جوان و انتخاب بزرگ
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم
جوان و انتخاب بزرگ / اصغرطاهرزاده – اصفهان: لُب‌الميزان، 1384
64 ص 0 ؛ ISBN: 964- 96389- 5- 4
فهرست‌نويسي بر اساس اطلاعات فيپا.
1-جوانان واسلام
2-تربيت اخلاقي
3- اخلاق اسلامي
كتابخانة ملي ايران-23135- 84 م
مراكز پخش:
1- گروه فرهنگي الميزان-تلفن: 7854814- 0311
2- دفتر انتشارات لب‌الميزان-همراه 09131048582
مقدمة ناشر
باسمه تعالي
از آن‌جايي كه دوران جواني، جدّي‌ترين دوران زندگي هر انساني است و جوانان بايد در دوران جواني با ابعاد جدّيِ زندگي روبه‌رو شوند، و با توجه به اين‌كه «تربيت بايد گرم و جدّي» باشد و نه سطحي و غير جذاب، اين انتشارات تصميم گرفت مباحثي را كه استادطاهرزاده با جوانان در ميان گذارده‌اند، طي چند كتاب منتشر نمايد تا: اولاً: نسل جوان جامعة ما به بهانة اين‌كه بايد به جوانان سخت‌گيري نكرد، از معارف حقيقي و جدّي محروم نماند. ثانياً: روشن شود كه مي‌توان با جوانان، معارف جدّي را با زبان روان مطرح كرد و روح جوانان را در جهتي عميق سير داد.
در اين كتاب سه بحث زير مطرح است:
1- جوان و انتخاب بزرگ در زندگي: كه سعي شده‌ است جوانان عزيز متوجه باشند چگونه مي‌توانند در دوران جواني انتخاب‌هاي خود را تا قيامت و ابديّت خودشان وسعت دهند تا همواره در نشاط جواني باقي بمانند.
2- من كو؟ : در اين بحث با زباني ساده و با مثال‌هايي در خور فهم جوانان، بحث مجردبودن روح مطرح شده است كه مبناي بسياري از معارف ديني است.
3- تأثير روح در حركات ورزشي: از آن‌جايي كه امروز ورزش كردن يك ضرورت است و از طرفي خطر حضور انگيزه‌هاي غلط، ورزش را از نتيجه‌اي كه شخص مي‌تواند به‌دست آورد، ساقط مي‌كند؛ در اين بحث سعي شده است انگيزه‌هاي صحيح ورزش مدّ نظر قرار گيرد تا اولاً:جوانان ارادة دائمي براي ورزش كردن داشته باشند. ثانياً: بتوانند از ورزش كردن، نتايج معنوي و روحاني ببرند. إن‌شاءالله
انتشارات لُبّ‌ الميزان
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم
اين يك قاعده است كه انسان به اندازه‏اى كه صحيح فكر كند، صحيح عمل مي‌كند. به‌همين جهت، كساني كه خيلى كاركنند ولي خوب فكر نكنند، كارشان ضد خودشان مى‏شود.
شنيده‏ايد كه در حمام‌هاى قديم، دلّاك هايى بودند كه سر افراد را مى‏تراشيدند، يكي از آنها وقتى تيغ‌اش كُند مي‌شد، زور مي‌زد تا با فشار، سرطرف را بتراشد درنتيجه پوست سر آن فرد بيچاره كنده مى‏شد. يك‌بار شخصى به آن دلّاك گفت: «آقاي محترم! ده‌ريال بده يك تيغ نو بخر و سر مردم را درست بتراش!» دلّاك با خونسردي تمام كه گويا كارش هيچ عيبي ندارد، گفت: «چرا ده‌‌ريال بدهم يك تيغ بخرم، يك ريال مى‏دهم نان مي‌خرم و مى‏خورم زورم كه زياد مى‏شود، بيشتر زور مى‏زنم».
در بعضي موارد مَثَل ما، مَثل اين دلاّك است؛ چون عقلمان به كارمان نمى‏رسد، هر چه بيشتر كار مى‏كنيم، و در نتيجه دچار مشكلات بيشترى مي‌شويم وباز براى رهايى از اين مشكلات، به‌جاي اين‌كه ريشة مشكلات را پيدا كنيم باز بيشتر كار مى‏كنيم، آن‌وقت سراسر زندگيمان پريشانى وپراكندگى مى‏شود.
يكي از دانشمندان1 مي‌گويد: «غفلت از خردمندى، تا بدان پايه رسيده كه ما همواره مى‏كوشيم كه يك بيمارى را با تشديد علّت‌هاى آن شفا دهيم».
حال با اين مقدمّه كه «كار»، به تنهايي كارساز نبوده و تفكر هم نياز است و البته تنبلى هم كارساز نمي‌باشد، بلكه خوب فكر كردن وخوب كار كردن كارسازاست؛ بر سر اين مطلب مي‌رويم كه:
رابطة دين وجوان
اين بحث امروزه هم در دنيا مطرح است كه آيا اصلاً جوان با دين ارتباط دارد يا نه؟! و خودش به‌ خودى خود در دوره جوانى علاقمند به دين هست يا نه؟ وآيا ما بايد علاقمندي به دين را با تشويق و تبليغ در جوان ايجاد كنيم؟ يا روح جوان به‌خودي‌خود چنين گرايشي دارد و عوامل محيطي يا فرهنگي ممكن است گرايش به دين را در او ضعيف كنند. براي روشن شدن اين موضوع بايد به مراحل زندگي انسان‌ها توجه نمود تا جايگاه جواني را در اين مراحل پيدا كنيم.
مراحل سه‌گانة زندگي
ما انسان‌ها در زندگى سه مرحله داريم: كودكى، جوانى و پيرى؛ كودكان چرا كودكند؟ يعنى ما از كجا مى‏فهميم كه يك كسى كودك است؟ از آن‌جايى كه مي‌بينيم انتخاب‌هايش بچّه‏گانه است. حال اگر شخص بزرگى همان انتخاب‌هاى كودك را داشت، مورد تمسخر واعتراض بقيه واقع مى‏شود، چرا؟! چون شخص بزرگى است كه انتخاب‌هايش بچّه‏گانه بوده است. در حالي‌كه نبايد چنين انتخاب‌هايي را در اين مرحله از زندگي‌اش داشته باشد. مثلاً اگر يك شخص سى‏ساله مثل بچة پنج‌ساله، چوبى بردارد و سوارش شود و در كوچه و خيابان بازى كند، مورد اعتراض واقع مى‏شود در حالي‌كه اگر يك بچة پنج‌ساله اين كار را بكند، اصلاً كسى به او اعتراض نمى‏كند، چون اين كار، كارِ بچّه‏گانه است و اين فرد هم كودك است و بايد كارهاي كودكانه انجام دهد. پس كودكان انتخاب‌هايشان كودكانه است؛ يعنى كارهايشان سطحى وبراي سرگرمى است.
حالا بياييم در مقابل كودكان كه انتخاب‌هايشان سطحي و زودگذر و براي سرگرمي است، پيرمردها وپيرزن‌ها راببينيم، آيا اينها مى‏توانند انتخاب‌هاى بزرگ بكنند؟! مثلاً به يك پيرمرد نودساله بگوييد آيا حاضرى يك مؤسسه تأسيس كنى و درآن جوانانى را تربيت نمايى، كه به دانشگاه بروند، بعد برايشان تعدادى كارخانه بسازى واينها مهندسان آن كارخانه ها بشوند و...؟! خواهيد ديد كه اصلاً طاقت شنيدن چنين برنامه وسيعي را هم ندارد، چه رسد بخواهد عمل كند. خدا هم از او نخواسته است، اگر هم بخواهد چنين كاري را برنامه‌ريزي كند و شروع نمايد، ممكن است مورد تمسخر واقع ‏شود كه پيرمرد نودساله چه آرزوهايى در سر مي‌پروراند. به‌اصطلاح مى‏گويند: «سر پيرى و معركه‏گيرى!» پس به‌خوبي روشن است كه عموماً انسان‌ها در سنّ پيري نمى‏توانند انتخاب‌هاى بزرگ بكنند، پس ملاحظه كرديد كه خصوصيات دو مرحله از زندگي انسان‌ها – يعني مرحله كودكي و پيري – طوري است كه انتخاب‌هايشان معمولاً محدود و سطحي است.
جوان به چه كسي مي‌گويند؟
از آن‌چه گفتيم مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه «روحية هر انسانى را انتخاب‌هايش مشخص مى‏كند»، حال بايد ببينيم بر اساس همين قاعده، جوان به چه كسى مي‌گويند؟!
با مقايسه با دو مرحله كودكي و پيري مي‌توان گفت: جوان؛ كسى است كه انتخاب‌هاى بلند مى‏كند. اين يك قانون است واگر چنين نكند، يا كودك است يا پيرى شكسته و فرتوت. مثلاً اگر فردى بين پانزده تا بيست ‏ساله باشد، از لحاظ سنّى او را جوان مى‏گوييم؛ حال اگر اين فرد انتخابش اين باشد كه يك گودال بكند و مقدارى آب در آن بريزد و يك مگس در آن بيندازد تا در آن غرق شود، آيا به اين شخص مى‏گوييم جوان يا به او گفته مى‏شود بچّه؟! حتماً مى‏گوييم او بچّه است؛ چون انتخابش سبك و بچّه‏گانه است. پس جوان بايد انتخاب بزرگ داشته باشد، بايد انتخاب وسيع و عميق و همه جانبه داشته باشد. در اسلام به انسانِ جوان مى‏گوييم رشيد؛ يعنى انساني كه رشد كرده و انتخاب بزرگ انجام مي‌دهد و به اهداف واقعى و عميق و به ابزارى كه او را به هدفش مى‏رساند، فكر مى‏كند.
انتخاب بزرگ چيست؟
روشن شد كه اگر كسى انتخابش سطحى و زودگذر باشد، بچّه است و جوان بايد انتخاب بزرگ داشته باشد. حال اگر جوانى تمام انتخاب و آرزويش اين باشد كه مثلاً بتواند در كنكور قبول شود، آيا اين انتخاب براي او يك انتخاب بزرگ است؟ آيا اين جوان، انتخابي مناسب جوانى‏اش كرده است و يا اين كار، در عين اين‌كه مي‌تواند ضروري باشد، كار بزرگى نيست و او انتخاب مناسب جوانى‏اش نكرده است؟ آري! اين انتخاب و امثال اين انتخاب‌ها هيچ كدام بد نيست، ولى اگر دقّت شود، ملاحظه مى‏كنيد كه انتخابى در شأن يك جوان و به‌عنوان يك انتخاب بزرگ براي او نيست. و حتماً توجّه خواهيد داشت كه اگر جوان، انتخاب مناسب با شأنش نكرد، جوانى شكست‌ خورده و مأيوس است و خيلى زود اين شكست و يأس در زندگي‌اش ظاهر مى‏شود.
اگر جوانى، قبول شدن در كنكور را انتخاب بزرگ خود بداند، يعنى هدف اصلي‌اش اين است كه برود دانشگاه، خوب وقتى دانشگاه رفت بايد واحد درسي بگيرد، و بعد واحدها را بگذراند، بعد چي؟! بعد فارغ‌التحصيل شود و شغلي پيدا كند و بعد ازدواج كند و بچّه‏دار شود، بعد چي؟! بچّه‏هايش بزرگ شوند و آنها را به مدرسه و دانشگاه بفرستد و شغلي براي آنها پيدا كند، بعد آنها را زن بدهد و يا به خانه شوهر بفرستد، بعد چي؟! بعد هم بميرد ....حال آيا اين واقعاً يك انتخاب بزرگ براي زندگي است؟! بحث بر سر اين است كه آيا ما حق داريم امرى چنين محدود را انتخاب بزرگ زندگيمان قرار دهيم؟! آيا اين انتخاب، انتخابِ بزرگ است يا نه؟! و اگر جوان انتخابِ بزرگ زندگى‏اش را چنين چيز كوچكى قرار بدهد، چه مى‏شود؟
گفتيم؛ جوان كسى است كه انتخابى مطابق جوانى‏اش بكند، بايد انتخاب بزرگ داشته باشد وگرنه جوان نيست. شما اين جوان‌هاى شكست‌خورده را ديده‏ايد، اگر از آنها بپرسيد: «چه مى‏خواهيد؟!»، مى‏گويند: « دلمان مى‏خواهد جايى كار مى‏كرديم و يك حقوق نسبتاً خوبي به ما مى‏دادند و از ما كار مى‏كشيدند »؛ از آنها مي‌پرسيد: همين؟! در حالي‌كه اين انتخاب، يك انتخاب انفعالى است. اين جوان روحيه‏اش مرده است، روحيه‏اش شكست‌خورده است. پس اوّل بايد اين مسئله حل بشود كه انتخاب بزرگ چيست؟ و انسان جوان اگر چه چيزى را انتخاب كند، آن انتخاب در شأن اوست و عامل شكست روحية او نمي‌گردد؟ انسانِ جوان فقط مى‏تواند انتخاب بزرگ داشته باشد، پس اگر جوان انتخاب بزرگ نكرد، در تمام عمر به جوانى‏اش خيانت كرده است. از طرفي ملاحظه كرديد كه اگر جوانى به سنّ پيرى رسيد، ديگر نمى‏تواند انتخاب بزرگ داشته باشد؛ البته مى‏تواند از انتخاب بزرگ جوانى‏اش در مرحلة پيرى استفاده كند و در پيرى هم جوان بماند، ولى ديگر در آن مرحله به راحتى انتخابى بزرگ نمى‏تواند داشته باشد.
پيراني كه هنوز جوان‌اند
مصداق انسانى كه در پيرى هم جوان مانده را به وضوح مى‏توانيم در حضرت امام‌خميني«رحمة‌الله‌عليه» ببينيم. وقتى آن خبرنگار چك‏اسلوواكى با ايشان مصاحبه كرده ‏بود، گفته ‏بود: «روحية اين انسان، مثل يك جوان بيست و چهارساله است». يعنى جوان و پر حرارت و آينده‌ساز. چون‌كه حضرت امام‌خميني«رحمةالله‌عليه» در جوانى به‌واقع يك انتخاب بزرگ كرده‏ است و چون انتخابش در جوانى بزرگ بود در نودسالگى هم جوان بود، امّا برعكس؛ اگر در زندگىِ انسان‌هايى كه حدود چهل يا پنجاه‏سالگى پوسيده‏اند، خوب دقّت كنيم مى‏بينيم كه اينها در جوانى، به‌واقع جوانى نكرده‏اند! يعنى در جوانى انتخاب بزرگ، مربوط به دوران جواني را انجام نداده‏اند و به چيزهايى خوش بوده‏اند كه هيچ ارزشى نداشته است. مثلاً به اين خوش بوده‌اند كه توانسته‌اند دزدانه چشم‏چرانى كنند، و يا به اين‌ خوشحال بوده‌اند كه از فلان قهرمان ورزشي‌، يك امضاء بگيرند و يا تلاش كنند در رشته‌اي از رشته‌هاي ورزشي قهرمان شوند. البته؛ اصلِ ورزش براى سلامت جسم و تقويت اراده لازم است، ولى نمى‏تواند يك انتخاب بزرگ براي زندگي انسان باشد. پس اشخاصي كه انتخاب‌هاي اصلي‌شان در زندگي از اين قبيل چيزها باشد كه عرض شد در واقع اين‌ها در جوانى هم پيرِ پوسيدة شكست‌خورده‏اند كه اين پوسيدگي و شكست‌خوردگي در پيري ظاهر مي‌شود. اما چرا به چنين روزگاري گرفتار مي‌شوند؟ دقّت كنيد فقط به خاطر آن‌كه به وسعت روح ابدي خود در جواني خود انتخابشان را شكل نداده‌اند.
اين مسئله را فراموش نكنيد كه وسعت انسان به اندازة ابديّت است. چون اصل انسان، بدن انسان نيست، بلكه اصل انسان، جان و روح او است و روح هم كه هميشه زنده و جاودانه است و بعد از نابودى بدن باز موجود است، يعنى ما خودمان كه همان روح و جانمان باشد، تا ابديّت هستيم. حال اگر درجوانى انتخاب مناسب با ابديّت نداشته باشيم، به جوانى و انسانيّت خود خيانت كرده‏ايم. چرا كه انسان به وسعت ابديّت است؛ يعنى هميشه هست. مثلاً شما در خواب هم خودتان هستيد. وقتى مى‏خوابيد آيا از خودتان هم مى‏خوابيد و از خودتان غايب مى‏شويد؟! يا نسبت به فلان شخص يا فلان مكان كه در كنار شما بود، خواب هستيد؟! و آن‌ها را ديگر نمى‏بينيد، امّا آيا اصل خودتان را هم نمى‏بينيد و از خودتان جدا مى‏شويد؟! مثلاً وقتى خواب ديديد كه در خيابان هستيد، بعد كه بيدار شديد، مى‏گوييد: «من خواب ديدم كه در خيابان بودم» نمى‏گوييد: «من خواب ديدم، غريبه‏اى در خيابان بود».
بلكه خودت در خيابان بوده‏اى، يعني در خواب هم خودت، خودت هستى، پس، از خودت خواب نيستى، هر چند از بدنت جدا باشى. وقتى شما خواب مى‏بينيد كه داريد از خيابان رد مى‏شويد و يا خواب مي‌بينيد با دستتان يك پرتقال برداشته‏ايد، با كدام چشم مى‏بينيد؟ با كدام دست پرتقال را برداشته‏ايد؟ و با كدام پاها در خيابان راه مى‏رويد؟ اين چشم و دست و پا كه در رختخواب است و كارى به آن نداريد، ولي خودتان چشم و پا و ... داريد، هرچند اين چشم و پاي گوشتي را آنجا نداريد، پس بدون اين بدن، خودتان، خودتان هستيد. و يا مثلاً وقتى سر كلاس نشسته‏ و در خيالات خود غرقيد ، بعد معلّم در كلاس مطلب خنده‏دارى را تعريف مى‏كند و همه مى‏خندند، شما به خودتان مى‏آييد و مى‏گوييد: چه شد؟ چه گفت؟ مگر شما، گوش و چشمتان سر كلاس حاضر نبود، مسلّم چشم و گوش و بدن مادّى شما حاضر بود، پس چه كسي نبود كه اين گوش مادي نشنيد؟ اين گوش مربوط به بدن تو بود. اين چشم مربوط به بدن تو بود. ولى «خودت» چون حاضر نبودي اين گوش نشنيد، پس معلوم است شنوندة واقعي و بينندة واقعي، خودتان هستيد، و اين چشم و گوش ابزار است. شما كه خودتان بدنتان نيستيد، شما هستيد، فقط هم هستيد در حدّ خودتان. شما زنده‏ايد، آري زنده‌ايد؛ اصلاً انسان مرگ به معناى نابودى ندارد، هميشه زنده است، هميشه بيدار است، حتي وقتي هم كه بدنش خوابيد، بيدار است و خواب مي‌بيند.
انسان، مي‌بيند كه مي‌ميرد
آيا به نظر شما، انسان مى‏بيند كه مى‏ميرد يا مى‏ميرد؟ اگر كمي در مورد خودتان دقت كنيد متوجه مي‌شويد كه هيچ كس نمى‏ميرد، بلكه مى‏بيند كه مى‏ميرد. همين‏طورى كه اگر شما يك دستتان قطع شد، مى‏بينيد كه دستتان قطع شده، حالا اگر دست ديگرتان هم قطع شود، باز هم مى‏بينيد كه دو دستتان قطع شده، اگر دو پايتان هم قطع شود، مى‏بينيد كه پاهايتان قطع شد، حالا اگر دست‌ها و پاهايتان قطع شود، آيا «من»ِ شما هم كم مى‏شود؟ يعنى نيمْ من مى‏شويد؟ يا همان من قبلي هستيد و باز هم مى‏گوييد: «من»؛ پس منِ شما كم نمى‏شود. حالا اگر تمام دست و پا و بدنتان هم جدا شود، چه مي‌شود؟ مى‏بينيد كه مى‏ميريد. همان‌طور كه اگر يك دست شما قطع مى‏شد، مى‏ديديد كه ديگر آن دست، دستِ شما نيست. حال اگر تمام اجزاء بدنتان هم قطع شود، مى‏بينيد كه تمام بدنتان ديگر در اختيار شما نيست. اين را مى‏گويند: « مردن». در قرآن كريم در آيه 42 سوره زمر داريم: «اَللهُ يَتَوَفَّى الْاَ نْفُسَ‏ حِينَ مَوْتِها وَالَّتي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها» يعنى خداوند انسان‌ها را در هنگام مرگ و هنگام خواب مى‏گيرد، پس طبق فرمايش قرآن، انسان در حين مرگ، به جايى ديگر توجّه دارد. يعنى مى‏بيند كه مى‏ميرد. كمى خودتان فكر كنيد، لازم نيست ما زياد بحث كنيم. خلاصه؛ شما هيچ وقت نمى‏ميريد، بلكه مى‏بينيد كه مى‏ميريد.
در روايت از پيامبر«صلواة‌الله‌عليه‌واله» و ائمه‌معصومين«عليهم‌السلام» داريم كه وقتى شخص متوفّي را به غسّالخانه مى‏برند و غسلش مى‏دهند، او مى‏بيند كه غسلش مى‏دهند.2 حتّى وقتى مى‏خواهند بدن او را در قبر بگذارند، مى‏بيند كه بدنش را در قبر مى‏گذارند. به ما دستور داده‏اند بدن مرده را آرام و از پا در قبر بگذاريد، چون بر روحش اثر مى‏گذارد. خودش در بدنش نيست، امّا ناظر آن است، حالاتي كه بر بدنش مي‌گذرد او را متأثّر مى‏كند. پس نتيجه اين شد كه انسان اصلاً هيچ وقت نمى‏ميرد، انسان فقط و فقط، هست. اين بدن انسان است كه مي‌ميرد و دائم در حال تغيير است. به‌‌طوري كه موها و سلول‌ها و پوست‌هاى يك سال پيش شما حالا نيست. يعنى موها و پوست‌ها و سلول‌هاى شما و در كل، بدن شما به گفتة علماء زيست‌شناسي در عرض شش ماه تماماً عوض شده و ديگر آن بدن قبلى نيست. ولى آيا خودتان هم ديگر همان خود قبلى نيستيد؟ با اين‌كه در عرض چند ماه تمام بدن شما عوض شده ولى شما حالا هم، خودتان هستيد. پس به اين نتيجه رسيديم كه انسان، خودش، بدنش نيست كه با مردن از بين برود، بلكه او هميشه زنده است، او به وسعت ابديّت است. حالا اگر انتخابى به وسعت ابديّت نكرد، انتخاب بزرگ خودش را انجام نداده و اگر انتخاب بزرگ خودش و انتخابى را كه در شأن جان اوست انجام نداد، انتخاب بزرگى نكرده است.
كودكان سالمند
در «روان‌شناسى» در مكتب «پياژه» روشى هست كه سنّ افراد را مى‏توان از روى انتخاب‌هايشان تعيين كرد. يك روانشناس آمريكايى، از پيروان مكتب پياژه، در پى تحقيقى كه بر روى مردم آمريكا انجام داده، سنّ افراد را از روى انتخاب‌هاى آنها تعيين كرد. او به نتيجة عجيبى رسيد، مى‏گويد: «اكثر مردم آمريكا از نظر سطح فكر، از چهارده‏سال تجاوز نكرده‏اند». بعضى‌ها انتخاب‌هايشان عميق و درازمدّت و واقعي نيست، مثلاً از نظر انتخاب‌هاي منطقي، در چهارده‌سالگى كه اوّلِ انتخابِ جوانى است متوقف شده‌اند و از نظر فكري رشد بيشتري نكرده‌اند، حتي اگر از نظر سنّي پنجاه‌سالشان باشد. چون نتوانسته‏اند انتخاب بزرگشان را انجام بدهند، در كودكي متوقّف شده‌اند و به جواني نرسيده‌اند.
شما سراغ داريد انسان‌هايى را كه مثلاً چهل‏سال دارند، ولى از برنامه‏هاى كارتونى كه تماماً بازي خيالات است، خوششان مى‏آيد، اگرچه مى‏دانند كه اين برنامه‌ها خيالات و دروغ است. اين اشخاص انتخاب بزرگ نكرده‏اند و در حدّ خيال مانده‏اند. اما برعكس آيا يك انسان عاقل حاضر است فقط با خيالات خوش باشد؟ اگر شما متوجه انتخاب بزرگ خود شديد و خواستيد خود را در ابديّت ارزيابي كنيد و افق روحتان را تا ابديّت وسعت داديد، حالا شخصى يك ساعت بنشيند و مثلاً داستان‌هاى خيالى براى شما تعريف كند، بدتان مى‏آيد، چون متوجّه مى‏شويد اينها جز خيالات دروغ و مزخرف، چيز ديگرى نيست. اگر بلند شديد و رفتيد و با خودتان گفتيد آخر اين حرف‌هاى بيهوده چيست، نشان مى‏دهد كه عقلتان اجازه نمى‏دهد خيالات در زندگي‌تان ميدان‌دارى كنند، ولى اگر نشستيد و گفتيد: حالا ببينيم آخرش چه مى‏شود، معلوم مى‏شود هنوز عاقل نيستيد و انتخاب‌هاى غير واقعى مى‏كنيد.
انتخاب واقعي
به نظر شما آيا انتخاب‌هاى غيرواقعى مخصوص بچّه‌هاست يا جوانان؟ بچّه‌ها را ديده‏ايد، روى يك چوب سوار مى‏شوند و مى‏گويند اين اسب ماست و آن‌چنان مى‏دوند كه گويى سوار بر اسب رستم شده‏اند، امّا واقعاً اين اسب است يا چوب؛ پس كودك واقعيّت‌گرا نيست، انتخاب‌هايش واقعى نيست. امّا جوان؛ جوان كيست؟ كسى كه اولاً؛ انتخاب‌هايش واقعى است، ثانياً؛ انتخاب بزرگ مى‏كند، چرا؟ چون انسان بزرگ است، انسان ابدى است. انسانِ ابدى اگر انتخاب بزرگ نكند، به عمر و جوانيش خيانت كرده ‌است. آن‌وقت چه مى‏شود؟ يأس او را مى‏گيرد، چون جواب نياز روحي خود را نداده است روحش مي‌خواسته تا ابديّت وسعت بگيرد ولي او خود را مشغول چيزهاي سطحي و محدود كرده است. مثلاً اگر شما يكى دوسال هر روز بنشينيد كارتون ببينيد، اوّلش خوشتان مى‏آيد، ولى بعد از يكي دو ساعت دلتان شور مى‏زند، نگاه كردن به كارتون را رها نمى‏كنيد، مى‏نشينيد و مى‏بينيد، حاضر هم نيستيد بقيّه‏اش را رها كنيد، اگر بعد از كارتون، يك فيلم هم باشد آن را هم مى‏بينيد، ولي باز هم دلتان شور مى‏زند، مى‏دانيد بايد بلند شويد يك كار ديگر بكنيد امّا نمى‏دانيد چه كار بكنيد، مى‏دانيد كه اين كار را نبايد انجام بدهيد ولي انجام مى‏دهيد، اگر فردا هم همين كار را بكنيد، پس‌فردا هم همين كار را بكنيد، اگر يك سال و بعد چند سال هم همين كار را كرديد، بعد مى‏بينيد يك غم شديدى شما را گرفته، نمى‏دانيد چه كار بكنيد، شديداً اخمو، بداخلاق، تندخو، بدرأى، پرخواب، تنبل، غيرجدّى، غير بشّاش و...خواهيد شد. اما آيا مى‏دانيد براى چه؟ چون انتخابتان مناسب سنّتان نبوده؛ شما جوانيد، جوان بايد انتخاب بلند بكند، انتخاب بلند به بلندى روح است و روح به اندازة ابديّت است.
حال فكر مى‏كنيد انتخاب مناسب ابديّت چيست؟ آيا اين است كه تمام دنيا را به شما بدهند؟ مگر تمام دنيا بزرگ است؟ مثلاً شما گفتيد اگر ديپلم بگيرم ديگر راحت مى‏شوم، بعد كه ديپلم گرفتيد، مى‏خواهيد برويد دانشگاه، بعد گذراندن واحدها و بالاخره فارغ‌التحصيل شدن، بعد ازدواج كردن، هر چه پيش برويم مشكلات بيشتر مى‏شود، بعد تهيّة خانه، بعد بچّه، بعد بزرگ‌كردن بچّه و تحصيلات آنها و... آيا اين‌ها همان انتخاب بزرگ انسان است ؟ يا اين كه هرچه در داشتن اينها پيش برويم، مشكلات و غصّه‌ها بيشتر مى‏شود. پس اگر تمام دنيا را به شما بدهند، تمام غصّه‌ها را به شما داده‌اند. آيا اگر همة دنيا را به شما بدهند، و شما هم آن را بپذيريد اين انتخاب بزرگ است؟ مسلّم تصديق خواهيد كرد نه‌تنها انتخاب بزرگي نيست. بلكه با توجه به وسعت انسان، انتخاب كوچكى است. چرا كه انتخاب غصّه‌هاى زياد و غفلت‌هاى فراوان انتخاب بزرگ نيست. زيرا انسان مساوى است با ابديّت، اگر دنيا را انتخاب كند، مقصد كوچك ومحدودى را انتخاب كرده است، چون خداوند در مورد دنيا مي‌فرمايد: «مَتاعٌ قَلِيلٌ» يعنى دنيا كالايى است كم، وبهره‏اى است محدود وچون جوان بايد انتخاب بزرگ بكند، اگر دنيا را انتخاب بكند، چيز كوچكى را انتخاب كرده است واگر مناسب جوانى‌اش انتخاب نكرد، مأيوس و سرخورده و افسرده خواهد شد. پس بايد ابديّت را انتخاب بكند، چون ابدى است.
چگونه مي‌توان ابديت را انتخاب كرد؟
حال ببينيم چگونه مي‌توان ابديّت را انتخاب كرد؟ اگر بخواهيد به جواني‌تان خيانت نكنيد، مطمئناً و مطمئناً فقط بايد شريعت را كه جوابگوي نياز و عامل هدايتِ بُعد ابدي شماست، انتخاب كنيد. شريعت يعني رمز و راز و راه و رسم زندگيِ دنيايي تا در اين زندگي، حيات ابدي خود را پُر رونق و پُر ثمر كنيم. هر جوانى كه شريعت را انتخاب نكند، روحش جوان نيست و خود را از راه تغذيه‌كردن نياز حقيقى‏اش، يعنى زندگى در ابديّت، بازداشته و به مقصدهاي كوچك وزودگذر مشغول كرده و به‌واقع روح بلند وجوان خود را در ديوارهاي تنگ آرزوهاى دنيايى محبوس نموده وبه پوسيدن خود تن داده است.
ابعاد متضاد روح جوان
همچنان كه خودتان هم تجربه كرده‌ايد؛ بعضى از روانشناسان اين نكته را متذكر شده‏اند كه جوانان در اوج غلبة ميل‌هاي دوران جواني، يك كشش شديدي نسبت به مسائل ديني دارند. زيرا در دوران بلوغ جواني دو ميل و كشش رشد مي‌كند، يكي ميل‌هاي غريزي و يكي هم ميل‌هاي فطري و اين‌جاست كه جوان در بين يك تضاد قرار مي‌گيرد. او بين گرايش به شهوت، و نزديكى به فطرت و دين و جواب‌گويي به بُعد ابدى انسان قرار مي‌گيرد‌، لذا مي‌گويند: جوان دو بُعد دارد، بُعد گرايش به شهوت و بُعد گرايش به شريعت. و در جوانى هر دوى اين ابعاد به جوشش در مى‏آيد و اگر انسان در جواني، بُعد شريعت را انتخاب اصلي و بزرگ خود قرار نداد، به جواني‌اش خيانت كرده است. يعنى انتخاب بزرگ زندگي‌اش را رها كرده و انتخاب‌هاى كوچك را گرفته، و اسير شهوات كه از انتخاب‌هاى كوچك و زودگذر است، شده‌است. در اين حال سرخوردگي‌ها و پوچي‌ها سراسر روحش را مي‌گيرد و براي نجات از پوچي‌ها، خود را در ورطة شهوات رها مي‌كند و در نهايت هيچ مي‌شود و هيچ.
معني شريعت در زندگي
شريعت؛ يعنى دستوراتى كه خداوند فرستاده است تا شما را در انتخاب بزرگتان موفق كند. مثلاً به شما مي‌گويند: اگر مي‌خواهيد در حيات خودتان موفّق باشيد، بايد انتخاب شما با توجه به حيات ابدى‌تان باشد. حالا چه مى‏كنيد كه در انتخاب بلندتان موفق باشيد؟ اگر كسى بگويد: من قيامت را انتخاب كرده‏ام اما مى‏خواهم به‌دنيا و افتخارات دنيا هم مشغول شوم. مسلّم اين دو انتخاب با هم جمع نمى‏شوند. در واقع اين شخص بدون آن‌كه بخواهد به خودش دروغ مي‌گويد. چون با انتخاب قيامت، همة دنيا واهداف آن، براى ما كوچك وناچيز مي‌شود وعملاً آنها ديگر مورد انتخاب ما نيستند، چون قيامت را كه فضاي ابدي زندگي است، انتخاب كرده‏ايم. امّا براى كوچك و حقير ديدن دنيا و بزرگ و با عظمت ديدن قيامت، يك شعور برين نياز است، بايد انسان وسعت روح داشته باشد، و خود را همطراز كوچكي‌ها نگه ندارد، تا بزرگي‌ها را انتخاب كند. مثلاً موش را ملاحظه كنيد؛ موش كه اين‌قدر از گربه مى‏ترسد، آيا از شير هم مى‏ترسد؟ يا اصلاً موش شعور درك عظمت شير را ندارد تا از آن بترسد؟ از شير ترسيدن، هنر مى‏خواهد، شعور فهم هيبت و عظمت شير را مى‏خواهد. و اساساً شير برتر از آن است كه موش با آن شعور كم از آن بترسد. اما آهو از شير مى‏ترسد، چون شعور آهو بيشتر از موش است، بنابراين آهو از شير مى‏ترسد. ولى موش با دم شير بازى مى‏كند بدون آن‌كه بفهمد كافي است آن شير پنجه‌اش را روي تمام هيكل او بگذارد.
به قول مولوى:
گربـه باشـد شحنـة هر مـوش‌خو * موش كِبْوَد؟ تا زِ شيران ترسد او
موش كى ترسد زشيران مصاف؟! * ليك ترسنـد، آهـوان مشـك ناف
حالا فكر كنيد آدم‌هاى عميق، دقيق و فكور، از خدا مى‏ترسند يا آدم‌هاى كم‌عقلِ بى‌بندوبار و نادان؟ خود شما در جامعه چه مى‏بينيد؟ به نظر شما از خدا ترسيدن مؤمنين واقعي به‌جهت وجود يك شعور بلندِ ابدى در انديشة آنها است يا يك ترس كودكانه؟ آيا بيشتر انسان‌هاى حكيم و متفكّر جامعه خداترسند، يا انسان‌هاى بى فكر و كم‌عقل؟ خدا در آيه 28 سوره فاطر مى‏فرمايد: «اِنَّما يَخْشَى‌اللهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَمَا» يعني فقط در بين بندگان خدا، آنان كه به‌واقع عالم‌اند از خدا مى‏ترسند. يعنى آنها كه انديشه‌هاي بزرگ دارند و بزرگى‌ها را مى‌شناسند از خدا مي‌ترسند، چون دنيا را كه كوچك است، كوچك و حقير مي‌بينند و خدا كه بزرگ است، بزرگ و با عظمت مي‌بينند و به همين جهت هم عرض شد؛ انتخاب دنيا و آخرت به‌عنوان دو انتخاب بزرگ براي انسان‌هاي انديشمند ممكن نيست، چرا كه اين‌ها دنيا را كوچك و حقير مي‌بينند و هيچ عاقلي چيز كوچك و حقير را انتخاب بزرگ خود قرار نمي‌دهد.
وقتي كه انسان، انتخاب بزرگ در زندگي ندارد
شما بايد ببينيد اصلاً انتخاب بزرگ داريد يا نه؟ ديده‌ايد بعضى از فوتباليست‌ها تمام انتخابشان در زندگي اين است كه شش تا گل بزنند، تمام انرژى حياتش و تمام عمرش خلاصه شده در اين‌كه توپ را پرتاب كند توى دروازه و وقتى هم كه گل مى‏زند بسيار خوشحال مى‏شود و خدا مى‏داند چه حالى دارند. اگر انتخاب بزرگ انسان همين شود كه مثلاً گل بزند، اين خيلي خطرناك است و در واقع اين انسان انتخاب بزرگ ندارد. آيا اين كه در بازي فوتبال انسان مرد گل دنيا شود، انتخاب بزرگ است يا كوچك؟ قرآن مى‏گويد: اى انسان‌ها! بازى بكنيد، ولى بدانيد و به ياد داشته باشيد كه بازى، بازي است.3 بازى چه موقع خطرناك است؟ وقتى بازي را بازي ندانيم و آن را اصل زندگي قرار دهيم. شما همه بازى مى‏كنيد، اما اگر بازى به‌عنوان قسمت جدّى زندگي شد، اين خيلى خطرناك است. چون شما ديگر به فكر انتخاب بزرگِ زندگي‌تان كه بايد به وسعت بُعد ابدي‌تان باشد، نخواهيد بود. هم‌اكنون در جهان در بازي‌ها كُشت ‌و ‌كُشتار مى‏شود، چرا؟ چون بازي‌شان شده بُعد جدّى زندگي‌شان، چون انتخاب بزرگشان شده بازى! آيا شما اين خطر را براى خودتان احساس نمى‏كنيد؟ اگر انتخاب بزرگتان بشود نمرة 20، اگر انتخاب بزرگتان بشود فقط زندگى در اين دنيا، اگر انتخاب بزرگتان بشود خانه، اگر انتخاب بزرگتان اين بشود كه در جامعه مشهور باشيد؛ همة اين‌ها چيزهاى پوچى است كه به‌جاي انتخاب بزرگتان، انتخاب كرده‌ايد، و اگر اين‌ها را انتخاب كرديد، كمى كه سالمند شديد، يك پير سرخوردة مأيوس مي‌شويد. علّت اين‌كه عدهّ‌اى از سن چهل‌سالگى به بعد مأيوس و شكست خورده‏اند، اين است كه جوانى خود را حفظ نكرده اند، چرا؟ چون انتخاب بزرگ در حد شأن جوانى و مناسب با بُعد ابدي خود نكرده‌اند.
شريعت؛ انتخاب بزرگ انسان
شريعت؛ يعنى عقايد و اخلاق و آداب صحيح در دنيا براي باروري ابديّت و اُنس بيشتر با خدا. شما نماز مى‏خوانيد تا انتخاب بزرگى كه در رابطه با ابديّت خود كرده‏ايد، برايتان بماند. اما آيا نماز مى‏خوانيد چون عادت كرده‌ايد، يا مى‏دانيد داريد چه مي‌كنيد و آن را انتخاب كرده‌ايد. شما اگر جوانيد و جوانى كرده باشيد، انتخاب بزرگتان قيامت است، توجه دائم به ابديّت و قرب به خدا است. كه اين قرب، احتياج به حفظ دارد، و حفظِ ارتباط با خدا، با حفظِ شريعت و عمل به دستورات آن، ممكن است. اگر شريعت را از دست بدهيد، اين ارتباط را از دست داده‌ايد، اگر اين ارتباط از دست برود، انتخاب بزرگتان از دست مى‏رود، اگر انتخاب بزرگتان از دست رفت، در عين اين‌كه بدنتان از نظر روحي جوان است، پيرِ افسرده و مأيوس مى‏شويد و اگر با غفلت از توجه به ابديّت در جواني، پير شديد، پوسيده مى‏شويد، حالا چه از نظر جسمى جوان باشيد چه پير، ولي به‌هر حال از نظر روحى پير هستيد. چرا بعضى از جوان‌ها مأيوسند؟ علّتش اين است كه انتخاب بزرگشان را كنكور، خانه و امثال اين‌ها قرار داده‏اند. كنكور خودش بد نيست، اگر انتخاب بزرگ شد بد است. اگر اين‌ها را به‌عنوان هدف انتخاب كرديد و به اين‌ها رسيديد غصه و مشكل روى مشكل برايتان پيش مى‏آيد و اگر به اين‌ها نرسيديد، مأيوس مى‏شويد.
حالا اگر به‌واقع انتخابتان بزرگ باشد، به وسعت روح ابدي‌تان، اگر كنكور قبول شديد «الحمدلله»، به‌راحتي فعاليت‌هاي دانشگاهي را ادامه مي‌دهيد، در حالي‌كه هيچ حرص جانكاهي نداريد و اضطراب‌هايي كه بقيه دارند در شما نيست، چون اين را در كنار زندگي خود قرار داده‌ايد. اگر هم قبول نشديد باز «الحمدلله»، ديگر مأيوس نمى‏شويد، چون ضرري به هدف اصلي شما وارد نشده، بلكه راه ديگري را خداوند برايتان غير از تحصيل در دانشگاه پيش مي‌آورد. همچنان‌كه اگر خانه‌دار شديد، «الحمدلله»، اگر هم تا آخر عمر اجاره‌نشين بوديد، باز هم «الحمدلله»، چون خانه‌دارشدن انتخاب بزرگ زندگي شما نبود كه با نداشتن خانه از آن انتخاب بزرگ محروم شده باشيد.
انتخاب بزرگ قيامتي، شادى و شعف مى‏آورد، چون همواره قابل دسترسي است و حادثه‌هاي دنيايي نمي‌توانند آن را از ما بگيرند تا ما ناراحت شويم، و لذا با انتخاب بزرگ ابدي ديگر فرورفتگى و خردشدن براي انسان پيش نمي‌آيد و يأس نمى‏آورد. اصلاً در شرايطي كه انتخاب اصلي انسان حيات ابدي اوست، يأس يعنى چه؟ يأس مال كافر است. قرآن كريم در آيه 87 سوره يوسف«عليه‌السلام» مى‏فرمايد: « اِنَّهُ لا يَيْأسُ مِنْ رَّوْحِ‏اللّهِ اِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرونَ»؛ يعنى مأيوس و سرخورده از رحمت خدا، نيستند مگر كافران، چون جهت زندگي را غلط انتخاب كرده‌اند، دنيايي را مقصد گرفته‌اند كه همواره در حال گذران و ناپايداري است. دين اسلام به لطف خدا دين بسيار خوبى است، براى اين‌كه يك انتخابى است كه نمى‏گذارد انسان در غم دنيا بپوسد. بنشينيد فكر كنيد، آيا مى‏شود غير از اسلام را دوست داشت؟! همان‌طور كه گفتيم، شريعت حافظ انتخاب بزرگ است، و با اطاعت از اوامر آن و تدبّر در حقايق آن، هر روز انتخاب بزرگ ما را برايمان حفظ مى‏كند. مى‏گوييد: «الله اكبر» يعنى خدا بزرگتر از آن است كه بتوان وصف كرد، و ما اين چنين خدايى را مقصد و هدف خود قرار داده‏ايم، يعنى آن بزرگِ واقعى را انتخاب خود قرار داده‏ايم و در نتيجه؛ روحمان جوان و با نشاط مى‏ماند و به جواني‌مان خيانت نكرده‏ايم و به افسردگي‌هاى شكننده هم نيفتاده‏ايم.
خدا به همگى ما توفيق دهد كه انتخاب بزرگ داشته باشيم، در اين صورت هيچ وقت انسان گرفتار غصّه‌هاي فرسايشي نمي‌شود إن‌شاء‌الله.
موفق باشيد
من كو ؟!
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم
از اين‌ كه خدمت دانش‌آموزان عزيز هستم خيلي خوشحالم و اين را يك لطف الهي مي‌دانم. به بهانة اين كه صحبتي با هم داشته باشيم، مطلبي را بيان مي‌كنم تا به كمك خدا بتوانيد از آن در طول زندگي‌تان استفاده كنيد.
يك بار يكي از فرزندانم اشك‌ريزان وارد اتاق من شد و گفت: نقاشي‌ام را برادرم پاره كرده است. پرسيدم: چه كسي اين نقاشي را كشيده بود؟ گفت: خودم. گفتم: خودت كو؟ دستش را روي سينه‌اش گذاشت و گفت: اين خودم است. گفتم: اين كه سينه‌ات است! دستش را روي سرش گذاشت و گفت: اين. گفتم: اين هم كه سرت است! خنديد و رفت و اصلاً يادش رفت كه نقاشي‌اش پاره شده است. حالا بالأخره اين خودي كه اين نقاشي را كشيده است كدام است كه اين سينه و اين سر، سينه و سر اوست؟ اين سؤال همين‌طور او را به خودش مشغول كرد كه بالأخره من كو؟
مطلب را از خودتان شروع مي‌كنيم، گاهي شما خواب مي‌بينيد و صبح كه بيدار مي‌شويد مي‌گوييد خواب ديدم. خوب حالا چه كسي خواب ديد؟ مي‌گوييد خودم خواب ديدم. مثلاً خواب ديده‌ايد كه داريد از خيابان رد مي‌شويد يك دفعه يك ماشين مي‌خواهد به شما بزند و از خواب مي‌پريد، مي‌بينيد كه توي رختخواب هستيد و ماشيني در كار نبود. ماشين به چه كسي مي‌خواست بزند؟ وقتي از خواب بيدار شديد مي‌گوييد خودم خواب ديدم و ماشين مي‌خواست به من بزند و خودم از خواب پريدم و ديدم توي رختخواب هستم. حالا واقعاً خودتان كدام بوديد؟ آن كه در رختخواب بود يا آن كه خواب مي‌ديد. قبول داريد آن كه خواب مي‌ديد شماييد و آن كه در رختخواب بود بدن شما بود نه خود شما. پس خودت بي‌بدن باز خودت بودي و بدن شما هم، خود شما نبود.
خودم بدون بدنم
بعضي مواقع خواب‌هايتان در زندگي‌تان واقع مي‌شود كه به آن «رؤياي صادقه» مي‌گويند. حالا سؤال اين است كه در رؤياي صادقه آيا خودم آن جايي را كه الآن در بيداري با آن روبه‌رو هستم و قبلاً هم خواب همين جا را ديدم، آيا قبلاً بدون بدن آمده بودم اين‌جا يا نه؟ اگر نيامده بودم چرا حالا كاملاً احساس مي‌كنم قبلاً اين‌جا آمده‌ام؟ پس من بدون بدنم هم خودم هستم. قبل از اين كه بدنم در اين محل قرار بگيرد، خودم آنجا بوده‌ام ولي بدنم نبوده است، پس نتيجه مي‌گيريم كه ما چه بدن داشته باشيم، چه بدن نداشته باشيم خودمان، خودمان هستيم.
زيست‌شناسان مي‌گويند: بدن انسان در طول شش‌ماه تماماً عوض مي‌شود و سلول‌هاي جديد جايگزين سلول‌هاي قبلي مي‌شود، ولي انسان باز هم احساس مي‌كند كه خودش، خودش است با اين‌كه بدنش در عرض شش‌ماه كاملاً عوض شده است. پس بدن ما، خودِ ما نيست بلكه ابزار خود ماست. مثلاً شما از طريق چشم مي‌بينيد، ولي بدون چشم هم در خواب مي‌بينيد، پس اصل ديدن مربوط به روح است و اصل شنيدن و فكركردن و غيره هم همه مربوط به روح است و اين بدن ابزاري است براي اين كه ما آن را به حركت درآوريم و از آن استفاده كنيم و به كمك بدن عبادت كنيم تا خودمان رشد كنيم و متعالي شويم.
مي‌بينيم كه مي‌ميريم
بدن ما ربطي به حقيقت ما ندارد. مثلاً وقتي دست و پاي ما قطع شد، احساس كمبود در حقيقت خودمان نمي‌كنيم، وقتي همة بدنم هم قطع شد يعني انسان مُرد، مي‌بينيم كه بدنمان مُرد، مي‌بينيم كه مي‌ميريم، پس بدن انسان مثل عصايي است در دست انسان، تا روح انسان، اراده‌هايش را از طريق بدن انجام دهد.
خودت را نگاه كن، مي‌بيني كه خودت غير از تنت هستي. همين كه شما به چيزي علم داريد و نسبت به چيزي عالِم هستيد، نشان مي‌دهد كه شما غير از آن چيز هستيد، همان‌طور كه شما به اين ديوار علم داريد، ولي ديوار نيستيد. همين طور هم شما نسبت به بدنتان علم داريد پس خودتان غير از بدنتان هستيد.4
روح انسان؛ فوق زمان و مكان
جنس روح جنس بدن نيست، پس مكان و زمان براي روح مطرح نيست، چراكه بدنِ انسان، زمان و مكان دارد و در جاي خاصي قرار مي‌گيرد و داراي سن خاصي است، ولي روح انسان چيز ديگري است و مقصد و مقصود ديگري دارد، بايد خودمان را كه غير بدنمان هستيم بشناسيم و از به كمال رساندن آن غافل نباشيم. آن چيزهايي كه روح را مشغول به خود مي‌كنند، مانع سير روح مي‌شوند. مثلاً وقتي غذا مي‌خوريد، روحتان مشغول لذّت غذا و هضم غذا مي‌شود، به همين جهت و در همين حد به دنيا محدود مي‌گردد و نمي‌تواند با عالَم غيب ارتباط برقرار كند، ولي وقتي روزه مي‌گيريد، چون روحتان كمتر گرفتار و مشغول بدن است بهتر مي‌تواند به سوي عالَم غيب سير كند و با خدا ارتباط برقرار كند، البته سير روح مثل سير جسم نيست كه تغيير مكان دهد، بلكه سير روح موجب تغيير فهم و شعور و حالت مي‌شود.
حالا بعد از اين مقدمات إن‌شاء‌الله چند نكته برايتان حل مي‌شود:
اولاً: ما خودمان بعد از رهايي از اين بدن، سير مي‌كنيم و به قيامت مي‌رويم و معني قيامت چيزي غير از سير روح پس از رهايي از بدن به عالمي برتر از اين عالَم نيست، كه در آن عالم، انسان بيدارتر مي‌شود و آثار اعمال خوب و بدش كاملاً برايش روشن گشته و تجسّم مي‌يابد.
ثانياً: نبوّت يعني اين‌كه يك روح خيلي متعالي، به‌سوي عالم غيب سير كرده است و از عالَم غيب، وَحي و دستور‌العمل‌هاي خدا را براي بشريت گرفته و مأمور ابلاغ آن دستورالعمل‌ها به بشريت شده است.
ثالثاً: وقتي شما، هم قلبتان را مؤمن كرديد، هم هوس را كنترل نموديد، روحتان مي‌تواند به عالَم غيب سير كند و در آن حال از وحي پيامبر«صلواة‌الله‌عليه‌وآله» بهتر استفاده كند.
سير روح آزاد جوان به‌طرف خوبي‌‌‌‌ها
جوان اگر از اوّل قلبش را حفظ نكرد، وقتي روح از بدنش آزاد مي‌شود به طرف بدي‌‌ها مي‌رود. آدم مؤمن را اگر در برترين مكان‌ها هم رها كنيد باز به سمت خوبي‌ها مي‌رود، ولي آدم بد را اگر در آمريكا رها كنيد، به سمت فساد مي‌رود. روح هم همين طور است؛ اگر در جواني به سوي گناه و فساد و دروغ نرفت، وقتي آزاد مي‌شود شديداً مي‌تواند با خوبي‌ها تماس پيدا كند. به همين دليل ما در جوانان خوبي‌هايي سراغ داريم كه هيچ جاي ديگر به دست نمي‌آيد، حتّي درك و فهمي پيدا مي‌كنند كه آن درك و فهم را در هيچ كتابي نمي‌يابيد. اين فهم را از طريق همين روح آزادشان به دست آوردند. در جبهة جنگ با يكي از جوانان دبيرستاني روبه‌رو شدم كه قبلاً او را مي‌شناختم، آمد و چند سؤال پرسيد. ديدم انصافاً اين سؤالاتش خيلي عالي است. اين سؤالات و اين شعور را از طريق روح پاكش به‌دست آورده بود از طرفي قلبش آماده بود و از طرف ديگر طبق فرمان وليّ‌فقيهِ زمانش به جبهة جنگ آمده بود و فضاي جبهه را هم درك كرده بود. در نتيجه شعوري پيدا كرده بود كه به‌جهت آن شعور معنوي‌اش چنين سؤالاتي را داشت. سؤالات نشان مي‌داد كه روحش به راحتي در عالم غيب و معنا سير كرده است و چيزهايي درك نموده است و حالا در تداوم آن درك و شعور پاسخ سؤالاتي را مي‌طلبيد. بعداً هم شهيد شد. كسي كه دلش با غيب و خدا آشنا شد، شادي‌ها و غم‌هايش خيلي متعالي مي‌شود، حتّي بهترين شاديش شهادت در راه خدا مي‌شود.
ارتباط با دنيايي وسيع‌تر
حالا كه روشن شد روح شما، خود شماست و بدنتان ابزار روح شما است؛ اگر تمام توجّه روح شما به بدنتان باشد، از خودتان غافل و از كمالات روحي‌تان محروم مي‌شويد. مولوي مي‌گويد‌:
در زمين ديگران خانه مكن * كار خود كن، كار بيگانه مكن
كيست بيگانه؟ تن خاكي تو * كز براي اوست غمنـاكي تـو
بدن ما ابزار روح ماست. اگر تمام وقتتان را صرف بدنتان كرديد، به‌واقع به خودتان نرسيده‌ايد. اگر دقّت كنيد إن‌شاء‌الله از همين حالا متوجّه مي‌شويد كه راه ارتباط با دنياي بزرگ‌ترِ عالم معنا، باز است و از طريق ارتباط با آن دنياي بزرگ‌ترِ عالم معنا، روحتان احساس وسعت و تعالي مي‌كند، ولي وقتي ارتباطتان با آن عالم قطع و كم‌رنگ شود، مثل آدم‌هاي خستة افسردة پرمدّعايِ خودخواه مي‌شويد. كسي كه راه به عالم غيب برايش باز شود، متواضع مي‌شود. امام خميني«رحمة‌الله‌عليه» مي‌فرمودند: «اگر به من، خدمتگزار بگوييد بهتر است»، چون راه عالم غيب را به روي خود باز كرده بودند. نگوييد كه ما فعلاً جوان هستيم، بگذاريد در حال و هواي جواني باشيم و حالا اين حرف‌ها براي ما زود است. اين طور نيست.
عزيزان! در جواني، هم بازي كنيد، هم بزرگ باشيد و بزرگي كنيد. بايد كاري كنيد كه دلتان آلوده نشود تا از ارتباط با غيب بي‌بهره نمانيد. ارتباط با عالم غيب و معنا شما را از بسياري مشكلات نجات مي‌دهد. شما بيش از آن‌كه به عالم مادّه و دنيا توجّه داشته باشيد، بايد با عالم غيب ارتباط داشته باشيد. چگونه به عالم غيب نظر كنيم؟ از طريق دستورات دين، مثل نماز. نماز كه مي‌خوانيد يعني چه؟ يعني توجّه دل را به عالم غيب انداختن. گفتيم كه توجّه به عالم غيب باعث مي‌شود كه منِ شما در آنجا باشد و آنجايي ‌شود، هر چند بدنش در روي زمين باشد.
مرگ، ابتداي نشاط
كسي كه بفهمد اگر با غيب ارتباط پيدا كند نجات پيدا مي‌كند، وقتي مرگش فرا رسيد تازه شروع نشاط و سرور و عيش اوست. هميشه تمرين كنيد در شرايط امتحان دنيايي توجّه‌تان را به غيب بيندازيد تا در ابديّت و قيامت راحت باشيد. حالا اگر كسي شرايط ارتباط با غيب را براي شما فراهم كند، دلتان مي‌خواهد با او ارتباط و انس داشته باشيد يا نه؟ حتماً مي‌خواهيد با او ارتباط و انس داشته باشيد. حالا اسلام و پيامبر(صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) و اهل‌البيت(عليهم‌السلام) مي‌توانند شرايط ارتباط با غيب را براي شما فراهم كنند، در نتيجه به شدّت به آن وجودات مقدّس علاقمند مي‌شويد. نماز و روزه وسيلة ارتباط با خدا هستند؛ پس نماز و روزه هم در آن صورت مورد علاقه شما مي‌شوند. چرا ما انقلاب اسلامي را دوست داريم؟ چون وسيلة ارتباط با غيب است.
غم عصر جمعه
عصر روزهاي جمعه ديده‌ايد روحتان خسته و كسل است، چرا؟ چون در عصر جمعه راه غيب بيشتر باز است و ما غافليم و مشغول راه‌هاي دنيايي شده‌ايم. يعني روح احساس مي‌كند بايد جاي ديگري باشد و دلش در حال و هواي آنجاست، ولي مي‌بيند شما او را مشغول بازي‌هاي دنيايي كرده‌ايد، مي‌بيند كه جاي اصلي‌اش توجّه و حضور در عالم غيب است، ولي خود را آماده نكرده و روحش را با توجّه زياد به بدن، از براي سير به سوي عالم غيب خسته كرده است. و لذا در خود احساس ناراحتي مي‌كند. ولي اگر در طول هفته از آن مواظبت كرده باشيم و آن را براي سير به عالم غيب آماده نگه داشته باشيم، نه تنها عصر جمعه غمناك نيست، بلكه بسيار پرنشاط است و احساس مي‌كند به گمشدة خود دست يافته است.
حالا بدانيد عصر جمعه شبيه عصر يك زندگي است كه بايد از اين دنيا به عالم غيب سفر كنيد. اگر در زندگي كه در واقع يك جمعه بيشتر نيست، خود را براي ورود به عالم غيب و قيامت آماده كرده باشيد، در عصر زندگي، بسيار دلخوش هستيد و روز‌شماري مي‌كنيد كه هرچه زودتر به‌سوي عالم غيب برويد و راز و رمزهاي آنجا را بيشتر بشناسيد و با آن‌ها در آن دنياي بسيار وسيع‌تر از اين دنيا زندگي كنيد. ولي اگر در طول زندگي، خود را براي ورود به عالم غيب آماده نكرده باشيد، چقدر براي شما وحشتناك خواهد شد و چقدر با روح شما ناهماهنگ خواهد بود و بدانيد در آن حالت انسان با تمام عذاب‌هايي كه اسلام از آن‌ها خبر داده روبه‌رو مي‌شود.
خود حقيقي، دريچة ارتباط با حقايق
باز به اين عرضم عنايت بفرماييد: وقتي در آينه نگاه مي‌كنيد مي‌گوييد خودم را دارم مي‌بينم، حالا سؤال ما اين است كه خودتان كداميد؟ آن‌كه در آينه است و يا آن‌كه بيرون آينه است و تصويرش در آينه است؟ شايد فوراً جواب دهيد اين‌كه توي آينه است. بعد كه كمي فكر كرديد و جوابتان را اصلاح نموديد، خواهيد گفت: خودم اين است‌كه بيرون از آينه است، و عكسش توي آينه است. بعد كه بيشتر فكر كرديد و جواب داديد خواهيد گفت: خودم آن‌ است‌كه مي‌فهمد كه يك خودي هست كه آن خود، بدنش بيرون آينه است و عكس بدنش توي آينه است و مي‌فهمد كه خودش، خودش است. خوب روي اين جواب‌ها فكر كنيد كه راستي خودمان كدام هستيم؟!
مي‌بينيد كه هر چه در خود عميق‌تر فكر شود، شناخت خود كامل‌تر مي‌گردد و به همان اندازه شناخت حقايق هستي نيز عميق‌تر و كامل‌تر مي‌شود. و برعكس هر چه از خود حقيقي دور باشيم و نسبت به آن جاهل باشيم، از حقايق هستي و توحيد دور مي‌شويم.
در اين جلسه ما مي‌خواستيم كه با شما عزيزان صحبتي دوستانه در رابطه با شناخت «مَن» داشته باشيم و در اين قدم اوّل با هم به اين سؤال فكر كنيم كه «مَن كو؟!» و از اين طريق پنجره‌اي به سوي «شناخت خودِ حقيقي» گشوده باشيم. اميد است كه قدم‌هاي بعدي را شما بتوانيد به لطف الهي با استفاده از كتاب‌هايي كه در رابطه با خودشناسي يا معرفت نفس پيشنهاد مي‌شود، برداريد.5
«والسلام‌عليكم و رحمة‌الله‌و بركاته»
تأثير روح بر حركات ورزشي
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم
براي روشن شدن تأثير روح در حركات ورزشي و اين‌كه روشن شود انسان‌ها مي‌توانند با ورزش روح خود را رشد بدهند، در ابتدا مثالي مي‌زنم تا موضوع در خود شما نيز قابل لمس باشد.
هركس بدنش را در اختيار بگيرد، زنده‌تر است
مثلاً: وقتي من دستم را بالا مي‌آورم، اين دست مرا چه كسي بالا مي‌آورد؟! معلوم است كه خود من؛ حالا اگر من بميرم، دستم را نمي‌توانم بالا بياورم، چرا؟! چون «من» ديگر در بدنم حاضر نيستم. «من» اگر در بدنم حاضر نباشم، اين بدن حركت ندارد؛ پس انسان زنده به كسي مي‌گويند كه بتواند بدنش را در اختيار خودش بگيرد؛ حالا انسانِ زنده‌تر به چه كسي مي‌گويند؟ به كسي كه بدنش را بيشتر و بهتر بتواند در اختيار خودش بگيرد. انسانِ مرده كسي است كه بدنش در اختيارش نيست و انسان زنده كسي است كه بدنش در اختيارش است؛ و انسانِ زنده‌تر كسي است كه بدنش بيشتر و بهتر در اختيارش است. بعضي‌ها چرا از نظر ظاهرِ بدن، شكل و تركيب مناسبي ندارند؟! چون بدنشان تا حدّي در اختيارشان نيست. گفت:
انـدر گـذري اِشكمـي را ديــدم * بعد از دو‌سه‌روز صاحبش پيدا شد
چنين آدمي، تماماً هيكلش در اختيارش نيست و روح او نتوانسته بعضي از قسمت‌هاي بدنش را در اختيار بگيرد و به‌همين جهت بدن خوش ‌تركيبي ندارد؛ در حالي‌كه روح انسان هميشه زيباست. و قرآن مي‌فرمايد: «وَ نَفْسٍ وَ ما سَوّيها»،6 يعني «سوگند به روح و آن‌همه تعادل و زيبايي‌»؛ پس روح همة انسان‌ها زيباست، و اگر زمينه ظهور روح در بدن فراهم شود، همه بدن‌ها – در عين تنوّع- زيبا خواهند بود. ولي به‌عنوان مثال در دوران جنيني اگر روح نتواند بدن مناسب خودش را بسازد، وقتي متولّد مي‌شود، بدنش مناسب روحش نيست، ولي اگر در دوران جنيني شرايطش مناسب بود و مادر از نظر روحي و جسمي و از نظر تغذيه شرايط مناسبي داشت، روح جنين بدن خوبي براي خود به‌وجود مي‌آورد. و لذا آن بدن نمايش روح خواهد بود و چون اصلِ خلقتِ روح زيبا و متعادل است، بدن هم زيبا و متعادل خواهد بود.
بدن‌هايي كه مانع ظهور زيبايي‌هاي روح‌اند
اگر روح كسي بر بدنش حكومت نكند، روح او اسير بدن است و ميل‌هاي بدن تكليف روح را تعيين مي‌كنند. چنين آدمي از ظهور زيبايي‌هاي روح در بدنش محروم مي‌شود. اگر روح نتوانست در بدن حكومت كند، شكم هر جا دلش خواست مي‌رود و روحِ بيچاره هم دنبال شكم راه مي‌افتد و ديگر فرماندة واقعي كه بايد روح باشد، از فرماندهي عزل شده و در زندان ميل‌هاي بدن قرار مي‌گيرد.
شما تا نمرده‌ايد مي‌توانيد بدنتان را تدبير كنيد و زيباترين بدن را براي خود بسازيد، ولي اگر روحتان را بر بدنتان حاكم و مسلّط نكنيد، دنبال هوس‌هاي بدنتان راه مي‌افتيد و هر چه بدن خواست مي‌خوريد، آن وقت قلب و ريه و شكم و بقية بدنتان پر از چربي مي‌شود و تبديل به يك انسان تنبل مي‌شويد، يعني در نتيجة تنبلي اوّليه، تنبلي ثانويه‌اي براي خود به وجود مي‌آوريد و آن تنبلي همين‌طور ادامه خواهد يافت. روحِ بيچاره هم همين‌طور روز به روز بيشتر اسير بدن مي‌شود.
وقتي روح بر بدن حاكم باشد
حالا اگر بدن تابع روح باشد، يعني روحتان حاكم بر بدنتان باشد، چقدر غذا مي‌خواهد؟ هر قدري كه روح، بدن خودش را بتواند زيبا نگه‌ دارد، چون روح زيباست، امّا اگر بدن بر روح حكومت كند، چقدر غذا مي‌خواهد؟ هر قدر به او غذا بدهي، وقتي سير شد باز هم مي‌خواهد، چون حرصِ‌ خوردنش تمام نمي‌شود. وقتي حرصِ خوردن به ميدان باشد، انسان سير نمي‌شود. به شكمت مي‌گويي: اي شكم! آيا بس است؟ مي‌گويد: نه باز هم غذا مي‌خواهم. حالا اگر روح حاكم باشد، به اندازه‌اي كه بدنش غذاي مناسب را بخورد، مي‌گويد بس است، ديگر غذا نمي‌خواهم، ناخودآگاه مي‌بيند به موقع‌اش سير است. مثلاً روزي كه عاقلانه و روي حساب ورزش مي‌كنيد و در حين ورزش تمركز روي بدنتان را از دست نمي‌دهيد و وقتي هم سر سفرة غذا نشستيد از آن حالت تمركز خارج نشديد، آن مقدار غذاي مورد نياز بدنتان را مي‌خوريد و حرصِ غذاي بيشتر را نداريد، ولي روزي كه روي حساب ورزش نمي‌كنيد و فقط به فكر بردن و نگران باختن هستيد، بي‌حساب هم غذا مي‌خوريد. به همين جهت است كه بايد عرض كنم، اگر ورزش جهت و هدف صحيحي نداشته باشد نه‌تنها نفع ندارد، بلكه ضرر هم دارد. نمونه‌اش هم آدم‌هايي كه فقط ورزش مي‌كنند كه زورشان زياد شود، پس از مدّتي يك هيكل بدقواره، همراه با انواع بيماري‌ها دارند.
ورزش يكي از روش‌هايي است كه مي‌توان از طريق آن، روح را بر بدن حاكم كرد. البته به شرطي كه در ورزش‌كردن جهت‌گيري شما اين باشد كه روحتان بر بدنتان حاكم باشد.
چگونه روح را بر بدن حاكم كنيم؟
تمركز روح در حين حركات ورزشي و در كنار تمرينات منظم مي‌تواند بدن را در اختيار روح بياورد و همة انضباط‌هايي را كه روح براي بدن تصوّر مي‌كند در بدن به‌وجود آورد. البته بايد قصدتان از ورزش تسلّط پيدا كردن بر بدنتان و بر ميل‌هاي افراطي آن باشد. ولي اگر هدفتان قوي شدن بدن و خودنمايي شد، از ورزش كردن هيچ نتيجه‌اي نمي‌گيريد، نه روحتان عالي مي‌شود نه بدنتان در اختيار روح مي‌ماند و نه قلبتان صيقل مي‌خورد.
وقتي روح را جهت ندهيد و فقط بدن را حركت و تمرين بدهيد، حرص غذا خوردن را نمي‌توانيد كنترل كنيد. ولي وقتي روح را جهت داديد، بدن را كه مانع روح است مي‌توانيد از طريق تمرين و فرمان‌هاي دائمي كه به آن مي‌دهيد، به كنترل و تسلّط خود در آوريد. يعني با اين هدف كه روحتان را بر بدنتان حاكم كنيد تا بر بدنتان نظر داشته باشيد، وارد تمرينات مي‌شويد نه اين‌كه صرفاً هدف از تمرينات اين باشد كه بدنتان خوش‌تركيب و خوش‌اندام شود. كسي‌ كه ورزش مي‌كند تا اندام زيبا پيدا كند، پس از مدّتي اندامش بد تركيب مي‌شود. يعني وقتي 50 ساله شد اين‌همه ورزش و تمريني كه داشت بي‌نتيجه و بي‌ثمر مي‌شود. شايد بگوييد كه چون ديگر ورزش نمي‌كند اين‌جور شده است. بله درست مي‌گوييد ولي بايد روح طوري آماده مي‌شد كه وقتي اين ورزشكار در 50 سالگي مي‌خواهد غذا بخورد براساس روحي غذا بخورد كه آن غذا خوردن، بدن مناسب روح و زيبايي يك انسان را تنظيم ‌كند.
اگر روحتان بزرگ و با همّت شود ناخودآگاه غذايي كه مي‌خوريد، در بدنتان بر اساس روحتان تنظيم و تقسيم مي‌شود. روحي كه جهت ندارد به هر عضوي به اندازة مناسب غذا نمي‌رساند، به همين جهت ملاحظه مي‌كنيد يك دفعه گردن طرف بسيار نازك و شكمش بزرگ شد.
اگر روحتان مدير تنتان شد به هر جا بيشتر كار مي‌كند غذاي بيشتر و مناسبي مي‌دهد، مثلاً شكم كه كار كمتري مي‌كند، پس غذاي كمتري به آن مي‌دهد و به ماهيچه‌هاي دست و پا، غذاي بيشتري مي‌دهد، و در نتيجه مي‌بينيد انسان شكم ندارد، ولي ماهيچه‌هاي دست و پايش خوب است. ولي روحي كه به جهت نداشتن تمركز ناتوان بود به كمر و شكم چربي بيش از حد مي‌دهد و به ماهيچه‌هاي پا غذاي كمتري مي‌دهد، آن وقت تناسبي بين شكم و ماهيچه‌ها وجود ندارد.
نتايج حاكميت روح بر بدن
اگر توانستيد روحتان را مدير و حاكم تن بكنيد، دو نتيجه دارد؛ يك نتيجه موقّت دارد كه بدنتان منظم مي‌شود و يك نتيجة دائم دارد كه بعد از مدّتي اراده‌تان قوي مي‌شود و بر بدن و ميل‌ها و حرص‌هاي افراطي آن حكومت مي‌كند و نه‌تنها به اندازه‌اي كه هر عضوي نياز دارد غذا مي‌دهد بلكه ديگر تحت تأثير هوس‌هاي خود قرار نمي‌گيرد و قلبش براي فهم مسائل معنوي و توحيدي آماده مي‌شود.
انسان مؤمن، اولاً؛ روحش را اسير بدن و شهوت نمي‌كند، ثانياً؛ بدنش را به كار مي‌گيرد و نمي‌گذارد تنبل باشد، اين بدن را به كار مي‌گيرد براي اين‌كه روحش بزرگ و عالي شود.
دائم توجّه داشته باشيد كه چرا ورزش مي‌كنيد؟ آيا مي‌خواهيد براي ديگران قيافه بگيريد يا مي‌خواهيد بر بدنتان مسلّط شويد و اجازه ندهيد بدنتان بر شما حكومت كند و اراده‌تان قوي شود؟ اگر اراده قوي شد، بدن تحت تسلّط شماست، حرصِ غذا خوردن كنترل مي‌شود و به قدر نياز غذا مي‌خوريد. اين‌جاست كه مقدار نياز را خود روح به جهت آن شعور معنوي و خدادادي كه دارد، تعيين مي‌كند. گاهي وقت‌ها مي‌بينيد دلتان غذا مي‌خواهد، هر چند مي‌دانيد كه سير هستيد و بدنتان نياز به غذا ندارد، ولي دلتان مي‌گويد غذا مي‌خواهم، اين حرص و شهوت است كه مي‌گويد غذا مي‌خواهم، ولي روح مي‌داند كه نبايد بخورد، چون نياز ندارد. حرص مي‌گويد بايد غذا بخوري چون بالأخره بايد بخوري. وقتي مي‌تواني از دست اين حرص نجات پيدا كني كه روحت عالي شود، وگرنه مي‌نشيني غذا مي‌خوري.
وقتي روح، بزرگ و متعالي شد مي‌تواند از حرص‌ها و ميل‌هايِ بي‌جا رها شود. به‌عنوان مثال؛ روحِ بزرگ حاضر نيست به نامحرم نگاه كند، هرچند شهوتش بگويد نگاه كن. بين شهوت و روح جنگ و نزاع است، وقتي چشمت به نامحرم افتاد شهوت مي‌گويد: ادامه بده، روح تربيت شده مي‌گويد: حرام است. اگر تمرين كردي كه نگاه نكني، دفعات بعد به راحتي نگاه نمي‌كني و بر ميل شهواني‌ات مسلّط مي‌شوي. موضوع تسلّط بر ساير ميل‌ها هم همين‌طور است. بايد راه كنترل ميل‌ها را پيدا كنيم، و ورزش در اين راه مي‌تواند به ما كمك كند.
ورزش و تقويت اراده
نتيجة ديگر ورزش اين‌ است كه مقاومت بدن را در برابر فرمان روح كم مي‌كند. اگر خوب ورزش كردي و به خانه رفتي و ديدي ليوان آب در چند متري شماست، حالا اگر به مادرت كه نزديك ليوان است گفتي ليوان آب را به من بدهيد، تو در ورزش مردود شده‌اي! چون عموماً كسي كه نمي‌تواند بر بدنش حكومت كند، در كارهاي عاديِ زندگي كه خودش مي‌تواند انجام دهد به ديگران دستور مي‌دهد، چون بدنش بي‌حال و تنبل است و فرمان روحش را نمي‌پذيرد. او قدرت فرمان دادن به اين بدن را در خود رشد نداده است، در حالي كه كسي كه ورزش مي‌كند نبايد بدنش در مقابل روحش قدرت مقاومت داشته باشد و در فرمان دادن به بدنش ناتوان باشد و به ديگران دستور بدهد كه كارهاي مرا انجام دهيد.
شخصي نزد پيامبر اكرم«صلواة‌الله‌عليه‌وآله» آمد و گفت: «چه كار كنم تا به بهشت بروم؟» پيامبر اكرم«صلواة‌الله‌عليه‌واله»‌ فرمودند: «به كسي دستور نده و كارهاي خودت را خودت انجام بده» او تلاش كرد توصيه پيامبر«صلواة‌الله‌عليه‌وآله» را عمل كند. در يكي از جنگ‌ها وقتي سوارِ بر اسب در حال جنگيدن بود و در حالي‌كه شمشيرش به دست راستش بود، دشمن دست راستش را قطع كرد. دست و شمشير روي زمين افتاد. خواست به كسي دستور بدهد كه شمشير مرا بردار و به دست چپ من بده تا در حالي كه سوار بر اسب هستم جنگ را ادامه دهم، يك‌دفعه يادش آمد كه تصميم گرفته به كسي دستور ندهد. خودش با زحمت بسيار از اسب پياده شد و شمشير را به دست چپ گرفت و سوار اسب شد و جنگ را ادامه داد و بعد از جنگ خوشحال بود كه در آن حال هم نصيحت پيامبر اكرم«صلواة‌الله‌عليه‌وآله» را عملي كرده، هم به خوبي جنگيده است، اين آدم به خوبي از عهده حكومت و تسلّط بر بدنش برآمده و پيامبر اكرم«صلواة‌الله‌عليه‌وآله» شرط نجات او را همين نكته مي‌دانستند.
نكتة آخر اين‌كه: وقتي روح بزرگ شد، تصميم‌هاي سبك و بيهوده نمي‌گيريد. بعضي‌ها آن‌قدر پست هستند كه افتخارشان كار نكردن و از زير كار در رفتن است. از افتخارات پيامبر اكرم«صلواة‌الله‌عليه‌وآله» و ائمه(عليهم‌السلام) اين است كه كار و فعاليت مي‌كنند نه براي اين‌كه فقط پول درآورند، بلكه كار كردن خودش يك قدرت روحي است. حضرت علي(عليه‌السلام) مي‌فرمايند: انتقال دادن سنگ‌ها تا نوك قلّه‌ها براي من بهتر از اين است كه بقيه براي من كار كنند. روح كه بزرگ شد انسان ديگر عمل زشت و حرام انجام نمي‌دهد، چون پوچي و بيهودگي اين نوع كارها را مي‌فهمد.
ورزش؛ عامل سير به عالَم معنا
اگر ورزش كردن مبناي فكري نداشته باشد و فقط بر اساس تحريك خيالات انجام شود، آن نتيجة عالي را به‌دنبال ندارد، ولي اگر بدن با تمركز و تمرينِ ورزشي، حكومت روح را پذيرفت، روحتان به راحتي مي‌تواند با غيب ارتباط پيدا كند. روح حضرت علي(عليه‌ا‌لسلام) مي‌توانست به راحتي با غيب ارتباط پيدا كند چون حاكم بر بدن بود. چون جسم حضرت دائم ايشان را به طرف خودش نمي‌كشيد و لذا حضرت فرصت سير به سوي عالم غيب هم داشتند. ورزشكاري كه نتواند از طريق ورزش، بر بدن خود حاكم شود و پس از مدّتي بدن بر او حاكم ‌‌شود، ديگر سير به سوي عالم معنويت نخواهد داشت.
گفتيم كسي كه فقط مشغول بدنش است، چه بخواهد و چه نخواهد گرفتار بدن مي‌شود و در نتيجه روحش اسير بدن مي‌شود و روح چنين آدمي قدرت پرواز و سير به سوي عالم غيب را از دست مي‌دهد و ديگر روح بزرگ و عظيمي ندارد. چرا جهان پهلوان تختي اين همه عزيز بود؟ براي اين كه عظمت روحي داشت. او در مسابقات جهاني كشتي وقتي فهميد دست راست رقيبش آسيب ديده است، در آن مدّتي كه با رقيبش در حال كشتي گرفتن بود مواظب بود به دست راست او دست نزد. اين نوع پيروز شدن بسيار بزرگ‌تر از پيروز شدن‌هاي ديگر او بود و اين كارها او را جهان پهلوان تختي كرد. اصلاً او يك عمر تلاش كرد تا بتواند بر بدنش حاكم شود و براي اين‌كه بر بدنش حاكم شود بايد جلو غرايز خود بايستد و آن‌ها را كنترل كند. در راستاي حاكم بر بدن خودشدن است كه به ميدان مسابقه وارد مي‌شود تا بر بدن رقيبش هم حاكم شود، ولي اگر كبر و خود‌خواهي‌اش بر او حاكم شد كه در واقع كبر و خودخواهي‌اش قهرمان‌اند و او شكست خورده‌ است؛ اصلاً مسابقه‌هاي ورزشي در عرف اهل معنا و پهلوانان حقيقي، يك نحوه تمرين براي تسلّط بر ميل‌هاي سركش خود است. آن‌ها در ميدان مسابقه، رقيب را در واقع خودشان مي‌گيرند و تلاش مي‌كنند با همه فنون بر خودشان كه مي‌خواهد از دست خودشان در رود پيروز شوند، و به‌همين جهت هم پس از پيروزي، متواضع‌تر مي‌شوند، چون بر كبر خود مسلّط شده‌اند.
اگر روحتان را جهت بدهيد – با رياضت‌هاي جسمي و روحي- مي‌توانيد آن‌قدر قوي شويد كه بدنتان را مثل يك پركاه بلند كنيد. حضرت عيسي(عليه‌السلام) روي آب راه مي‌رفتند و مهم‌تر اين كه آن حضرت و حضرت ادريس به آسمان رفتند. البته چنين قدرتي نياز به معنويت بسيار دارد، چون حيات مربوط به روح است، روح اگر در بدن نباشد بدن مي‌ميرد. از طرفي؛ حيات واقعي و اصيل از خداوند است حالا اگر روح شديداً به خدا وصل شود، حياتش شديد مي‌شود، آن‌وقت تمام بدن به طور مطلق در دست انسان است. حضرت علي(عليه‌السلام) درِ قلعة خيبر را بنا به فرمايش خودشان، با قدرت الهي از جا درآوردند و چهل ذرع پرتاب كردند.7 اگر با حيّ قيّوم ارتباط پيدا كنيد روح و جسمتان هر دو قدرت عجيبي پيدا مي‌كنند و ورزش حقيقي در اسلام براي همين حاكميت بر بدن و غرايز بدني از طريق ارتباط با خداي حيّ قيّوم است، در حقيقت هدفمان از ورزش، هموار كردن راه ارتباط با خداي حيّ قيّوم است.
آرزومندم از طريق ارتباط با حيّ قيّوم، ورزشكار قدرتمندي شويد تا در حقيقت به علي(عليه‌السلام) اقتدا كرده باشيد.
والسلام عليكم ورحمة‌الله وبركاته
از همين نويسنده منتشر شده است:
1- معرفت‌النفس و الحشر ( ترجمه و تنقيح جلد 8 و 9 اسفار ملاصدرا)
2- آشتي با خدا از طريق آشتي با خود راستين
3- گزينش تكنولوژي از دريچة بينش توحيدي
4- علل تزلزل تمدن غرب
5- زيارت عاشورا، اتحاد روحاني با امام‌حسين«عليه‌السلام»
6- كربلا، مبارزه با پوچي‌ها
7- فرزندم؛ اين‌چنين بايد بود ( شرح نامة 31 نهج‌البلاغه)
8- فلسفة حضور تاريخي حضرت حجت«عجل‌الله‌تعالي‌فرجه»
9- ماه رجب، ماه يگانه شدن با خدا
10- روزه؛ دريچه‌اي به عالَم معنا
11-مباني معرفتي مهدويت



1- اي-اف- شوماخر، دانشمند انگليسي در كتاب «كوچك زيباست»
2- بحار ج 6 ص 243
3- آيه 20 سوره حديد مي‌فرمايد: زندگي دنيايي عبارت است از «بازي»، «سرگرمي»، «تفاخر نسبت به همديگر» و «جمع‌آوري مال و قدرت» است. يعني اگر به اين‌ چيزها مشغول شديد بدانيد مشغول بازي‌هاي دنيايي شده‌ايد و لذا اين كارها را قسمت اصلي زندگي خود قرار ندهيد تا از قيامت باز بمانيد و فقط مشغول حيات دنيايي شويد.
4- اين موضوع در فلسفه تحت عنوان «مغايرت مُدرِك با مُدرَك» بحث مي‌شود و ثابت مي‌كنند چون در علم حصولي، ادراك كننده هرچيز غير از آن چيزِ ادراك شده‌است و چون هركس بدن خود را درك مي‌كند، پس خودِ انسان غير از بدن اوست.
5- كتاب‌هايي مثل «آشتي با خدا از طريق آشتي با خود راستين»،«ده نكته از معرفت‌ نفس»، « انسان در اسلام» و «معرفت‌النفس و الحشر»ازهمين نويسنده. « شرح معرفت‌النفس‌ از حجة‌الاسلام صمدي آملي»
6- آيه 7 سوره شمس
7- حضرت اميرالمؤمنين«عليه‌السلام» مي‌فرمايند: «قَلَعْتُه بِقُوَّةٍ رَبّانيّةٍ، لا بِقُوَّةٍ جِسْمانيةٍ» يعني آن در را با قوّت ربّاني معنوي از جاي كندم، و نه با قوّت جسم و بدن.