پاسخ به شرط
مرحوم راوندی به نقل از محمّد بن زید رزامی حكایت كند:
روزی در خدمت حضرت علی بن موسی الرّضا علیهما السلام بودم ، كه شخصی از گروه خوارج - كه درون توبره و خورجین خود نوعی سلاح مسموم نهاده و مخفی كرده بود - وارد شد. آن شخص به دوستان خود گفته بود: او گمان كرده است ، كه چون فرزند رسول اللّه است ، می تواند ولیعهدی طاغوت زمان را بپذیرد، می روم و از او سؤ الی می پرسم ، چنانچه جواب صحیحی نداد، او را با این سلاح نابود می سازم . پس چون در محضر مبارك امام رضا علیه السلام نشست ، سؤ ال خود را مطرح كرد. حضرت فرمود: سؤالت را به یك شرط پاسخ می گویم ؟
منافق گفت : به چه شرطی می خواهی جواب مرا بدهی ؟ امام علیه السلام فرمود: چنانچه جواب صحیحی دریافت كردی و قانع و راضی شدی ، آنچه در توبره خود پنهان كرده ای ، درآوری و آن را بشكنی و دور بیندازی . آن شخص منافق با شنیدن چنین سخن و مشاهده چنین برخوردی متحیّر شد و آنچه در توبره نهاده بود، بیرون آورد و شكست ؛ و بعد از آن اظهار داشت : یاابن رسول اللّه ! با این كه می دانی ماءمون طاغی و ظالم است ، چرا داخل در امور او شدی و ولایتعهدی او را پذیرفتی ، با این كه آن ها كافر هستند؟! امام رضا علیه السلام فرمود: آیا كفر این ها بدتر است ، یا كفر پادشاه مصر و درباریانش ؟ آیا این ها به ظاهر مسلمان نیستند و معتقد به وحدانیّت خدا نمی باشند؟ و سپس فرمود: حضرت یوسف علیه السلام با این كه پیغمبر و پسر پیغمبر و نوه پیغمبر بود، از پادشاه مصر تقاضا كرد تا وزیر دارائی و خزینه دار اموال و دیگر امور مملكت مصر گردد و حتّی در جای فرعون می نشست ، در حالی كه می دانست او كافر محض می باشد. و من نیز یكی از فرزندان رسول اللّه صلی الله علیه و آله هستم و تقاضای دخالت در امور حكومت را نداشتم ؛ بلكه آنان مرا بر چنین امری مجبور كردند و به ناچار و بدون رضایت قلبی در چنین موقعیّتی قرار گرفتم . آن شخص جواب حضرت را پسندید و تشكّر و قدردانی كرد؛ و از گمان باطل خود بازگشت.
چهل داستان و چهل حديث از امام رضا(ع)/ عبدالله صالحي