ابراهيم بن صالح نخعى
(حدود 188 ـ حدود
273 ق)
ابراهيم،
محدّث شيعى و از اصحاب امام رضا عليهالسلام ، تاريخ تولّد و وفاتش در دست نيست.
از جمله شاگردان او، ابوعلى محمّد بن همام اسكافى (م 336 ق) است كه در 258 ه
متولّد شده. بنابراين، وى دست كم تا دهههاى نخست نيمه دوم سده سوم ـ يعنى حدود
273 هـ .ق حيات داشته و بدينوسيله، براى شاگردش فرصت اخذ حديث از او وجود داشته
است. درباره زمان ولادت او، تنها مىتوان گفت كه وى چون از اصحاب امام رضا
عليهالسلام (شهادت: 203 ق) بوده، تولّدش اواخر سده دوم (حدود 188 هـ.ق) واقع شده است؛
يعنى هنگام وفات آن امام، وى پانزده ساله بوده است. از زندگى و دوران تحصيل او
اطلاعى نداريم.
از
لقب «نخعى» برمىآيد كه نياكان او قبيلهاى عرب بودند و بر اساس معنايى كه از
«نخعى» (جداشده از قوم) استفاده مىشود، مىتوان حدس زد بخشى از قبيله مذكور از
قوم خويش جدا شدند و در كوفه اقامت گزيدند. بدينسان، وى نيز از نسل همين قبيله
است و موطن او مىبايست در كوفه بوده باشد.
از
استادان او تنها محمّد بن عمران را مىشناسيم كه شاگرد مفضّل بن عمر بود. از آثار
تأليفى او، چيزى در منابع گزارش نشده است. گفتنى است نام او با ابراهيم بن صالح
انماطى مشترك است كه او نيز از اصحاب امام رضا عليهالسلام بود.(1)
1. دلائل
الامامه، ص 484، ح 480 / الانساب، ج 5، ص 473، ذيل «نخعى».