كشف الغمه
مؤلف:
علي بن عيسي، ملقب به بهاءالدين اربلي (م 693 ق).
زندگينامه و اظهار نظرها:
او در خاندان اهل علم به دنيا آمد. پدرش حاكم اربل بود و نسبت اربلي مربوط به شهر اربل، از شهرهاي شمال عراق، است. علماي شيعه از او به نيكويي ياد نموده اند; حتي عالم متعصب سني چون فضل بن روز بهان درباره او مي گويد: «اماميه متفق اند كه علي بن عيسي اربلي از بزرگ ترين علماي آنها است و آثارش هيچ گاه كهنه نمي شود. او قابل اعتماد و مورد وثوق در نقل است».
او سرانجام پس از عمري تلاش و مجاهدت در راه اعتلاي پرچم تشيع و با كارنامه اي درخشان در عرصه علم و عمل، در سال 693 ق دارفاني را وداع گفت. پيكر شريفش را در شهر بغداد و در خانه مسكوني او به خاك سپردند.
استادان:
سيد بن طاووس، علي بن فخار، ابن ساعي بغدادي، ابوعبدالله گنجي شافعي، شيخ رشيدالدين محمد بن قاسم.
شاگردان:
علامه حلي، شيخ رضي الدين، شيخ تاج الدين محمد.
تأليفات:
كشف الغمه في معرفه الأئمه، المقامات، ديوان اشعار، كتاب الطيف.
معرفي اجمالي كتاب:
ترتيب اين كتاب بر طبق اسامي معصومان ـ عليهم السلام ـ است. مصنف ابتدا به تحولات پيامبر ـ صلي الله عليه وآله ـ و زندگينامه آن حضرت پرداخته، پس از آن زندگي بقيه معصومان ـ عليه السلام ـ را به ترتيب آورده و در ضمن اشاره اي هم به حضرت خديجه ـ عليه السلام ـ كرده است.
وي درباره پيامبر و هر يك از ائمه، ابتدا نام و ولادت آنها و بعد زندگينامه آنان را به تفصيل ذكر مي كند. پس از آن، به بيان فضايل و معجزات و افتخارات آنان مي پردازد و ذريه، اولاد و نسب آنها را ذكر مي‌كند. وصيتنامه ها و جريان شهادت و وفات آن بزرگواران نيز قسمتي از عناوين كتاب را تشكيل داده اند.
شروح و تعليقات:
اين كتاب به وسيله علي بن حسن زواري به نام ترجمه المناقب به فارسي ترجمه و در زيل کتاب، به چاپ رسيده است.
وضعيت نشر:
اين كتاب در سه جلد به زبان عربي به همت انتشارات دار الاضواء بيروت در سال 1405ق به چاپ رسيده است.
محمدرضا ضميري- کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، ص 312- 313