مقابله با آثار طلاق بر کودکان
آمار مراجعين به مراکز مشاوره نشان مي دهد که اختلافات خانوادگي بالاترين علت مراجعه به اين مراکز هستند و بديهي است که اختلافات خانوادگي پيش زمينه اي براي جدايي والدين مي باشد. از سوي ديگر، ميزان ابتلا به مشکلات رواني و اجتماعي، ناسازگاري، بزهکاري و جرم و جنايت در بين کودکان طلاق بالاتر از جمعيت عمومي است.
در اين راستا و براي پيشگيري به موقع و زود هنگام از بروز اين مشکلات و افزايش ميزان سازگاري و سلامت رواني اين کودکان و آشنايي والدين با پديده طلاق، پيامدهاي آن و راه هاي کنار آمدن با آن، اين نوشته ارائه مي شود.
آيا تا به حال اين سوال براي شما پيش آمده است که براي کسب موفقيت مناسب اجتماعي، علاوه بر کسب مهارت هاي علمي و شغلي، بايد مهارت هاي لازم براي ايفاي نقش پدر، مادري را نيز بياموزيد؟
آيا مي توان نقش هاي مهمي چون پدر و مادر بودن را بدون کسب مهارت هاي لازم به انجام رسانيد؟ کوتاهي در اين مسئله موجب مي شود زوجهاي جوان تنها به خاطر کم اطلاعي و مهارت هاي اجتماعي و زناشويي پايين، براي رهايي از گرفتاري هايي که براي خود به وجود آورده اند به مجتمع هاي قضايي خانواده سر کشيده و به دنبال راه فراري براي خويشتن بگردند.
هر ساله ده ها هزار کودک، فرو ريختن خانواده هايشان را در نتيجه جدايي والدين تجربه مي کنند. طبق آمارهاي رسمي هر ساله، آمار طلاق رو به فزوني است. اگر آمار خانواده هايي را که متارکه نموده اند و يا علي رغم زندگي در زير يک سقف از نظر عاطفي و رواني جدا از هم زندگي کنند و صرفاً در آمارها ثبت نمي شوند را به اين آمار اضافه کنيم وضعيت از اين هم بغرنج تر خواهد بود.
طلاق يکي از فشارزاترين و منهدم کننده ترين حوادثي است که احتمال دارد در زندگي يک فرد روي دهد. حادثه اي که بيشتر افراد، چه کودک و چه بزرگسال، از لحاظ روان شناختي آمادگي مواجهه با آن را ندارند. چرا که از لحاظ فرهنگي هم طلاق حادثه اي نامعمول با اثرات منفي بسيار براي افراد درگير با آن تلقي مي شود.
پيامدهاي جدايي والدين:
آيا مي دانيد که جدايي والدين باعث مي شود که:
کودک احساس کند، بخشي از کودکي را از دست داده است.
کودک احساس گناه و مسئوليت کند.
کودک احساس محروميت و طرد شدن کند و نسبت به يک يا هر دو والد خشمگين شود.
حتي با گذشت پنج سال از طلاق والدين، اکثر کودکان خانواده قبلي را ترجيح مي دهند.
آمار ناسازگاري و ابتلا به مشکلات رواني در اين کودکان بيشتر است.
با اين اوصاف، کودکان نه تنها مجبورند با فشار رواني خودشان روبرو شوند، بلکه بايد با والديني که خود فشار رواني شديدي تجربه مي کنند و ممکن است سلامت جسماني و عاطفي آنها نيز مضمحل شده باشد، سازگار شوند. از سوي ديگر، طرز رفتار والدين پس از جدايي، بر موفقيت يا شکست کودکان در زندگي روزمره تأثير زيادي دارد.
توصيه هايي براي والدين جدا شده
شما مي توانيد با اقدامات پيشگيرانه زير اثرات منفي جدايي را بر کودکتان کاهش داده و به وي کمک کنيد تا از اين مرحله با موفقيت عبور کند.
1) پيش از زمان جدايي، به تناسب سن کودک، با آنها صحبت کنيد، اين امر کمک مي کند که آنها براي جدا شدن از يکي از والدين آمادگي پيدا کنند.
2) با زباني ساده و مناسب با سطح سني و درک کودک، دليل اين تصميم گيري را به آنان بگوييد، اين امر به پيشگيري از اين احساس که آنان باعث جدايي والدين شده اند کمک مي کند.
3) به کودکان فرصت دهيد ترس، ناراحتي و خشم خودشان را ابراز کنند. با بيان آزادانه هيجانات، کنار آمدن با آنها آسان تر صورت مي گيرد.
4) به کودکتان اطمينان دهيد که بعد از جدايي، از او مراقب کرده و محبت خود را از او دريغ نخواهيد کرد.
5) در مورد زندگي والد ديگر از کودک پرس و جو نکنيد، ممکن است احساس کند که به جاي مراقبت کامل از وي، مراقب رفتارهاي والد ديگر هستيد.
6) تأکيد کنيد که طلاق تصميم هميشگي شماست. زيرا بسياري از کودکان فکر مي کنند والدين آنها روزي پيوند دوباره اي برقرار خواهند کرد.
7) اگر يکي از والدين مشکل شديدي مانند اعتياد دارد، رابطه کودک را با وي ممنوع نکنيد، بلکه امکان ملاقاتي کنترل شده را فراهم آوريد.
8) در صورت تماس با والد ديگر، در حضور کودکتان با يکديگر دعوا نکنيد زيرا درگيري شديد بعد از طلاق به کودکان آسيب مي زنند.
9) در مورد تغييراتي که در زندگي کودکتان بعد از طلاق روي خواهد داد با او صحبت کنيد و تا حد ممکن تغييرات مورد نظر را کم تر کنيد.
10) فرزند خود را به طرفداري از خود يا تحت فشار قرار دادن والد ديگر تشويق نکنيد.
11) مسائل مربوط به خود را با بزرگسالان ديگر در ميان بگذاريد و با کودک درد دل نکنيد صرفاً به احساسات کودکتان گوش دهيد.
12) از حمايت کنندگاني مانند بستگان براي کودکتان كمك بگيريد.
13) مهارت هاي حل مسائل اجتماعي را به کودکتان آموزش دهيد.
14) مفاهيم مربوط به طلاق را براي کودکتان توضيح دهيد.
«مراجعه به يک متخصص بهداشت رواني را در نظر داشته باشيد»
وقتي در حل يک مشکل پيشرفتي نداريد، در صدد کمک خواهي از متخصصان بر آييد. ميل به کمک خواهي نمودار پختگي عاطفي شخص مي باشد، نه نشانه ضعف او.
حضور يک مشاور مي تواند به شما کمک کند تا روش هاي سالم تر ارتباط برقرار نمودن با ديگران، حفظ و ابراز خواست هاي شخصي خود و کودکتان، ايجاد مهارت هاي اجتماعي، توانايي حل مسائل و افزايش جرأت مندي را بياموزيد.
منبع کمکي:
اثرات منفي طلاق بر كودكان و راه هاي مقابله با آن، اداره كل امور مراكز مشاوره و معاونت اجتماعي نيروي انتظامي.