الفوائد الرجاليّه
مؤلّف:
محمد اسماعيل بن حسين بن محمدرضا مازندراني خواجوي (م 1173 ق)
زندگي نامه:
فقيه محقق، حكيم متاله، عارف گرانقدر مولي محمد اسماعيل مازندراني از فحول اهل علم در زمان خود بوده و در فقه، تفسير و حديث صاحب نظر و متخصص بوده است او در زهد و تقوي از زهّاد و يكي از آيات الهي بوده است. در مقام و منزلت او همين بس كه نادر شاه بين علماء زمان خود فقط به او اعتناء و اعتماد مي كرده و كارهاي خود را با مشورت او انجام مي داده است. نادر شاه اوامر او را امتثال مي كرد و كسي جز او را وقعي نمي گذاشت.
اساتيد:
شيخ حسين ماحوزي، مولي محمد جعفر خراساني، فاضل هندي، ملا صادق اردستاني ملا حمزه گيلاني.
شاگردان:
ملا مهدي نراقي، آقا محمد بن مولي محمد رفيع جيلاني، ميرزا ابوالقاسم مدرسي اصفهاني.
تأليفات:
بشارات الشيعه، ذريحه النجاه، الفوائد في فضل تعظيم الفاطمين، رساله مميّزه في الفرقه الناجيه، طريق الارشاد الي فساد امامه اهل الفساده تذكره الودادفي حكم رفع اليدين حال القنوت، و بيش از 60 عنوان رساله در موضوعات مختلف.[1]
معرفي اجمالي كتاب:
كتاب الفوائد الرجاليّه، كتابي شريف و ارزشمند، همراه با تحقيقات رجالّيه از لحاظ سند و روايت بوده است كه مباحث مهمي در علم درايه و رجال در آن به بحث گذاشته شده است. آراي رجالي مؤلّف از اين كتاب آشكار مي گردد.
عدّه اي از علماء و فضلاء كه اين كتاب را نقد و بررسي كرده اند اين كتاب را از بهترين كتاب ها در موضوع رجال دانسته اند.
مؤلّف در اين كتاب راويان مختلف نزد ارباب رجال بحث كرده و در هر بحثي حق مطلب را به زيبايي ادا كرده است. اين كتاب شامل 61 فائده و در هر فائده از يك نفر رجال حديث بحث كرده و بطور مفصّل و از جهات مختلف رجالي مورد نقد و بررسي قرار مي دهد. او در لابلاي معرفي و نقد افراد به موضوعات مختلف كه به علم رجال و درايه مربوط مي شود، اشاره اي كرده است. كتاب حاضر بر اساس حروف الفبا تنظيم نشده است که مؤلّف علّت آن را استفاده از كتب مختلف و مسائل ديگر عنوان كرده است.
وضعيت نشر:
اين كتاب در يك جلد به زبان عربي با تحقيق سيد مهدي رجايي به وسيله انتشارات آستان قدس رضوي ـ عليه السّلام ـ در سال 1413 هـ . ق به چاپ رسيده است.

[1] . ريحانه الادب، ج 2، ص 107، مقدمه كتاب الفوائد الرجاليّه.
حافظ فرزانه- مرکز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه