بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
جلوه‌اي از آبروباني عالم ديني از طلبه‌اي نقل شده است: به مغازة سبزي‌فروشي رفته بودم. ديدم مرحوم حاج ميرزا علي قاضي (استاد عرفان علامه طباطبايي و خيلي از بزرگان) خم شده و مشغول جدا كردن كاهو است؛ ولي برخلاف معمول، كاهوهاي پلاسيده و خشن را برمي‌دارد. بعد از خريد، به دنبال او رفتم و علت اين كار غيرعادي را سؤال نمودم. مرحوم قاضي (رحمة الله عليه) فرمودند: آقا جان من! اين مرد فروشنده انسان شريف و محتاجي است و من چون نمي‌خواهم چيزي بلا عوض به او بدهم تا عزّت و شرف او پايمال شود، و نيز براي اينكه به كمك بلاعوض عادت نكند، از اين كاهوهايي كه خريداري ندارد و در نهايت براي فروشنده ضرر است، برمي‌دارم تا هم از ضرر او جلوگيري كنم، و هم بدين‌وسيله به وي كمكي نموده باشم. در ضمن براي ما هم فرقي ندارد كه كاهوي لطيف و نازک بخوريم يا كاهوي پلاسيده و كلفت. (50) سخن پاياني (51) انسان از بُعد فردي، اجتماعي و معنوي، موجودي است كه به طور ذاتي و فطري دوست‌دار كرامت، شخصيت، آبرو و نيازمند احترام است، و بر همين اساس در قرآن كريم و روايات به حفظ آبرو و شخصيت انسانها و به ويژه مؤمنان عنايت ويژه‌اي شده است. معيارها: الف. معيارهاي درست آبرومندي خداوند، ايمان، پاكدامني، نيكوكاري و ... را سبب آبرومندي دانسته و در صدد تغيير بينش نادرست مردم و معرفي معيارهاي درست آبرومندي برآمده و به مردم توجه مي‌دهد كه فقط تقوا و نزديكي به خدا ملاك ارزشمندي است. ب. معيارهاي نادرست قرآن معيارهاي نادرست براي آبرو و اعتبار را محكوم مي‌كند؛ مثلاً آنجا كه داشتن فرزند دختر در عرف جامعه عار تلقّي مي‌شود و افراد، تحت تأثير اين فرهنگ نادرست، براي حفظ جايگاه خود دختران را زنده به گور مي‌كنند، قرآن آنان را سرزنش و عملشان را محكوم مي‌كند. يا آنجا كه در نظر مردم برخورداري از مظاهر مادي زندگي عاملي براي كسب منزلت اجتماعي برتر به شمار مي‌رود و داشتن آن را آرزو مي‌كنند، قرآن كريم اين انديشه را محكوم مي‌كند. تأكيد قرآن و روايات بر آبروباني قرآن مؤمنان را به حفظ آبروي خود تشويق يا امر مي‌كند و از ريختن آبروي ديگران نهي مي‌نمايد. از پيامبر صلي الله عليه وآله نيز نقل شده است كه: «إنَّ أعْرَاضكُمْ عَلَيْكُمْ حَرَامٌ كَحُرْمَة يَوْمَكُمْ هَذَا فِي شَهْرَكُمْ هَذَا فِي بَلَدِكُمْ هَذَا؛ آبروهاي شما بر شما حرمت دارد، همان‌گونه كه عيد قربان در ماه ذي الحجه و در سرزمين مكه حرمت دارد.» و امام علي عليه السلام فرمود: «لاَ تَجْعَلْ عَرْضَكَ غَرَضَاً لِنَبَالِ الْقَوْلِ؛ آبروي خود را هدف تيرهاي سخنان مردم قرار مده.» امّا در قرآن اين تأكيد در زمينة درخواست كمك از ديگران، روابط جنسي ناسالم و متّهم كردن افراد پاك‌دامن به آن، و ساير مسائل اخلاقي، برجسته‌تر است.
50) مهر تابان، حسيني تهراني، سيد محمد حسين، باقر العلوم، تهران، چاپ اوّل، ص 31 و 32. 51) در سخن پاياني از دو كتاب دايرة المعارف قرآن كريم، ج 2، نوشته مركز فرهنگ و معارف قرآن و نيز «فرهنگ قرآن»، ج 1، نوشته اكبر هاشمي رفسنجاني و محققان مركز فرهنگ و معارف قرآن، الهام گرفته و بهره جستيم و نيز در برگردان آيات قرآن كريم به فارسي از ترجمة فارسي آيت الله العظمي مكارم شيرازي استفاده كرديم.
لطفا منتظر باشید ...
