بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
مصاحبه گفتگو با مسئول رشته تخصصي تبليغ حجه الاسلام و المسلمين نبوي رشته تخصصي تبليغ از پيدايش تا شکوفايي • لطفاً در مورد نحوه شكل گيري رشته تخصصي تبليغ توضيح دهيد. o رشته تخصصي تبليغ پس از توصيه مقام معظم رهبري به شوراي عالي حوزه علميه قم مبني بر تأسيس يك مدرسه براي پرورش مبلغين راه اندازي شد. در سال 1371 به مدت 6 ماه كار طراحي رشته انجام شد و سپس مركز آموزشهاي تخصصي تبليغ تأسيس گرديد. در ابتداي كار، اين رشته همانند رشته هاي تخصصي ديگر حوزه فقط سطح چهار را داشت و طلابي كه دو سال درس خارج خوانده بودند، مي توانستند در امتحان ورودي آن شركت كنند و پس از قبولي، در اين رشته ادامه تحصيل دهند. به دليل اينكه زمان تبليغ طلاب زودتر از اين زمان است و معمولاً چهار يا پنج سال قبل از ورود به رشته تبليغ، مشغول تبليغ مي شدند، به اين فكر افتاديم كه مقاطع آموزشي قبل از سطح چهار را طراحي كنيم. امروزه اين رشته داراي سه مقطع تحصيلي است: سطح 2 (كارشناسي)، سطح 3 (كارشناسي ارشد) و سطح 4 (دكتري).
• در اين مركز تا كنون چه سياستهايي مورد توجه بوده است؟ o چند سياست كلي تاكنون در اين مركز مورد توجه بوده است: 1. محوريت قرآن و اهلبيت عليهم السلام: سعي شده است كه به گونه اي عمل شود تا فارغ التحصيلان اين رشته، بر اساس معارف قرآن و اهلبيت عليهم السلام وارد تبليغ شوند و به ترويج اعتقادات، اخلاقيات و... بپردازند و با همين عقيده و روش در مسائل سياسي و اجتماعي دخالت كنند؛ نه بر اساس نظريه پردازيهاي شخصي كه گاه پشتوانه عميق ديني ندارد. افرادي كه با قرآن سر و كار دارند، كمتر در مقابل شبهات مطرح در جامعه و محافل علمي آسيب مي پذيرند. اين سياست بعد از گذشت 12 سال از شروع رشته تخصصي تبليغ به خوبي جواب داده و امروز شاهد ثمرات ارزشمند آن هستيم.
سعي شده است كه به گونه اي عمل شود تا فارغ التحصيلان اين رشته، بر اساس معارف قرآن و اهلبيت عليهم السلام وارد تبليغ شوند و به ترويج اعتقادات، اخلاقيات و... بپردازند و با همين عقيده و روش در مسائل سياسي و اجتماعي دخالت كنند؛ نه بر اساس نظريه پردازيهاي شخصي كه گاه پشتوانه عميق ديني ندارد. 2. تقويت ويژگيهاي مثبت گذشته: سعي بر اين بوده است كه مبلغان ديني با ويژگيهاي مثبت گذشته تقويت شوند. گاهي مي آييم از امكانات روز، خوب استفاده كنيم؛ ويژگيهاي مثبت سابق را هم از دست مي دهيم. مثلاً سخنوري و خطابه يكي از راههاي جدّي براي تأثيرگذاري در تبليغات اسلامي است كه بايد تقويت شود و نبايد به دليل رو آوردن به ابزارها و شيوه هاي جديد مورد غفلت واقع شود. 3. جدا نشدن از بدنه حوزه: جدا شدن آموزشهاي حوزوي از بدنه حوزه، بسيار مشكل ساز است. سعي بر اين بوده است كه اين رشته از بدنه حوزه جدا نشود و در اين مورد موفق بوده ايم. 4. راهيابي آموزشهاي تبليغ به رشته هاي ديگر: طلاب علوم ديني در هر رشته اي كه درس بخوانند، به دليل اينكه روحاني هستند بايد كار تبليغي كنند و مردم از آنها انتظار تبليغي دارند. از اين رو با تلاشي كه صورت گرفت، چند واحد درس روش تبليغ در همه رشته هاي تخصصي حوزه تعبيه گرديده است.
• فرموديد كه يكي از سياستها، محوريت قرآن و اهلبيت عليهم السلام است. جهت آشنايي طلاب با معارف قرآن كريم در اين مركز چه تدبيري انديشيده شده است؟ o در رشته تخصصي تبليغ جهت آشنايي با قرآن كريم، درسهايي مثل علوم قرآن و مناهج تفسير، كارورزي تفسير و... وجود دارد تا مبلغان محترم ضمن آشنايي با مباحث علوم قرآني، روش تفسير گفتن و ورود و خروج تفسير را نيز عملاً ياد بگيرند. همچنين مطالعه يك دور تفسير قرآن كريم پيش بيني شده است كه در شكل گذشته رشته تخصصي تبليغ، يك دور تفسير الميزان در سطح چهار مورد مطالعه قرار مي گرفت و در شكل جديد، 15 جزء قرآن در سطح 2 و 15 جزء ديگر در سطح 3 مورد مطالعه قرار مي گيرد. بحمد الله اين حركت بسيار موفق و مثبت بوده است.
• غير از فعاليتهاي آموزشي، چه فعاليتهاي ديگري در كنار آموزشها مورد توجه قرار گرفته است؟ o 1. سعيمان بر اين بوده است كه به تناسب مقاطع آموزشي، روحيه پژوهش و مطالعه را در ميان طلاب تقويت كنيم. در سطح 3 و 4 كار پژوهش بصورت بسيار جدي پي گيري مي شود؛ گرچه در سطح 2 نيز از آن غافل نيستيم و نسبت به آنچه در مجموعه هاي آموزشي ديگر اعم از حوزه و دانشگاه مي گذرد، بسيار قوي برخورد شده است. 2. اهداف تربيتي مثل نظم و انضباط و... به خوبي در اين رشته پي گيري شده است. 3. جايگاه مباحث نظري و مهارتي از هم تفكيك شده است. در بسياري از كارها صرف دانستن مشكل را حل نمي كند؛ بلكه فراگيرنده بايد به صورت عملي وارد كار شود تا آن را خوب تجربه كند و در آن مهارت پيدا كند؛ مثل: نويسندگي، خطابه و.... در بخش خطابه، در اين مركز علاوه بر مباحث نظري مورد نياز خطابه، كارورزي خطابه نيز وجود دارد تا متعلمين فنون تدريس شده را در مقابل استاد در سخنرانيهايشان بكار برند و مورد نقد و ارزيابي قرار گيرند. پس از كلاسهاي خطابه و كارورزي آن، گروههاي مهارتي خطابه وجود دارد كه طي پنج ترم و در هر هفته دو ساعت پي گيري مي شود. در اين گروهها كه به طور متوسط 10 نفره است، بر اساس برنامه از پيش تعيين شده و با نظارت استاد راهنما كارهاي مهارتي و پژوهشي خطابه دنبال مي شود.
• آيا در رشته تخصصي تبليغ گرايشها و رشته هاي زير مجموعه اي نيز وجود دارد؟ اگر پاسخ مثبت است، در مورد آنها توضيح دهيد. o ورودي رشته تخصصي تبليغ در حال حاضر به دو صورت است: 1. طلابي كه پايه 6 حوزه را گذرانده اند با امتحان ورودي وارد مجموعه تربيت راهنما مي شوند كه همان سطح 2 تبليغ است. و پس از گذراندن اين مقطع، مقاطع بعدي؛ يعني، سطح 3 (كارشناسي ارشد) و سطح 4 (دكتري) را مي گذرانند. 2. كساني كه دروس حوزوي را نخوانده اند و مدرك ديپلم دارند مي توانند با امتحان ورودي وارد مجموعه سفيران هدايت شوند. "سفيران هدايت" همان آموزش كوتاه مدت حوزه علميه است. اين افراد نيز پس از گذراندن دوره سفيران هدايت و انجام تعهداتي كه دارد مي توانند در مقاطع بعدي يعني كارشناسي ارشد و دكتري تبليغ شركت كنند. در مقطع كارشناسي (تربيت راهنما و سفيران هدايت) به آموزشهاي عمومي تبليغ توجه شده است. در كارشناسي ارشد چند گرايش ايجاد مي شود مثل تبليغ خارج كشور، كودك و نوجوان، هنر و نويسندگي و... و در مقطع دكتري، هر كدام از اين گرايشها خردتر و ريزتر مي شوند و به صورت تخصصي تر هر يك از اين مقوله ها پي گيري مي شود.
• «سفيران هدايت» نام جديدي است. لطفاً در مورد اين مجموعه آموزشي بيشتر توضيح دهيد. o داوطلبان ورود به حوزه كه داراي مدرك ديپلم باشند در اين مجموعه جذب مي شوند و پنج سال و نيم آموزش مي بينند و بعد از اين مدت، در صورت موفقيت، مدرك سطح 2 حوزه (كارشناسي تبليغ) دريافت مي كنند. پس از آسيب شناسي در مورد آموزشهاي طولاني مدت حوزوي، برنامه اي طراحي شده تا در آموزش كوتاه مدت آن نواقص نباشد. مثلاً اگر سيستم آموزش حوزه، متن محور است، اينجا علم محوري مطرح است؛ اگر آموزش حوزه استاد محور است، اينجا سعي شده كه پژوهش محوري تقويت شود و.... بحمد الله اولين گروه از دوره سفيران هدايت فارغ التحصيل شده و وارد دنياي تبليغ شده اند و گزارشات حاكي از آن است كه اين مجموعه بيش از تصوّر برنامه ريزان جواب داده است. الان حدود 500 نفر در سفيران هدايت قم مشغول تحصيل اند و شعبه هاي اين مجموعه آموزشي در استانهاي مختلف از جمله خوزستان، قزوين، رفسنجان، ماهان، تهران، آزاد شهر، غرب مازندران، تبريز، و... راه اندازي شده و به لطف خداوند به صورت جدي مشغول فعاليت اند.
• در رشته تخصصي تبليغ تا چه حد در مورد پايان نامه ها جدّيت وجود دارد، چه موضوعاتي جهت پايان نامه پيشنهاد مي شود و مراحل نوشتن رساله چگونه است؟ o در سطح دو حوزه، پايان نامه در حقيقت يك تحقيق پاياني است؛ چون در مقطع كارشناسي معمولاً پايان نامه وجود ندارد. اما در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري موضوعات جدّي مطرح مي شود و فارغ التحصيلان بايد پس از تدوين پايان نامه زير نظر استاد راهنما و مشاور، بتوانند از آن دفاع كنند و از داوران راي مثبت بگيرند. نظر ما بر اين است كه موضوعات پايان نامه ها تبليغي باشد تا نوآوري و توليد علم در عرصه تبليغ صورت گيرد؛ ولي به دليل اينكه تدوين پايان نامه ها در مدارج علمي حوزه دنبال مي شود، ما اشرافي بر كار تدوين نداريم.
• به نظر شما، آيا نبايد كار پايان نامه ها در خود رشته دنبال شود؛ يعني، از پيشنهاد موضوع تا تصويب نهايي در خود رشته انجام شود؟ o روش شناخته شده در مجموعه هاي علمي همين است و اين مطلوب ماست، ولي در وضعيت فعلي اين كار به رشته هاي تخصصي محوّل نشده است. به نظر مي رسد كه اگر كار پايان نامه ها به خود رشته ها واگذار شود، معضلاتي كه الان وجود دارد در حد زيادي كاهش پيدا مي كند.
• آيا براي بكارگيري فارغ التحصيلان رشته تخصصي تبليغ برنامه اي انديشيده شده است تا نيروها هدر نروند؟ o يكي از مشكلات اساسي ما در اين رشته اين است كه نيروها قبل از فراغت از تحصيل جذب محيط كار و تبليغ مي شوند. ما مشكل جذب نيرو نداريم؛ زيرا آنقدر فضاهاي جذب گسترده است كه نيروهاي موجود پاسخگوي آن نيستند. مثلاً خود ما در طرح هجرت بلند مدت با درخواستهاي زيادي مواجهيم كه اگر همه نيروهاي فعلي تبليغ فارغ التحصيل شوند كفايت نمي كند. طرح هجرت يكي از راههاي خروجي نيروهاي تبليغي حوزه است. اكثر فارغ التحصيلان رشته تخصصي تبليغ هم اكنون به عنوان امام جمعه، نماينده و مبلّغ در نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاهها، حوزه نمايندگي ولي فقيه در سپاه، مدرّس حوزه و دانشگاه و... مشغول فعاليت هستند و بخشي از افراد مستعد آنها در بدنه طرّاحي و ساختار تشكيلاتي و چهارچوبهاي فكري تبليغ وارد شده اند، به گونه اي كه بسياري از بخشهاي حساس معاونت تبليغ حوزه و رشته تخصصي تبليغ در سراسر كشور را اداره مي كنند و بخش زيادي از موفقيتها به دليل آشنايي مديران و نيروهاي كليدي با مقوله تبليغ و تخصص آنها در اين رشته است. بعضي از فارغ التحصيلان رشته تبليغ نيز به صورت عادي در شهرها حضور دارند و موفقيت خوبي داشته اند. و عده ديگري در مدارس آموزش و پرورش فعاليت مي كنند و به صورت تخصصي در مقاطع ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان به فعاليت تبليغي مي پردازند. • از اينكه وقت گران قيمت خود را در اختيار ما گذاشتيد، كمال تشكر را داريم و براي حضرتعالي و همه دست اندركاران رشته تبليغ آرزوي توفيق مي كنيم. o در پناه خداوند موفق و پيروز باشيد.
لطفا منتظر باشید ...
