آيت الله محسن حرم پناهي
ولادت:
شيخ محسن حرم پناهي در سال 1347 ه.ق در شهر قم و در بيت علم و فقاهت، فتوا و قضاوت چشم به جهان گشود.
والد ماجد ايشان مرحوم مهدي حرم پناهي عالمي زاهد و تارك هوي از احفاد مرحوم ملا آقا حسين مجتهد قمي (ره) و مورد توجه خواص و بزرگان علما بوده است و مادر ارجمندشان صبيه مرحوم سيد صادق روحاني قمي (ره) و بانويي پارسا و عفيفه بود كه در عصر خود الگويي مناسب از زن مسلمان براي ساير بانوان به شمار ميرفت.
تحصيلات:
نظر به اين كه والد ايشان هر گونه مراجعه به رژيم طاغوت را عموماً و رفتن به مدارس دولتي را خصوصاً حرام مي دانستند، لذا معظم له تحصيلات ابتدايي را نزد برخي از علما و فضلاي متدين سپري كردند.
حدوداً در سال 1360 ه.ق شروع به تحصيلات حوزوي و علومي از قبيل صرف، نحو، معاني و بيان و منطق و هيأت و كلام نمودند.
در فراگيري فلسفه از محضر اساتيدي متبحر بهره ها برده و نيز در علم رجال و درايه تبحر ويژه اي پيدا كردند.
در زمينه فقه و اصول از سفره پر فيض فقهاء و اساطين عصر خود بهره هاي وافر بردند، بطوري كه در همان عنفوان جواني حائز مرتبه اجتهاد گرديده و مورد توجه و عنايت خاص استاد خود مرحوم سيد حسين بروجردي (ره) قرار گرفت و از ايشان براي تأليف دوره جامع احاديث الشيعه دعوت به عمل آمد.
اساتيد:
ايشان از محضر اساتيد بزرگواري همچون:
1 - علامه طباطبايي.
2 - سيد حسين بروجردي.
3 - سيد محمد تقي خوانساري.
4 - سيد محمد حجت كوه كمره اي.
5 - سيد محمد رضا گلپايگاني.
6 - شيخ محمد علي اراكي.
7 - سيد روح الله موسوي خميني.
كسب علم نموده و به درجه اجتهاد نائل آمده است.
تدريس:
نكته بسيار حائز اهميت در مورد ايشان اين است كه در طول سال هاي مبارزات و بعد از آن هيچ گاه وظيفه اصلي خود را كه تحقيق و تدريس، تصنيف و تربيت طلاب ميدانستند، فراموش نكردند، بطوري كه حتي در آخرين روز عمر پر بركت خود نيز در مدرسه فيضيه به تدريس پرداختند و در روزهاي تعطيل طلاب را از علومي همچون تفسير، اخلاق و اعتقادات بهره مند مينمودند و در همين راستا شاگرداني را جهت مناظره با ساير ملل و مذاهب اسلامي تربيت كردند.
تأليفات:
در رابطه با آثار و تأليفات بجاي مانده از ايشان ميتوان به موارد ذيل اشاره كرد:
1. سفينه الهداه في شرح وسيله النجاه (شرح وسيله النجاه مرحوم سيد ابوالحسن اصفهاني (ره).
2. تأليف بعضي از مجلدات دوره جامع احاديث الشيعه.
3. حاشيه اي بر كفايه الاصول مرحوم آخوند خراساني.
4. رساله اي در باب تقيه و احكام آن.
5. رساله اي در قاعده لاضرر.
6. فوائد الرجاليه (دوره كامل علم رجال).
7. رساله اي در باب امامت با سبك جديد.
8. رساله اي در شرح خطبه همام از نهج البلاغه.
9. رساله اي در تفسير آيات الاحكام.
خصوصيات اخلاقي:
از ويژگيهاي اخلاقي و صفات بارز ايشان ميتوان به تواضع و فروتني، رعايت تقواي الهي، به ويژه در سخن گفتن، غيرت و شهامت ديني، احترام ويژه به طلاب و سادات، صبر در برابر ناملايمات اشاره كرد.
فعاليت:
با شروع نهضت حضرت امام خميني (ره) از همان سال اول براي انجام وظيفه الهي و احساس مسؤوليتي كه در پيشگاه الهي ميكردند به ياري آن جناب شتافته و تا پيروزي انقلاب اسلامي و بعد از آن اقدامات مؤثر و روشن گرانهاي در اين راستا انجام داده اند.
فعاليتهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي ايشان قبل از انقلاب عبارت است از: تشكيل انجمن امر به معروف، ترتيب و ساماندهي ده ها تن از جوانان و نوجوانان و حتي برخي سال خوردگان براي مبارزه با طاغوت، فرستادن طلاب علوم ديني به اطراف و اكناف كشور و خارج جهت تبليغ، تشكيل صندوق قرض الحسنه، مسافرت به بعضي نقاط كشور سخنراني و اقدامات ديگر از اين قبيل.
پس از پيروزي انقلاب با حضور متداوم در جامعه مدرسين حوزه علميه قم كه خود از مؤسسين اصلي آن بودند، همت خود را همواره در جهت حفظ و دفاع از ارزش هاي اصيل نهضت كه همانا اعتلاي كلمه توحيد و احياي معارف و احكام دين مبين اسلام و تعظيم شعائر مذهب اهل بيت عصمت و طهارت (عليهم السلام) بود، مصروف داشتند.
رحلت:
سر انجام بعد از 76 سال خدمت در راه اشاعه دين اسلام، در سال 1423 ه.ق دار فاني را وداع و به ديدار حق شتاف و پيكر پاك او را با تشييع با شكوه در جوار حرم ملكوتي حضرت فاطمه معصومه (سلام الله عليها) به خاك سپردند.