رجال النجاشي
مؤلف:
ابوالحسن احمد بن علي بن احمد بن عباس بن محمد بن عبدالله بن ابراهيم بن محمد بن عبدالله بن نجاشي (م450ق).
زندگينامه و اظهار نظرها:
وي يكي از نوادر روزگار بوده و مثل بسياري از دانشمندان بزرگ ديگر نبوده كه براي كسب معارف بسيار مسافرت مي كردند؛ بلكه او بيشتر عمر شريف خود را در بغداد سپري كرد. او يكي از كساني است كه منشأ خدمات بسيار بوده است.
بدين جهت است كه شيخ طوسي در تعبير جامعي، مقام علمي وي را بيان كرده و فرموده است: «هو الثقه الصدوق المعتمد المسكون اليه البصير الخبير أحوال الرواه و أنسابهم و ما ورد فيهم من مدح او ذم و طبقاتهم و مصنفاتهم و اصولهم و رواياتهم. قد تام علي اعلام الجرح و التعديل لكثره اطلاعه و قوه بصيرته و فهو امام هذا الفن ولهذا اتفقت كلمات علمائنا عليهم بترجيح اقواله علي سائر ائمه الجرح و التعديل[1]».
استادان:
احمد بن حسين غضائري، احمد بن محمد معروف به ابن عياش جوهري، احمد بن محمد بن عبدالله جعفي، حسن بن احمد بن قاسم علوي،هارون بن موسي تلعکبري ، ابو المفضل شيباني و ....
شاگردان:
زعيم طائفه‌ اماميه محمد بن حسن طوسي،‌عماد الدين ابوالصمصام ذوالفقار بن معبد حسيني مروزي، سليمان بن حسن, صهرشتي صاحب قبس المصباح و ....
معرفي اجمالي كتاب:
اين كتاب حاوي اسماي مصنفات شيعه اماميه است. مؤلف در اين اثر، به ذكر مصنفات و بحثي اجمالي راجع به كنيه، القاب، انساب محل سکونت و مقام آنان مي پردازد.
به علاوه، آنچه را از مدح و ذم در باره آنان گفته شده است، مطرح مي كند.
رجال النجاشي از گرانبهاترين آثار شيعي در فن علم رجال است که در بين چهار کتاب اصلي علم رجال درخشندگي خاصي نظير درخشندگي کتاب کافي در بين کتب حديثي دارد.
کتاب حاضر حاوي نام 1270 فرزانه از محدثان و علماي شيعي است و در بيشتر موارد سلسله سند از نجاشي تا راوي و شخصيتي که به معرفي وي و آثار او پرداخته ذکر شده است. نجاشي اين کتاب را در دو جزء تهيه و تنظيم کرده و به همان ترتيبي که خود صورت داده است بارها منتشر شده است.
وضعيت نشر:
اين كتاب در 2 جلد به زبان عربي توسط انتشارات دارالاضواء در بيروت، به سال 1408ق چاپ و منتشر شده است.

[1] . نقل از رجال شيخ در مقدمه همين کتاب.
محمد رضا ضميري- کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي, ص 447- 448