى و مرارت و فقر، عزم سفر کرد و راهى حوزه علميه اردبيل
شد و پس از اندکى به فکر مهاجرت افتاد.
وي براي تحصيل علوم ديني به شهرستان اردبيل سفر كرد و مقداري از
صرف و نحو را در آنجا فرا گرفت. سپس در معيّت عالم بزرگواري كه از زخميان
حادثه مسجد گوهرشاد مشهد در زمان رضاخان بود، به شهر قم آمد و در آن ديار به
تحصيل علوم ديني پرداخت.
ايشان درباره سفارش پدرش براى تحصيل علم نقل مى نمود:پدرم در آخرين لحظات
عمرش تنها سفارشى که براى من کرد اين بود که فرمود:
پسرم! در روز قيامت به پيش من رو سياه مى آيى اگر احکام و عقايد و تفسير
را فرا نگرفته باشي.
اين بود که آيه الله مشکينى در کنار فقه و اصول، در عقايد و تفسير نيز
زحمات زيادى کشيد و در اين علوم نيز تبحر خاصى به دست آورد. او در حضور اساتيد
بزرگى چون امام خمينى پرورش يافت و چندين سال در محضر اين مرد بزرگ، کمالات علمى
را فراگرفت و به ژرفاى انديشه و عرفان و معنويت وى پى برد و شيفته اش گرديد.
ايشان در زماني که سايه منحوس رژيم پهلوي بر كشور مستولي و تحصيل
در حوزههاي علميه بسيار دشوار بود. دروس دوره سطح را به خوبي به پايان
رساند و در درس خارج فقه و اصول استادان مشهور دوره خود، حاضر شد.
وي نزديك به هفت ماه نيز در نجف اشرف حضور داشت و در درسهاي خارج
استادان آن ديار، به ويژه امام خميني(ره) شركت ميكرد اما به دليل هواي
گرم نجف و ضعف مزاجي مجبور به بازگشت به ايران شد.
آيه الله علي اكبر مشكيني در سالهاي تحصيل خود، به محضر عالمان
بسياري شرفياب شد.
وى در دروس خارج فقه و اصول آيه الله العظمي بروجردى (ره) و آيه
الله العظمي محقق داماد(ره) شركت ميكرد. در نجف نيز به محضر عالمان و
استادان آن ديار شرفياب ميشد و در درس خارج امام خميني(ره) شركت جدي
داشت.
آيـه الله مشكينى در سالهاي تحصيل و پس از آن با فضلا و اساتيد
بسيار، رابطه دوستي داشت كه از آن جمله ميتوان آيه الله جوادي آملي و
آيه الله اميني را نام برد.
فعاليتهاي علمي و فرهنگي
آيه الله مشكينى در سالهاى عمر با بركت خود منشأ خدمات، فعاليتهاى علمى
و فرهنگي بسيارى بود. او طى سالها تدريس مقدمات، سطح و دروس خارج فقه و اصول در
حوزه، شاگردان بسيارى را تربيت كرد كه از استادان و علماى امروز حوزه به شمار ميآيند.
وى كتب دوره مقدمات و سطح را بارها تدريس كرده و سالها به تدريس
خارج فقه و اصول اشتغال داشته است.
همچنين درس تفسير آيه الله مشكينى از دروس مشهور حوزه علميه قم بوده
است.
از فعاليتهاي مهم وي در اين عرصه، تأسيس مؤسسه الهادي است كه
به چاپ كتب مفيد و اسلامي براي سطوح گوناگون جامعه ميپردازد و مردم را
با حقايق و معارف اسلامي آشنا ميسازد.
تاليفات
1ـ اصطلاح الاصول
2ـ مصطلحات الفقه
3ـ الفقه الماثور (دوره فقه به طرزي نوين)
4ـ دروس في الاخلاق (يک دوره اخلاق عربي)
5ـ ازدواج در اسلام
6ـ المنافع العامه (شرح کتاب احياءالموات شرايع)
7ـ مفتاح الجنان (کتاب دعا تکميل مصباح المنير)
8ـ المواعظ العدديه
9ـ واجب و حرام احکام الزامي (دوره فقه)
10ـ قصار الجمل (احاديث کوتاه تحت عناوين لغوي دو جلد)
11ـ ترجمه قرآن کريم به زبان فارسي
12ـ الهدي الي موضوعات نهج البلاغه
13ـ المبسوط (تفسير سوره آل عمران)
14ـ واجبات و محرمات (استقصاء آنچه در شرع واجب و حرام اعتقادي و
عملي است)
15ـ تفسير سوره (ص)
16ـ بحث تکامل از نظر قرآن
17ـ مسلکنا في العقائد و الاخلاق و العمل
18ـ زمين و آنچه در آن است
19ـ تقليد چيست؟
20ـ رساله خمس
21ـ حاشيه توضيحي بر کتاب مضاربه، عروهالوثقي
22ـ نهج البلاغه موضوعي
23ـ تحريرالمواعظ
24ـ تحريرالمعالم
25ـ الرسائل الجديده
26ـ تلخيص المکاسب (در دست چاپ)
27ـ تفسير روان براي نسل جوان (در دست چاپ)
28ـ ترجمه و شرح فارسي سه کتاب مضاربه، مزارعه و شرکت در عروه
الوثقي (در دست چاپ)
همچنين از وي مقالات بسياري در نشريات نور علم، پاسدار اسلام و ...
نيز در روزنامه جمهوري اسلامي و چاپ رسيده است.
وفات
سرانجام اين فقيه نامى در تاريخ هشتم مردادماه ش1385 مطابق با پانزدهم
رجب 1428 ق به ملکوت اعلى پيوست.
ويژگى ترجمه آيت الله مشکيني
ترجمه آيت الله مشکيني از قران کريم ترجمه اي روان همراه با نکات تفسيري
مناسب و به اندازه است. اين ترجمه با ويرايش حسين استاد ولي در سال 1380 به چاپ
رسيد.[1] آيت الله مشکيني در نگارش اين ترجمه دقت هاي ويژه اي را بكار برده است.
از جمله آنکه اگر در يك واژه چند معنا احتمال داده مي شد تمام معاني را منعكس كرده
اند به اين ترتيب كه در صورت متضاد بودن معاني، معناي دوم و سوم را با کلمه «يا» و
در غير اينصورت با کلمه «و» آورده اند. ايشان به ترجمه "واو"هاي عطف که
در اول برخي آيات هست نيز توجه داشته اند و اگر عطف به محذوف بوده است نکته حذف
شده را بيان کرده اند. نکته ديگر آن که مطالب اضافه شده چه به عنوان جملات تکميلي
و چه به عنوان شرح، همه يکدست در پرانتز آورده شده است.[2]
[1] - مشكيني، علي، ترجمه قرآن كريم، چاپ اول، 1380، با ويرايش حسين استاد
ولي، انتشارات الهادي، قم.
[2] - مشكيني، علي، ترجمه قرآن كريم، گفتار مترجم، ص 614