بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
يادگيري کلام وحي آموزش قرآن کريم در طول سال محمدجواد محمدياران «وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً»؛ (1) «[در آن روز] رسول [به شكوه از امت در پيشگاه ربّ العزه] عرض كند: بار الها! امتم اين قرآن را [به كلي] متروك و رها كردند.» در سالهاي نه چندان دور، يكي از سنّتهاي زيباي رايج بين مردم مسلمان برگزاري كلاسهاي آموزش قرآن كريم در مساجد و منازل بود. اين‌گونه كلاسها خود به خود به يك مقطع تحصيلي تبديل شده بود و سواد برخي افراد را سواد مكتبي مي‌ناميدند. در سالهاي اخير با وجود جاذبه تكنولوژيهاي ديداري و شنيداري، فيلمها، سريالها و گسترش مدارس، متأسفانه از برگزاري كلاسهاي قرآني تا حدود زيادي غفلت شده و عمدتا محدود به ماه مبارك رمضان و اوقات فراغت شده است. اين غفلت، ضعف قرائت بسياري از مردم؛ حتي افراد تحصيل كرده را به دنبال داشته است. برادر عزيزي پيشنهاد برگزاري كلاس قرآن در تيپ 33 هوابرد المهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) را دادند. از اين پيشنهاد استقبال كرده و آن را عملياتي كرديم. از اصل طرح استقبال خوبي شد. ابتداي جلسه به چند نكته كه به بهتر برگزار شدن كلاس كمك مي‌كرد پرداخته و بر قرائت داوطلبانه شركت كنندگان تأكيد شد. براي آموزش قواعد عربي كه نياز به نوشتن دارد يك تخته سفيد تهيه شد و در چند دقيقه ابتداي كلاس، قواعد عربي؛ مخصوصاً تجويد واجب و مخارج حروف با نقاشي كردن توضيح داده شد؛ يعني دندان فرضي با كشيدن خطي به جاي دندان و كشيدن خط ديگري به جاي زبان و قرار گرفتن زبان در كنار دندان مثل حرف ضاد توضيح داده ميشه. مثالهايي كه زده ميشد بيش‌تر از نماز بود كه رعايت تجويد آن در نماز يوميه مبتلا به است، مثل: «مغضوب، عظيم، صراط و...». پس از آن از شركت‌كنندگان درخواست شد به‌طور داوطلبانه چند آيه را قرائت كنند.
براي بهرهداري بهتر از اين جلسات، نکاتي را يادآور ميشويم: - مربي نبايد غلطهاي متربي را فوري تذكر دهد؛ بلكه بايد از وي بخواهد خودش با دقت بيش‌تري آن غلط را برطرف كند؛ حتي تا چند بار با دقت بيش‌تر و كلمات مشابه او را تشويق به برطرف كردن غلط كند. از ساير شركت‌كنندگان هم درخواست كند سكوت كرده و با حوصله به قرائت گوش كنند و جمله صحيح را به صورت آهسته به متربي انتقال ندهند. اين كار باعث مي‌شود قرائت صحيح به صورت بهتري در ذهن فرد باقي بماند. اگر داوطلبي براي قرائت - به خاطر شرم اوليه - وجود نداشت، خود روحاني چند آيه را بخواند تا كم كم يخ جلسه آب شود. - براي شركت نماز‌گزاران در اين جلسه، آموزش در حين برگزاري نماز جماعت، تبليغ و توصيه شود. در اين جلسات كسي را وادار به خواندن نكنند؛ زيرا اثر معكوس داشته و باعث ريزش افراد در جلسات آينده مي‌شود. - در جلسات شبهاي بعد، تجويدهاي گفته شده در شبهاي قبل مرور شود. اين كار باعث مي‌شود برخي از شركت‌كنندگان كه بعضي شبها موفق به شركت در نماز و كلاس قرآن نشده‌اند، قواعد را ياد گرفته و چيزي را از دست ندهند و براي ساير افراد هم تكرار شده و ملكه ذهن آنها مي‌شود.
روحاني محل هر شب با ذكر احاديثي، ارزش حضور در مسجد، برگزاري كلاس قرآن و تشكيل مباحثات علمي و ... را تبيين كند تا علاوه بر دلگرمي حاضرين، سايرين نيز ترغيب به شركت در جلسات شوند.
- كلاس حداكثر در نيم ساعت تنظيم شود تا حوصله شركت‌كنندگان سرنرود و با توجه به تعداد داوطلبان قرائت، ابتداي جلسه تعداد آياتي كه هر داوطلب مي‌خواند براي مربي مشخص باشد. اگر داوطلبان زياد بودند، هر نفر دو سه آيه قرائت كنند و اگر كم بودند، آيات بيش‌تري قرائت كنند. - برخي از افراد قرائت بهتري دارند. براي اين‌گونه افراد فرصت و آيات بيش‌تري در نظر گرفته شود و به ساير شركت‌كنندگان تأكيد شود كه در قرائت ايشان دقت كنند تا بهتر ياد بگيرند. و در لابلاي قرائت، شأن نزول، لطافتها، قصه‌ها و مثلهاي قرآني براي شركت‌كنندگان تبيين شود و در ابتداي جلسه هم ثواب قرائت، ياددادن و يادگيري آن به امام رحمه الله، شهدا، اموات مؤمنين و مؤمنات و اموات حاضرين در جلسه تقديم شود. - لازم است روحاني، پيشرفت هر شركت‌كننده‌اي در يادگيري را در جلسات آينده به آنها گوشزد كند تا در يادگيري تشويق شوند. - در حاشيه كلاس، ميكروفون را در اختيار كودكان مستعد بگذارد تا اگر سوره‌اي را حفظ كرده‌اند در حضور جمع قرائت كنند. پس از قرائت، روحاني محل از حاضرين درخواست فرستادن صلوات براي سلامتي قاري كوچك كند و با تشويقهاي مادي و معنوي زمينه علاقه وي و ساير كودكان جهت انجام اين كار در شبهاي آينده را فراهم كند. ضمناً اين كار ايجاد رقابت جهت حفظ سوره‌هاي بيش‌تري را به وجود مي‌آورد و اين اعتماد به نفس را كه حتي مي‌توانند حافظ كل قرآن شوند، باعث مي‌شود. روحاني محل هر شب با ذكر احاديثي، ارزش حضور در مسجد، برگزاري كلاس قرآن و تشكيل مباحثات علمي و ... را تبيين كند تا علاوه بر دلگرمي حاضرين، سايرين نيز ترغيب به شركت در جلسات شوند.
در اين طرح بركاتي وجود دارد كه به برخي اشاره مي‌شود: 1. مردم تعصب خاصي به قرآن كريم و قرائت آن و ثواب اين قرائت دارند. مطمئناً اگر كلاس قرآن به‌طور دائم تشكيل شود، زمان، فضا و شرايط مربي آن مناسب باشد، تعداد شركت‌كنندگان بسيار خواهد بود. 2. بسياري از افراد به هدف ختم قرآن تعداد صفحاتي را در نظر گرفته و در وقت محدودي آن صفحات را به تندي قرائت مي‌كنند و از لطافتها و ظرافتهاي آيات غفلت مي‌كنند. كلاس قرآن با محوريت روحاني آگاه به شأن نزول و ظرافتهاي قرآن، باعث پربار شدن كلاس شده در جاي خود اين نكات تذكر داده مي‌شود. بعدها با قرائت فرد در خلوت، اين نكات يادآوري شده و در رفتار و گفتار وي اثر مي‌گذارد. 3. به خاطر فارسي زبان بودن اكثريت مردم ايران و آشنايي نداشتن آنان با زبان و قواعد عربي، بسياري نماز و قرآن كريم را به لهجه فارسي قرائت مي‌كنند. با توجه به تأكيدات فراوان مراجع در رساله‌هاي توضيحالمسائل بر وجوب يادگيري بسياري از اين قواعد جهت قرائت نماز، تكرار آنها در هر شب و درخواست تمرين همزمان، باعث مي‌شود اين قواعد ملكه ذهن شده و لحن عربي براي افراد جا بيفتد. 4. مهم‌ترين سلاح پيامبران الهي داشتن معجره بود. تنها معجزه‌اي كه از گذشته باقي مانده است و در دسترس مردم قرار دارد، قرآن كريم است. معرفي معارف و مطالب اين معجزه جاويد براي مردم باعث علاقه بيش‌تر آنها به دين و قرآن خواهد شد. 5. در لابلاي قرائت براي متربيان و شركت‌كنندگان سؤالاتي پيش مي‌آيد كه اگر اين سؤالات با پاسخهاي عالمانه‌اي مواجه شود، اثر ماندگاري دارد. 6. برخي از افراد مغرض و ناآشنا بسياري از معارف و مسائل دين را زير سؤال برده و وجود آنها را در قرآن كريم انكار مي‌كنند. اين كلاسها باعث آشنايي افراد جامعه با ريزه‌كاريهاي قرآن شده و در مواقع لزوم، آيه مربوط به آن مسئله بيان مي‌شود. 7. چنانچه از خواهران خواسته شود در صورت تمايل، پشت پرده نشسته و به قرائتها و تبيين ظرافتها گوش فرا دهند يا كلاس جداگانه‌اي با مربي و مكان مناسب در نظر گرفته شود، اين كار باعث مي‌شود خواهران، معارف قرآن را از شخص روحاني، دريافت كنند. و در نتيجه برخي خانم جلسهايهاي بي‌سواد ميدان‌دار اين‌گونه جلسات نشوند و به ترويج خرافات نپردازند. 8 . متأسفانه اين‌گونه جا افتاده است كه كلاسهاي قرآن در اوقات فراغت تابستان و ماه مبارك رمضان برگزار مي‌شود. در اين روش، در طول سال كلاس قرآن برگزار مي‌شود و اين ذهنيت که آموزش قرآن اختصاص به زبان خاصي دارد، تصحيح ميگردد. 9. اگر روحاني، قاريان خوب را شناسايي كرده، برخي اوقات اداره جلسه را به آنان واگذار كند و خود حضور داشته باشد؛ اما فقط نظارت كند، اين كار باعث پرورش مربيان خوب در لابلاي همين كلاسها مي‌شود. مخصوصاً اگر تعداد شركت‌كنندگان زياد شود و اداره آن در يك جلسه مشكل گردد. اين نو مربيان به همراه عده‌اي در گوشه‌اي ديگر، كلاس ديگري تشكيل دهند و براي بيان ظرافتهاي آيات قرائت شده، در آخر كلاس جمع شوند تا آن ظرافتها توسط روحاني بيان شود. 10. در صورتي که پس از مدتي، تفاوت ترتيل و صوت كم‌كم بيان شود و روحاني محل با اين دو نوع قرائت تلاوت را انجام دهد و از حاضرين بخواهد اين نوع قرائتها را تمرين كنند و قرائت قاريان بزرگ را گوش دهند، كه اين كار علاوه بر رشد قرائت فرد، باعث كشف استعداد نهفته قاريان آينده خواهد شد.
لطفا منتظر باشید ...
