آداب و شرايط دعا
براي دعا کننده، آداب و شرايطي است که بايد مراعات آنها را منظور داشته باشد تا فايده دعا را ببيند و دعاي او مستجاب گردد و نورانيت دعا در نفس او پيدا شود و از جمله شرايط چند شرط را ذکر مي کنيم:
1ـ اوقات شريفه را از براي دعاي خود اختيار کند مثل روز عرفه و ماه رمضان و روز جمعه و وقت سحر و شب هاي قدر و شب هاي جمعه و امثال اين ها.
2ـ حالتي را ملاحظه کند که در آن حالت استجابت دعا وارد شده مثل حال آمدن باران و بعد از نماز هاي واجب و ميان اذان و اقامه.
3ـ با طهارت باشد يعني وضو يا غسل داشته باشد.
4ـ رو به قبل باشد.
5ـ دست هاي خود را بلند کند به نحوي که زير بغل نمايان باشد هم چنان که گدايان دست خود را به جانب اغنياء دراز مي کنند. و از حضرت پيغمبر ـ صلي الله و آله و سلم ـ مرويست که هيچ بنده اي دست خود را به جانب خداوند جبّار دراز نمي کند مگر اين که خدا شرم مي کند که دست او را تهي برگرداند تا فضل و رحمت خود را در آن جاي ندهد پس چون دست خود را فرود آورد به سر و روي خود بکشد.
6ـ با صداي ارام دعا کند و ميان جهر و اخفات دعا گويد نه چندان آهسته باشد نه بسيار بلند مرويست که چون مردمان به خدمت حضرت پيغمبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آمدند تا به نزديک مدينه رسيدند تکبير گفتند و صداي خود را به تکبير بلند کردند. حضرت فرمود اي مردمان کسي را مي خوانيد که دور نيست بلکه در پيش گردن هاي شما است.
7ـ آن که در دعا کردن متوجه به سجع و قافيه نشويد و سخن پردازي نکنيد که اين طريقه منافي خضوع و تضرع است.
8ـ تضرع و زاري کند و با خضوع و خوف و خشيت و هيبت باشد در اخبار رسيده باشد که چون خدا بنده را دوست دارد او را مبتلا مي سازد تا تضرع و زاري او را بشنود.
9ـ جزم داشته باشد به اين که دعاي او استجابت مي شود و يقين داشته باشد که رد نخواهد شد. از حضرت امام جعفر صادق ـ عليه السلام ـ مرويست که چون دعا کني بايد چنان گمان کني که حاجت تو به در ايستاده و داخل مي شود.
10ـ اصرار به دعا کند و الحاح نمايد و لااقل سه مرتبه آن را مکرر کند.
11ـ قبل از دعا ذکر خدا کند و ثنا و ستايش او گويد و تمجيد و تعظيم او کند و صلوات پيغمبر و آل او فرستد.
12ـ ابتدا اقرار به گناهکاري و عدم سزاواري خود نمايد.
13ـ توبه کند و از گناهان پشيمان شود و اگر مظلمه بر گردن او باشد ادا کند يا عزم به ادا کردن آن نمايد و اگر متمکن از اداي آن نباشد توفيق آن را از خدا بطلبد.
14ـ با تمام همت خود، رو به خدا آورد و از هر چه غير او است قطع اميد نمايد.
15ـ لباس و مکان و غذاي او از حلال باشد و اين نيز از جمله شرايط عمده است.
16ـ حاجت خود را به خصوص نام برد.
17ـ چون دعا کند تخصيص به خود ندهد بلکه ديگران را در دعاي خود شريک سازد.
18ـ گريه کند و اين نيز از شرايط عظيمه و آداب معتمده است.
19ـ دعا را تأخير نيندازد تا وقت حاجت، بلکه پيش از احتياج دعا کند هم چنان که وارد است که در حال نعمت و آساني با خدا آشنايي کنيد تا در وقت محنت و دشواري خدا با شما آشنايي کند.
20- همچنان که ذكر شد در حاجت خود اعتماد به غير خدا نکند و اميد بجز او نداشته باشد.[1]


[1] . معراج السعاده، صص 653 الغŒ 655.
ابراهيم خليل ورسي - روش نيايش، ص38