عوامل تحکيم روابط و توفيق خانواده
1. نسبت به همسر خود نگرشي مطلوب و متعالي داشته باشيد و او را امانت الهي بدانيد و در حفظ و نگهداري اين وديعه الهي تلاش کنيد.
2. به همسر خود احترام کنيد و با وي محترمانه صحبت کنيد و در ارتباط با او از عواطف سرشار و محبت بسيار دريغ نورزيد.
3. حقوق متقابل خود و هسمر خود را بشناسيد و در ايفاي حقوق وي تلاش نمائيد.
4. باور کنيد که پدر و مادر کانون منظومه خانوادگي هستند که تشعشعات عاطفي خود را در محيط خانواده مي پراکنند و حيات عاطفي را رونق مي بخشند.
5. باور کنيد که پدران و مادران پايه گزاران شخصيت فرزندان و معماران خوشبختي آنان هستند بنابر اين در تقويت روابط خود هر چند بيشتر تلاش کنيد.
6. همسر خود را فردي با ارزش و برخوردار از کرامت انساني بدانيد.
7. همسر خود را فردي مستعد کمال، پيشرفت و تحول بپنداريد.
8. به پيشرفت و ترقي و رشد شخصيت همسر خود علاقمند باشيد و زمينه را براي تحقق اين امر فراهم نمائيد و از اين طريق کانون خانواده را از زوال و فرسايش تدريجي مصون سازيد و عرصه زندگي را براي نو آوري ها بگشاييد.
9. زمينه را براي پرورش احساسات مثبت و عواطف سازنده نسبت. به همسر خود فراهم سازيد و از داد و ستد عاطفي به سه شيوه قلبي، کلامي و عملي استفاده کنيد و لذا به همسر و شريک زندگي خود ابراز محبت کنيد همسر خود را قلباً دوست بداريد و با زبان اين امر را ثابت نماييد.
10. محبت خود را به همسرتان به صورت عملي نيز نشان دهيد و لذا سعي نمائيد در روز تولد او، يا روز ازدواج او و يا مناسبت هاي ديگر به او هديه دهيد و از اين طريق محبت خود را ابراز نمائيد.
11. سعي کنيد فهرستي از قابليت ها، صفات مثبت همسر خود را در نظر بگيريد و به موارد مثبت وجود و شخصيت او کاملا توجه کنيد و در مناسبات با او به اين قابليت ها اشاره نمائيد و از صفات برجسته و مثبت او تعريف کنيد و از اين طريق فضاي خانواده و گفتگو را به فضايي گرم و صميمي و آکنده از روحيه مثبت تبديل نمائيد.
12. به جنبه هاي مشترک فکري و روحي خود و همسرتان توجه کنيد و سعي کنيد، خصايص مثبت، سازنده هر دو به تدريج بيشتر شود و از طريق خود آگاهي، خود سنجي به خود سازي برسيد و صفات برجسته انساني را در وجود خود و همسرتان تقويت نمائيد.
13. سعي کنيد با همسرتان تفاهم داشته و رابطه حسنه داشته باشيد. اين تفاهم مي تواند در حضور ديگران و يا در فضاي خلوت زندگي صورت پذيرد. اين امر مستلزم بهره گيري از «هنر خوب شنيدن و خوب گوش دادن است». لذا سعي کنيد در هنگام گفتگوي با همسرتان، به دقت به گفتار او توجه کنيد و اجازه دهيد که مطالب خود را کاملا بيان کند.
14. باور کنيد که همسرتان انساني است منحصر به فرد و واجد ويژگي هاي شخصيتي مثبت و منفي. لذا از مقايسه او با ديگران به شدت بپرهيزيد. سعي کنيد او را با گذشته اش مقايسه کنيد و تغييرات رفتاري و پيشرفت فکري و اخلاقي وي را تحسين نمائيد.
15. سعي کنيد حالات و روحايت همسر خود را بشناسيد و فهرستي از آرزوها و علائق وي تهيه کنيد و از انتظارات او آگاه شويد. سپس به تأمين خواسته ها و علايق منطقي و اصولي وي خود را ملزم نمائيد.
16. سعي کنيد حريم يکديگر را مراعات کنيد و از جر و بحث با هم خود داري کنيد و مطالب بيجا را با سکوت خود و يا ارائه پيشنهاد مناسب به گفتگوهاي سازنده و ثمر بخش تبديل کنيد.
17. باور کنيد که هر کلمه و گفتار شما، در بردارنده بار عاطفي و رواني است که بر وجود شنونده تأثير مثبت و منفي دارد لذا سعي کنيد از زبان گرم، نرم، ملايم، توأم با احترام و محبت استفاده کنيد و کلمات «بفرمائيد، بنشين و ...» سه پيام است که هر کدام اثري خاص در ارتباط با ديگران دارند. کوشش کنيد از کلمات موهن، ملالت آور، تحريک آميز، هرگز استفاده نکنيد.
18. سعي کنيد براي نيل به تفاهم و مناسبات بيشتر با همسرتان از صداقت و راستي استفاده کنيد. باور کنيد که رمز خوشبختي و توفيق بسياري از خانواده ها، صادقانه بودن آن ها و بهره گيري از اين صفت برجسته انساني بوده است.
19. به مديريت کانون خانواده اهميت دهيد و سعي کنيد در تصميم گيري و هدايت زندگي از هماهنگي لازم برخوردار شويد و حدود وظايف هر يک از اعضاي خانواده را مشخص نمائيد و در برخورد با مسايل زندگي سياستي هماهنگ اتخاذ نمائيد.
20. به موجب قانون مدني کشور ما مديريت و مسئوليت نهايي در خانه با مرد است اين امر را در اداره امور خانه بپذيريد و در امور داخلي خانه زن و شوهر بايد در کنار يکديگر قرار گرفته و در برنامه ريزي هاي زندگي حقي براي همسرتان قائل شويد.
21. براي بقاء، تداوم و تعالي خانواده و دست يابي به کاخ سعادت زندگي، مصلحت زندگي را بر منفعت شخصي ترجيح دهيد و سعي کنيد خواسته هاي فردي خود را در راه تحقق اهداف زندگي و زناشوئي ناديده بگيريد و هر جا که مصلحت بزرگتري مطرح است انعطاف پذيري بيشتري نشان دهيد.
22. از لجاجت و رقابت ناسالم با همسرتان جداً پرهيز کنيد. و جاي آن را به يکدلي، يکرنگي، صميميت و رفاقت بدهيد. باور کنيد يکي از مهمترين عوامل تزلزل در بناي خانواده و آغاز نابساماني و مشکلات خانوادگي لج بازي دو همسر با هم و عدم پذيرش يکديگر مي باشد. سعي کنيد همسرتان را آن گونه که هست بپذيريد و رابطه خود را با پايه دوستي و محبت تنظيم کنيد.
23. سعي کنيد در صدد تملک کامل همسرتان نباشيد و از مرز تعادل خارج نشويد.
24. به اصل تفاوت هاي فردي معتقد باشيد و باور کنيد که زن و شوهر دو موجودند که از نظر هوش و استعداد و علايق و خصايص جسماني و اخلاقي تفاوت هايي دارند. سعي کنيد حد اکثر توافق بين خصايص شما و همسرتان به تدريج بر قرار گردد و وجود يکديگر را مکمل و متمم هم بدانيد و به تکامل هم کمک کنيد.
25. سعي کنيد خود را برتر و بالاتر از همسرتان احساس نکنيد و او را شريک زندگي بدانيد و به اين نکته توجه کنيد که درجات تحصيلي، موقعيت اجتماعي، وضعيت سني، امکانات مالي شما، بايد بر ميزان فروتني و خضوعتان بيفزايد. بخصوص زماني که در پيشرفت هاي تحصيلي و موقعيت هاي مادي شما همسرتان نقش اساسي داشته است.
26. به اصل مشارکت در زندگي خانوادگي معتقد باشيد و سعي کنيد تمام کارها را تنها خودتان انجام ندهيد بلکه از همسرتان و فرزندان خود کمک بگيريد. باور کنيد که در ازدواج و تشکيل خانواده مرد و زن عالي ترين سرمايه هاي وجود خود يعني روح و قلب و عواطف و آرزوها و احساسات و امکانات خود را به مشارکت گذاشته و با قبول همفکري، همياري، مددکاري و تعهدات گوناگون، بهترين جلوه مشارکت را ارائه کرده اند. به اين نکته اهميت دهيد که امروزه مدير موفق مديري است که به قابليت ها و قدرت هاي اعضاي خانواده خود بهاي لازم داده و شرايط را براي بروز و ظهور اين توانمندي هاي خدادادي مساعد مي نمايد.
لذا با مشارکت با هم فضاي خانه را به فضايي بالنده و ثمربخش مبدل سازيد.
27. سعي کنيد شرايط کاري و شغلي، موقعيت اجتماعي، اقتصادي، وضع جسماني و رواني و سني همسرتان را به خوبي بشناسيد و به تناسب اين خصايص از ياري به او در داخل و خارج از خانه دريغ نورزيد و در شرايط ويژه نظير بيماري همسر، بارداري يا تولد فرزند، مسافرت و يا مأموريت شوهر، تعداد زياد اولاد، تحصيل زن يا مرد و ... به کمک هم بشتابيد و به سهولت امور زندگي و شادي و شادکامي و رفاه هم کمک نمائيد.
28. هميشه به همسرتان متذکر شويد که کار او به ويژه در خانه براي شما با ارزش است لذا سعي کنيد کار مرد و زن خانه را که ارزش و کار بيرون از خانه را با ارزش تلقي نکنيد. اين امر در تقويت روحيه و مباني خانواده تأثير زيادي دارد.
29. اگر به دليل کار زياد و تعهدات بيرون از منزل قادر نيستيد. عملاً به همسرتان کمک کنيد، علاقه خود را به کمک و همکاري با او ابراز نمائيد و از حمايت خود، وي را مطمئن سازيد.
30. در مديريت خود از مرد سالاري و زن سالاري خود داري کنيد و براي داشتن يک خانواده متعادل از حق سالاري پيروي کنيد و به گفتار امام باقر ـ عليه السلام ـ که مي فرمايد: «حق را بگوييد، گرچه بر عليه خودتان باشد» کاملا توجه نمائيد. در مديريت خانه، مرد يا زن هيچ کدام نبايد نظرات و سليقه هاي خود را بر ديگري تحميل نمايند و لذا بايد کلام حق و منطق صحيح را چه از جانب مرد و چه از جانب زن باشد بپذيريد.
31. سعي کنيد در زندگي دهن بين نباشيد و به هنگام اظهار نظر و دلداري درباره هر کس و هر پيام به کسب اطلاعات مستند بپردازيد. اين امر موجب مي شود که قضاوتي صحيح، مستقل و منطقي داشته باشيد و در داوري اشتباه شما به حداقل برسد.
32. براي تعادل در زندگي و کاميابي هر چه بيشتر، از خوش خلقي و گشاده رويي و چهره اي پرنشاط استفاده کنيد و کوشش کنيد که با شيوه هاي گوناگون گرد غبار افسردگي را از چهره همسرتان بزداييد. هرگز اجازه ندهيد افکار مأيوس کننده و منفي بر وجود اعضاي خانواده شما سايه افکند و ريشه هاي شادکامي و شادابي شما را از بين ببرد.
33. نارسائي ها و رنج هاي گذشته خود و يا همسرتان را مرتباً به ياد نياوريد و مطرح نکنيد. سعي کنيد نسبت به آينده خوش بين باشيد و از لحظه هاي موجود حد اکثر استفاده کنيد.
34. سعي کنيد از تجارب و خاطرات تلخ زندگي ديگران عبرت بگيريد و از تجارب مطبوع اطرافيان و دوستان و خانواده هاي موفق حداکثر استفاده کنيد. مطمئن باشيد اين امر بر نشاط و شادابي و شادکامي زندگي شما خواهد افزود.
35. به منظور جلوگيري از تزلزل خانواده و آسيب هاي احتمال توقعات و انتظارات شما از همسرتان بايد مناسب با امکانات و توامندي وي باشد. مطمئن باشيد که همخواني خواسته ها و انتظارات منطقي شما روح تفاهم و همدلي و شادابي زندگي را افزون مي کند. لذا سعي کنيد از چشم و هم چشمي با ديگران بپرهيزيد و دامنه خواسته هاي را گسترده نسازيد.
36. براي دستيابي به يک زندگي سالم و متعادل از بزرگواري و گذشت نسبت به يکديگر برخوردار شويد. ناديده گرفتن مسايل جزئي، عفو و تغافل نسبت به بعضي از گفته ها رفتار ها و ناديده گرفتن بعضي از اشتباهات و بهره گيري از سعه صدر و بزرگ منشي در زندگي خانوادگي از رموز اساسي تحکيم بنياد خانواده و از عوامل موثر در زندگي مشترک همسران است.
37. از موشکافي عيوب و عيب جويي همسرتان و به رخ کشيدن آن ها بپرهيزد و عيب پوشي را سرلوحه مناسبات با همسر خود قرار دهيد. اين امر دست يابي به امنيت روحي و آرامش رواني را در کانون خانواده ممکن مي سازد.
38. در صورتي که مايليد از انتقاد سازنده در مورد رفتار همسرتان استفاده کنيد سعي کنيد با ذکر يکي از جنبه هاي مثبت او زمينه را براي ايجاد و نقد سازنده خود و پذيرش آن مساعد سازيد.
39. براي نگهداري حريم خانوادگي و روابط صحيح انساني و تقويت امنيت و تفاهم در زندگي سعي کنيد اسرار و رازهاي دروني خانواده را نزد ديگران بازگو مکنيد و از اين طريق اعتماد همسرتان را به خود جلب کنيد.
40. سعي کنيد در ارتباط و گفتگو با همسرتان از لحن سخن آمرانه و تحکمي خود داري ورزيد و نظريات خود را درباره بهبود زندگي و برخورد مناسب با فرزندان با ديگران به صورت پيشنهاد به همسرتان مطرح نماييد. اين امر پذيرش نظر شما را ميسر مي سازد.
41. سعي کنيد از طريق مطالعه کتاب هاي مختلف، شرکت در مجالس مذهبي، اخلاقي و علمي و تفکر در زندگي خانواده هاي موفق و رمز توفيق آنان، اطلاعات خود، همسر و فرزندانتان را افزايش دهيد و از طريق تقويت اعتماد به نفس و بهره گيري از تجارب ارزنده ديگران، خود و افراد خانواده را براي برخورد منطقي با مشکلات زندگي آماده سازيد.
42. در اثناي گفتگو با همسرتان، آرامش خود را کاملاً حفظ کنيد. سعي کنيد عصباني نشويد و در صورت پديد آمدن اين حالت از ادامه بحث خود داري کنيد.
43. هنگامي که عصباني هستيد. اين گفتار علي ـ عليه السلام ـ را مد نظر قرار داده و اجرا کنيد.
44. سعي کنيد نگراني ها و افکار منفي مربوط به محيط کار خود را به محيط منزل منتقل نکنيد و از اين طريق آرامش و فضاي گرم خانه را به هم نزنيد.
45. براي ايجاد و با تقويت روحيه همسرتان و رفع پاره اي از مشکلات و نگراني هاي زندگي به تغيير برخي از شرايط حاکم بر خانواده و ارائه برنامه هاي متنوع اقدام نمائيد. باور کنيد مردان و زناني از هنر و علم و تجربه مديريت برخوردار هستند که از فرصت هاي بدست آمده در زندگي حداکثر استفاده معقولانه مي کنند و شرايط را براي زندگي بهتر مساعد مي سازند. لذا سعي کنيد آينده و حوادثي که شايد هرگز روي ندهد شادکامي زندگي کنوني شما را بر هم نزدند و شما را دچار نگراني و پيري زود رس نسازد.
46. در برنامه هاي زندگي خود زماني را براي گفتگو و ابراز محبت و تبادل نظر با همسرتان اختصاص دهيد و اين امر را در اولويت امور خود قرار دهيد. سعي کنيد اشتغال زياد و يا وجود فرزندان و بستگان و دوستان شما را از توجه به اين امر مهم باز ندارد.
47. فلسفه زندگي خود را بر خوش بيني قرار دهيد و با اين نگرش سلامت عواطف و نشاط زندگي خود را تضمين نماييد.
48. در زندگي خانوادگي به برنامه ريزي معتقد شويد و باور کنيد که با داشتن برنامه و التزام به اجراي آن ها مي توانيد مشکلات زندگي خود را کاهش دهيد و از قواي حياتي خود و ساير اعضاي خانواده به خوبي استفاده نماييد.
49. در تمام مراحل زندگي و در ارتباط با زندگي خانوادگي خداوند را در نظر بگيريد و در گفتار و برخورد و رفتار خود با همسرتان و ساير اعضاي خانواده نيت خود را خالص گردانيد.
تو نيکي مي کن و در دجله انداز که ايزد در بيابانت دهد باز
احمد صافي - خانواده متعادل (حقوق، وظايف و نحوه رفتار همسران با يكديگر)، ص 92