بلوغ دختران - بلوغ دختران نسخه متنی

بلوغ دختران

ماندانا سلحشور

دوره بلوغ براى دخترها دوره بسيار مهم و حساسى در زندگى شان به شمار
مى رود. آنان با ورود به سن بلوغ شاهد تغييرات زيادى در وضعيت
ظاهرى، روانى و رفتارهاى اجتماعى خود مى باشند. اين دوره با پيدايش
صفات ثانويه جنسى شروع مى شود و تا تكميل بلوغ جسمانى ادامه مى يابد.
در اين دوره تغييرات فيزيكى مهمى در بدن دخترها رخ
مى دهد كه منجر به ايجاد تغييرات بافت چربى در بدن،  رشد سريع
استخوان ها، بلند شدن قد و بروز تغييرات جنسى - جسمى خواهد شد.

• تغييرات جسمانى ناشى از بلوغ

بلوغ شامل يكسرى تغييرات متوالى است كه در فاصله زمانى
۱۶ _ ۹ سالگى رخ مى دهند. چنانچه اين تغييرات
قبل از ۹ سالگى آغاز شوند،  تحت عنوان «بلوغ زودرس» و اگر بعد از
۱۶ سالگى شروع شوند، «بلوغ ديررس» ناميده مى شوند.

اولين نشانه بلوغ در يك دختر، رشد جوانه سينه اى است كه
بين سنين ۱۳ _ ۹ سالگى (به طور متوسط
۱۱ سالگى) شروع مى شود و تقريباً به طور همزمان با رشد موهاى زير
بغل و ناحيه شرمگاهى ظاهر مى شود.

 برخى از دخترها شروع به عرق كردن مى كنند و هرچه بزرگ تر مى شوند ، بوى
عرق آنها نيز فرق مى كند. معمولاً آخرين تغييرى كه در سير
تكاملى بلوغ رخ مى دهد، «قاعدگى» يا «عادت ماهيانه»(menstruation) است كه نشان مى دهد دختر به
حداكثر رشد نوجوانى و بلوغ خود رسيده است.

مجموعه اين تغييرات ناشى از ترشح هورمون استروژن تخمدان
ها است كه منجر به تخمك گذارى و خونريزى هاى ماهيانه مى شود.

تخمك گذارى معمولاً ۲ _ ۱ سال بعد از شروع قاعدگى ايجاد
مى شود و دختر را براى ازدواج و حاملگى آماده مى كند. دستگاه توليدمثل در
دخترها شامل، رحم (محلى كه جنين در آن رشد مى كند)، مهبل (مجرايى كه
از رحم به خارج كشيده مى شود)، دهانه رحم (مجراى اتصالى از رحم به مهبل)،
تخمدان ها ( اندام هايى كه همه تخمك ها در آن نگهدارى مى شوند) و لوله فالوپ
كه از تخمدان ها تا رحم امتداد يافته اند،  است.

در هريك از تخمدان هاى بدن دختر تقريباً
۴۰۰۰۰۰ تخمك وجود دارد كه از هنگام تولد دختر
در تخمدان هاى كوچك او وجود دارند. هر تخمك به اندازه سر سوزن است و در زمان معينى
از تخمدان و لوله هاى تخمدانى (فالوپ) حركت مى كند و خود را به رحم مى رساند. با
نزديك شدن بلوغ، تخمدان ها با تاثير گرفتن از هورمون هاى ترشح شده از
مغز، شروع به فعاليت مى كنند.

 نخستين نشانه فعاليت تخمدان ها اين است كه تقريباً
هر ماه يكى از تخمك ها شروع به رشد،  بلوغ و حركت به سوى رحم مى كند و پريودهاى
ماهيانه آغاز مى شود. هم زمان با حركت تخمك از تخمدان، رحم شروع به ساختن
آسترى از بافت خونى تازه مى كند تا فضاى رحم را براى بارورى تخمك آماده سازد.

چنانچه عمل بارورى در اين هنگام رخ ندهد، تخمك در رحم نمى ماند و به
همراه آستر رحم (بافت خونى) از طريق دهانه رحم وارد مهبل مى شود و از بدن
خارج مى گردد. حدود دو هفته بعد تخمك ديگرى به همين ترتيب از
تخمدان ديگر آزاد مى شود و پس از طى همين سيكل،  مجدداً دفع مى
شود. ريزش خون درون رحم حدود ۸ _ ۲ روز طول مى كشد كه در خانم
ها و دخترها متفاوت است.

 مقدار آن به طور متوسط ۳۰ ميلى متر (۶ _ ۴
قاشق غذاخورى) است. طول مدت پريود در دخترها (و البته در خانم ها) متغير
است و از ۲۲ روز تا ۳۵ روز طبيعى تلقى مى شود، ولى
به طور متوسط اين فاصله ۲۸ روز است.

• نخستين پريودهاى ماهانه

سن شروع پريودهاى ماهيانه به طور دقيق قابل پيش بينى
نيست،  اما در اغلب موارد تابع الگوى خانوادگى است، يعنى اگر پريود
مادر زود شروع شده باشد، اين احتمال وجود دارد كه فرزند دختر هم زود پريود
شود. در صد سال گذشته، سن شروع پريود در دخترها كم شده است. ممكن است اين
امر به دليل تغذيه بهتر و سلامت جسمانى دخترها باشد. امروزه سن ميانگين
شروع پريودهاى ماهيانه حدود ۱۲ _ ۱۱ سالگى
است. هنگامى كه اولين پريودها آغاز مى شوند،  ترشحات آن رنگ قرمز و
روشن نيست، بلكه متمايل به قهوه اى و به مقدار كم است و غالباً منظم
هم نيست. براى بيشتر دخترها يك سال و يا حتى
۱۸ ماه طول مى كشد تا خون ريزى ماهيانه آنها مرتب شود. بيشتر
دخترها در حين روزهاى پريودشان دچار دردهاى جسمانى مثل دل درد، سرگيجه،
سردرد، كمر درد و... مى شوند. بيمارى هاى عمده اين دوره عبارتند از :
قاعدگى دردناك (ديس منوره)، سندرم پيش از قاعدگى (پى.ام.اس) و عدم
قاعدگى (آمنوره).

• قاعدگى دردناك

برخى از دخترها در طول روزهاى پريود خود دچار انقباض هاى دردناك
عضلانى مى شوند كه از حالات بسيار ضعيف تا شديدترين حالت
را دربر مى گيرد. علت اين امر ترشح بيش از اندازه هورمون
پروستاگلاندين است. اين هورمون با ايجاد انقباض هاى منظم و قوى
در رحم موجب بيرون راندن جنين از رحم، هنگام زايمان مى شود.
براى تسكين اين گونه دردها مى توان با تجويز پزشك قرص هاى مسكن
(مثل ايبوبروفن و يا مفناميك اسيد) استفاده نمود.

• سندرم پيش از قاعدگى

برخى از دخترها در روزهاى پريود خود كج خلق،  افسرده، بى حال،
عصبانى و بسيار حساس مى شوند. علت اين امر بسيار پيچيده
است؛ زيرا در روزهاى پريود چندين عضو بدن و هورمون هاى مختلف آن
دچار تغييرات گوناگونى مى شوند. تقريباً نيمى از دخترهايى
كه احساس افسردگى مى كنند، دچار كمبود نسبى ويتامين B6 مى شوند كه مى توان با مراجعه به پزشك
علت دقيق و درمان آن را جويا شد.

• تاخير در قاعدگى

عدم وقوع قاعدگى اگر به دليل حاملگى نباشد، معمولاً ناشى از بيمارى
هاى دستگاه سوخت و ساز بدن، ناهنجارى هاى كروموزومى، كم اشتهايى و يا
بى اشتهايى مرضى است. پريود نشدن تا ۱۴ سالگى (و حتى تا
۱۷ سالگى) طبيعى است، اما در غير اين صورت بايد
به پزشك متخصص مراجعه نمود.

• راهنمايى هاى والدين

والدين و به ويژه مادران مى توانند با رفتارها و عكس العمل
هاى معقول و درستى كه در زمينه بلوغ دختران شان از خود نشان مى دهند، شروع
پريودهاى ماهيانه را براى آنان يك فرآيند طبيعى و
ارزشمند تلقى كنند و آن را نشانه سلامت جسمانى آنان بدانند. دادن آگاهى هاى لازم درباره
تحولات دوران بلوغ به دخترها موجب آرامش و امنيت خاطر آنان مى شود. بديهى
است شروع عادت ماهيانه براى هر دخترى تجربه اى منحصر به فرد است، ولى داشتن
اطلاعات و پيش زمينه هاى ذهنى مى تواند از اضطرار، تشويش و
نگرانى آنان بكاهد. آغاز پريود هاى ماهيانه نشانه بالغ شدن دخترها
است،  يعنى آنان به لحاظ جسمانى توانايى بارورى و صاحب فرزندشدن را پيدا
مى كنند. پس بايد شاد باشند و اين رويداد را با ارزش بدانند.
ترديدى نيست كه پريودهاى ماهيانه بخشى منظم از زندگى
دخترها (و البته خانم ها) است و بايد براى آن اهميت قائل شد؛  زيرا
كه نشانه كاركرد صحيح اندام هاى درونى بدن است. اين موضوع كه برخى
دخترها برداشت هاى متناقض و گاه منفى درباره پريودهاى ماهيانه خود
دارند،  ناشى از باورها و تفكرات قديمى است؛  زيرا در گذشته زمانى كه
خانمى پريود مى شد، يك هفته او را از جمع خانواده و دوستان كنار مى
گذاشتند. براى دخترهاى نوبالغ صحبت كردن با مادر،  خواهر و يا دوستى كه چند
سال بزرگ تر باشد، مى تواند مفيد و با ارزش باشد؛ زيرا احساس خواهد
كرد كه در جهان فردى متمايز از ديگران نيست. آنها هرچه بيشتر
با اينگونه تجربه ها آشنا شوند، بهتر مى فهمند كه احساسات،  افكار و عواطف
آنها مى تواند تا چه حد شبيه به يكديگر باشد.

در زير چند توصيه براى كاهش مشكلات روزهاى پريود ماهيانه
دخترها آورده شده است:

- يك كيسه آب گرم و يا پارچه اى پشمى و گرم مى تواند از
دردهاى روزهاى پريود بكاهد.

- نوشيدن يك فنجان چاى و يا شكلات گرم ممكن است احساس
بهترى در دخترها ايجاد كند.

- انجام يك پياده روى آهسته مى تواند از انقباض هاى ماهيچه
هاى شكم كم كند.

- خوردن غذا هاى سبك قبل از پريودهاى ماهيانه مى تواند از شدت
دردهاى شكمى بكاهد.

- مثبت بينديشيد،  هديه اى كوچك براى خود تدارك
ببينيد و از اين كه مثل تمامى دخترهاى دنيا هستيد،
شاد باشيد.

منبع :پايگاه پزشکى سلامت