بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
يکشنبه 15 ارديبهشت 1392« اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الصِّدِّيقَةِ فَاطِمَةَ الزَّكِيَّةِ حَبِيبَةِ حَبِيبِكَ وَ نَبِيِّكَ وَ أُمِّ أَحِبَّائِكَ وَ أَصْفِيَائِكَ الَّتِي انْتَجَبْتَهَا وَ فَضَّلْتَهَا وَ اخْتَرْتَهَا عَلَى نِسَاءِ الْعَالَمِينَ اللَّهُمَّ كُنِ الطَّالِبَ لَهَا مِمَّنْ ظَلَمَهَا وَ اسْتَخَفَّ بِحَقِّهَا وَ كُنِ الثَّائِرَ اللَّهُمَّ بِدَمِ أَوْلادِهَا اللَّهُمَّ وَ كَمَا جَعَلْتَهَا أُمَّ الْأَئِمَّةِ الْهُدَى وَ حَلِيلَةَ صَاحِبِ اللِّوَاءِ وَ الْكَرِيمَةَ عِنْدَ الْمَلَإِ الْأَعْلَى فَصَلِّ عَلَيْهَا وَ عَلَى أُمِّهَا صَلاةً تُكْرِمُ بِهَا وَجْهَ مُحَمَّدٍ [أَبِيهَا] صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ تُقِرُّ بِهَا أَعْيُنَ ذُرِّيَّتِهَا وَ أَبْلِغْهُمْ عَنِّي فِي هَذِهِ السَّاعَةِ أَفْضَلَ التَّحِيَّةِ وَ السَّلامِ . » خدايا درود فرست،بر صدّيقه فاطمه زكيّه،محبوبه حبيبت،و پيامبرت،و مادر دوستانت و برگزيدگانت كه او را انتخاب نمودى،و برترى دادى و برگزيدى،بر فراز بانوان جهانيان.خداى از كسانى كه به او ستم كردند،و حق او را سبك شمردند،انتقامش را بگير،و خونخواه خون فرزندانش باش.خدايا همچنانكه او را مادر امامان هدايت و همسر صاحب پرچم در قيامت،و گرامى در انجمن والاتر قرار دادى،پس بر او و مادرش درود فرست،درودى كه آبروى محمّد(درود خدا بر او و خاندانش)را به آن گرامى بدارى،و ديده فرزندانش را روشن كنى،و برسان به ايشان از جانب من،در اين ساعت برترين تحيّت و سلام را. صفحه اصلي اخبار و رويدادها توشه تبليغ کتابخانه تالار گفتگو پيامک‌هاي مذهبي سبک زندگي خبرخوان اهميت و آثار بسم الله الرحمن الرحيم هر كار مهمي كه در آن «بسم الله» ذکر نشود، بي‌فرجام است ميان همه‌ي مردم جهان، رسم است كه هر كار مهم و پرارزشي را به نام بزرگي از بزرگان آغاز مي‌كنند، و نخستين كلنگ هر مؤسسه‌ي ارزنده‌اي را به نام كسي بر زمين مي‌زنند كه به او علاقه دارند؛ يعني آن كار را از آغاز با شخصيت مورد نظر ارتباط مي‌دهند. انبياي الهي به انسانهاي موحد اين‌گونه تعليم داده‌اند كه براي پاينده‌بودن يك برنامه و جاويد ماندن يك تشكيلات، لازم است آن را به موجود پايدار و جاويداني ارتباط دهيم؛ موجودي كه فنا در ذات او راه ندارد؛ زيرا همه‌ي موجودات اين جهان به سوي كهنگي و زوال مي روند و تنها موجود باقي و ابدي، ذات پاك الهي است.
محمد مهدي فجري
ميان همه ي مردم جهان، رسم است كه هر كار مهم و پرارزشي را به نام بزرگي از بزرگان آغاز مي كنند، و نخستين كلنگ هر مؤسسه ي ارزنده اي را به نام كسي بر زمين مي زنند كه به او علاقه دارند؛ يعني آن كار را از آغاز با شخصيت مورد نظر ارتباط مي دهند. انبياي الهي به انسانهاي موحد اين گونه تعليم داده اند كه براي پاينده بودن يك برنامه و جاويد ماندن يك تشكيلات، لازم است آن را به موجود پايدار و جاويداني ارتباط دهيم؛ موجودي كه فنا در ذات او راه ندارد؛ زيرا همه ي موجودات اين جهان به سوي كهنگي و زوال مي روند و تنها موجود باقي و ابدي، ذات پاك الهي است.
اهمّيت بسم الله نقش و اهميت شروع هر كار با نام پروردگار تا آنجا است كه رسول خدا صلي الله عليه وآله مي فرمايد: «قَالَ اللهُ تَبارَكَ و تَعالي كُلُّ أَمرٍ ذِي بَالٍ لا يُذكَرُ بسم الله فيه فَهُوَ أبتَرُ؛(1) خداوند متعال مي فرمايد: هر كار مهمي كه در آن «بسم الله» ذکر نشود، بي فرجام است.» سرآغاز هر نام، نام خداست كه بي نام او نامه يكسر خطاست پايداري و بقاي عمل، بسته به ارتباطي است كه با خدا دارد؛ از اينرو خداوند بزرگ در نخستين آيات قرآن بر پيامبر رحمت، دستور مي دهد كه تبليغ اسلام را با نام خدا شروع كند: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ.» (2) حضرت نوح عليه السلام در آن طوفان سخت و عجيب، هنگام سوار شدن بر كشتي و حركت روي امواج كوه پيكر آب كه هر لحظه با خطرهاي فراواني روبه رو بود، براي رسيدن به سرمنزل مقصود و پيروزي بر مشكلات، به ياران خود دستور مي دهد كه هنگام حرکت و توقف كشتي، «بِسْمِ اللهِ» بگويند: « وَقَالَ ارْكَبُوا فِيهَا بِسْمِ اللَّهِ مَجْرَاهَا وَ مُرْسَاهَا.»؛ (3) «و گفت در کشتي سوار شويد. «بسم الله»، معبر و محل عبور و [موجب] متوقف شدنش است.» سرانجام، آنها اين سفر پر مخاطره را با پيروزي، پشت سر گذاشتند و با سلامت و بركت از كشتي پياده شدند. همچنين سليمان نبي عليه السلام در نامه اي به ملكه ي سبا، سرآغاز آن را «بِسمِ الله» قرار مي دهد: « إِنَّهُ مِنْ سُلَيْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيِم» ؛(4) «اين نامه از سليمان است و چنين است: به نام خداوند بخشنده مهربان.» مرد دانا سخن ادا نكند تا به نام حق، ابتدا نكند طبق همين اصل، تمام سوره هاي قرآن با بسم الله آغاز مي شود تا هدف اصلي كه همان هدايت و سوق بشر به سعادت است از آغاز تا انجام با پيروزي قرين باشد. اهمّيت شروع هر كاري با اسم جلاله و آشنا نبودن بسياري از مردم با اين مسئله، باعث شد تا در اين مقاله مختصري از بيانات ائمه اطهار عليهم السلام را به رشته ي تحرير درآوريم. اميد آنكه ره گشاي كارها و گره گشاي مشكلات زندگي باشد.
اوّل، بسم الله در باب علت انتخاب «بسم الله الرحمن الرحيم» براي آغاز هر كار، مي توان به چند مورد اشاره کرد: 1. الله، جامع ترين نام جمله «بِسْمِ اللهِ»، حاوي كلمه ي «الله» است كه جامع ترين نامهاي خدا مي باشد؛ زيرا بررسي اسامي خدا در قرآن مجيد و يا ساير منابع اسلامي نشان مي دهد كه هر كدام از آنها يك بخش خاص از صفات خدا را منعكس مي سازد. تنها نامي كه اشاره به تمام صفات و كمالات الهي مي كند يا به تعبير ديگر، جامع صفات جلال و جمال است، همان «الله» است.
2. رحمت عام و خاص خدا مشهور در ميان گروهي از مفسران، اين است كه صفت «رحمان»، اشاره به رحمت عام خدا است كه شامل دوست و دشمن، مؤمن و كافر و نيكوكار و بدكار است؛ زيرا مي دانيم «باران رحمت بي حسابش، همه را رسيده، و خوان نعمت بي دريغش، همه جا كشيده.» همه ي بندگان از مواهب گوناگون حيات بهره مندند و روزي خويش را از سفره ي گسترده نعمتهاي بي پايانش بر مي گيرند. اين، همان رحمت عام او است كه پهنه ي هستي را در برگرفته و همگان در درياي آن غوطه ورند. «رحيم» اشاره به رحمت خاص پروردگار است كه ويژه ي بندگان مطيع، صالح و فرمانبردار است؛ زيرا آنها به حكم ايمان و عمل صالح، شايستگي اين را يافته اند كه از رحمت، بخشش و احسان خاصي بهره مند شوند كه آلودگان و بدكاران از آن سهمي ندارند. (5) به نام آنكه الله است نامش بود از هر سخن برتر كلامش به نام آنكه رحمان و رحيم است به نام آنكه خلّاق كريم است
3. تأثير فكري و اخلاقي «بسم الله» قرآن، يكتا كتاب توحيد و براي تكامل فكري بشر است. سوره هاي اين هديه ي الهي با جمله «بسم الله» آغاز مي شود تا انسان را متوجه سازد كه همه ي تعاليم و دستورهاي پروردگار، از مبدأ حق و از مظهر رحمت است (جز سوره ي توبه كه آياتش نماينده ي قهر با مردم لجوج و اعلام قطع رابطه ي رحمت با آنها است). دستور گفتن اين كلمه براي آن است كه روي فكر و دل را از غير خدا برگرداند تا انسان، همه ي جهان و هر عملي را از نظر توحيد بنگرد و به سوي وحدت و ارتباط بگرايد، و نامهاي بتها و قدرتمندان را در آغاز كارهاي مهم، از خاطر بزدايد تا از پراكندگي برهد و نگراني به خود راه ندهد.
نقش و اهميت شروع هر كار با نام پروردگار تا آنجا است كه رسول خدا صلي الله عليه وآله مي فرمايد: «قَالَ اللهُ تَبارَكَ و تَعالي كُلُّ أَمرٍ ذِي بَالٍ لا يُذكَرُ بسم الله فيه فَهُوَ أبتَرُ؛ خداوند متعال مي فرمايد: هر كار مهمي كه در آن «بسم الله» ذکر نشود، بي فرجام است.»
اهميت فوق العاده آغاز با «بسم الله» در روايات اسلامي به قدري به اين آيه از قرآن مجيد اهميت داده شده است كه آن را هم رديف «اسم اعظم الهي» معرفي كرده اند. امام علي بن موسي الرضا عليه السلام مي فرمايد: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ أَقْرَبُ إِلَى اسْمِ اللَّهِ الْأَعْظَمِ مِنْ نَاظِرِ الْعَيْنِ إِلَى بَيَاضِهَا؛(6) بسم الله الرحمن الرحيم، به اسم اعظم خدا نزديک تر از سياهي چشم است، به سفيدي آن.» آنچه از ميان روايات امامان معصوم عليهم السلام درباره ي اهمّيت «بسم الله الرحمن الرحيم» به دست مي آيد عبارت است از: 1. امامان معصوم عليهم السلام هيچ كاري را بدون گفتن اين جمله آغاز نمي كردند.
2. سفارش مي كردند غذا را با اين جمله آغاز و اگر چند غذا تناول مي کنيد براي هر کدام جدگانه «بسم الله» بگوييد و چنانچه فراموش کرديد، جمله ي «بِسمِ الله عَلي اَوَّلِهِ وَ آخِرِهِ» را بر زبان جاري كنيد. اين مطلب، به اهميت فوق العاده شروع غذا با نام خداوند اشاره مي كند. (7)
3. بلند گفتن و آشکار کردن «بسم الله الرحمن الرحيم»، بسيار سفارش شده است. امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ عليهما السلام أَنَّهُ قَالَ التَّقِيَّةُ دِينِي وَ دِينُ آبَائِي فِي كُلِّ شَيْ ءٍ إِلَّا فِي تَحْرِيمِ الْمُسْكِرِ وَ خَلْعِ الْخُفَّيْنِ عِنْدَ الْوُضُوءِ وَ الْجَهْرِ بِبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ؛(8) پدرم از پدرانش روايت كرده است كه علي بن ابي طالب عليه السلام فرمود: تقيه در هر چيز، دين من و دين پدران من است؛ جز در تحريم مست كننده و در كندن كفش، [براي مسح] هنگام وضو و در بلند گفتن "بسم الله الرحمن الرحيم".»
4. امام زين العابدين عليه السلام در فضيلت «بسم الله الرحمن الرحيم» مي فرمايد: «أَنَّ اللَّهَ قَدْ فَضَّلَ مُحَمَّداً بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ عَلَى جَمِيعِ النَّبِيِّينَ مَا أَعْطَاهَا أَحَداً قَبْلَهُ إِلَّا مَا أَعْطَى سُلَيْمَانَ بْنَ دَاوُدَ مِنْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ فَرَآهَا أَشْرَفَ مِنْ جَمِيعِ مَمَالِكِهِ كُلِّهَا الَّتِي أُعْطِيَهَا فَقَالَ يَا رَبِّ مَا أَشْرَفَهَا مِنْ كَلِمَاتٍ إِنَّهَا لَآثَرُ مِنْ جَمِيعِ مَمَالِكِيَ الَّتِي وَهَبْتَهَا لِي قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يَا سُلَيْمَانُ وَ كَيْفَ لَا تَكُونُ كَذَلِكَ وَ مَا مِنْ عَبْدٍ وَ لَا أَمَةٍ سَمَّانِي بِهَا إِلَّا أَوْجَبْتُ لَهُ مِنَ الثَّوَابِ أَلْفَ ضِعْفِ مَا أَوْجَبْتُ لِمَنْ تَصَدَّقَ بِأَلْفِ ضِعْفِ مَمَالِكِكَ يَا سُلَيْمَانُ هَذِهِ سُبْعُ مَا أَهَبُهُ لِمُحَمَّدٍ سَيِّدِ النَّبِيِّينَ تَمَامَ فَاتِحَةِ الْكِتَابِ إِلَى آخِرِهَا؛(9) خداوند با سوره فاتحة الکتاب، پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله را بر تمام پيامبران برتري بخشيد؛ به گونه اي که به احدي قبل از ايشان، اين سوره را عطا نکرده بود؛ مگر آنچه که به سليمان بن داود عطا کرد که همان بسم الله الرحمن الرحيم است. وي اين جمله را بالاتر از تمام سرزمينهايي که به او ارزاني شده بود، مي دانست پس گفت: پروردگارا! چه کلمات عالي و شريفي است. اين جمله از تمام سرزمينهايم که به من بخشيدي گرامي تر است. خداوند متعال فرمود: اي سليمان! چگونه چنين نباشد در حالي که هيچ مرد و زني نيست که مرا با اين جمله بخواند مگر آنکه هزار برابر ثوابي براي او مقرر مي کنم که براي کسي که هزار برابر سرزمينهاي تو را صدقه مي دهد، مقرر مي نمايم. اي سليمان! اين جمله يک هفتم آن چيزي است که به محمد صلي الله عليه وآله سيد پيامبران بخشيدم که همانا تمام فاتحة الکتاب است.»
5. در اهميت اين جمله، همين بس كه اگر حيوان حلال گوشتي بدون «بسم الله» ذبح شود، خوردن گوشت آن، حرام است. اين حكم شرعي اسلام، حكايت از تأثير فراوان «بسم الله» در امور دنيوي نيز دارد.
آثار گفتن «بسم الله» 1. در وضو در تفسير امام حسن عسكري عليه السلام در ثواب شروع وضو با بسمله آمده است: « وَ إِنْ قَالَ فِي أَوَّلِ وُضُوئِهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ طَهُرَتْ أَعْضَاؤُهُ كُلُّهَا مِنَ الذُّنُوب؛(10) و اگرگفت بسم الله در آغاز وضويش، باعث پاك شدن همه ي اعضا از گناهان مي شود.» رسول خدا صلي الله عليه وآله به فردي كه درباره ي ثواب وضو سؤال داشت، فرمود: «فَاعْلَمْ أَنَّكَ إِذَا ضَرَبْتَ يَدَكَ فِي الْمَاءِ وَ قُلْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ تَنَاثَرَتِ الذُّنُوبُ الَّتِي اكْتَسَبَتْهَا يَدَاكَ فَإِذَا غَسَلْتَ وَجْهَكَ تَنَاثَرَتِ الذُّنُوبُ الَّتِي اكْتَسَبَتْهَا عَيْنَاكَ بِنَظَرِهِمَا وَ فُوكَ بِلَفْظِهِ فَإِذَا غَسَلْتَ ذِرَاعَيْكَ تَنَاثَرَتِ الذُّنُوبُ عَنْ يَمِينِكَ وَ شِمَالِكَ فَإِذَا مَسَحْتَ رَأْسَكَ وَ قَدَمَيْكَ تَنَاثَرَتِ الذُّنُوبُ الَّتِي مَشَيْتَ إِلَيْهَا عَلَى قَدَمَيْكَ فَهَذَا لَكَ فِي وُضُوئِك؛(11) بدان! چون دستت در آب بري و "بسم الله الرحمن الرحيم" بگويي، گناهاني که دستهايت انجام داده فرو مي ريزد و چون چهره ي خويش را بشويي، گناهاني که چشمهايت با نگاه کردنشان انجام داده اند از بين مي رود، همچنين گناهان دهانت که تلفظ کرده زدوده مي شود و وقتي دو دست خود را از آرنج بشويي، گناهان، از دست راست و چپت فرو مي ريزد و چون بر سر و پشت پاهاي خود مسح كشي، گناهاني از بين مي رود كه قدمهايت به سوي آنها گام برداشته اند. پس اين، پاداش وضوي تو است.» حضرت علي عليه السلام مي فرمايد: «أَنَّ مَنْ تَوَضَّأَ فَذَكَرَ اسْمَ اللَّهِ طَهُرَ جَمِيعُ جَسَدِهِ وَ كَانَ الْوُضُوءُ إِلَى الْوُضُوءِ كَفَّارَةً لِمَا بَيْنَهُمَا مِنَ الذُّنُوبِ وَ مَنْ لَمْ يُسَمِّ لَمْ يَطْهُرْ مِنْ جَسَدِهِ إِلَّا مَا أَصَابَهُ الْمَاءُ؛(12) هر كس وضو بگيرد و نام خدا را ذکر کند (بسم الله الرحمن الرحيم بگويد) تمام بدنش پاك مي شود و اين وضو تا وضو[ي بعد]، خود كفاره ي گناهان ميان دو وضو است و هر كس بسم الله نگويد، فقط اندامهايي که آب به آنها رسيد پاك مي شود.»
2. تعليم به كودكان پيامبر خدا صلي الله عليه وآله فرمود: «أَنَّهُ إِذَا قَالَ الْمُعَلِّمُ لِلصَّبِيِّ قُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ فَقَالَ الصَّبِيُّ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ كَتَبَ اللَّهُ بَرَاءَةً لِلصَّبِيِّ وَ بَرَاءَةً لِأَبَوَيْهِ وَ بَرَاءَةً لِلْمُعَلِّمِ؛(13) هر گاه معلّم به كودك بگويد: بگو: «بسم الله الرحمن الرحيم»، پس كودك بگويد: «بسم الله الرحمن الرحيم»، خداوند براي اين كودك و پدر و مادر او و اين معلّم، برائت [از آتش] خواهد نوشت.»
3. هنگام افطار امام كاظم عليه السلام از پدرانش نقل مي فرمايد: «أَنَّ لِكُلِّ صَائِمٍ عِنْدَ فُطُورِهِ دَعْوَةً مُسْتَجَابَةً فَإِذَا كَانَ أَوَّلُ لُقْمَةٍ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ [اللهم ] يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ اغْفِرْ لِي قَالَ وَ فِي رِوَايَةٍ أُخْرَى بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ يَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَةِ اغْفِرْ لِي فَإِنَّهُ مَنْ قَالَهَا عِنْدَ إِفْطَارِهِ غُفِرَ لَهُ؛(14)همانا براي هر شخص روزه دار، هنگام افطارش، دعاي مستجابي است. پس هنگام لقمه ي نخست، بگو: «بسم الله يا واسع المغفرة اغفرلي» و در روايت ديگر است (كه بگو:) «بسم الله الرحمن الرحيم يا واسع المغفرة اغفرلي.» پس کسي که هنگام افطارش، اين کلمات را بگويد، آمرزيده خواهد شد.»
4. هنگام دعا رسول خدا صلي الله عليه وآله فرمود: «لَا يُرَدُّ دُعَاءٌ أَوَّلُهُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ؛(15) دعاي آغاز شده با بسم الله الرحمن الرحيم رد نمي شود.»
5. هنگام گرفتاري امام صادق عليه السلام درباره ي تأثير «بسم الله» مي فرمايد: «اَلَا أُعَلِّمُكَ كَلِمَاتٍ إِذَا وَقَعْتَ فِي وَرْطَةٍ أَوْ بَلِيَّةٍ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ فَإِنَّ اللَّهَ يَصْرِفُ بِهَا عَنْكَ مَا يَشَاءُ مِنْ أَنْوَاعِ الْبَلَاءِ؛(16) آيا براي زمان نابودي و هلاكت، كلماتي به تو بياموزم؟ پس بگو: «بسم الله الرحمن الرحيم لا حول و لا قوّة الّا بالله العليّ العظيم»، كه خداوند به سبب آن، هر نوع بلايي را كه بخواهد از تو دفع مي كند.»
6. اثر «بسم الله» در دفع بلا امام كاظم عليه السلام به مفضل بن عمر فرمود: «يَا مُفَضَّلُ اِحْتَجِبْ مِنَ النَّاسِ كُلِّهِمْ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحْمِنِ الرَّحِيمِ وَ بِقُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ اِقْرَأَهَا عَنْ يَميِنِكَ وَ شِمَالِكَ وَ مِنْ بَيْنِ يَدَيْكَ وَ مِنْ خَلْفِكَ وَ مِنْ تَحْتِكَ وَ مِنْ فَوْقِكَ وَ إذَا دَخَلْتَ عَلَى سُلْطَانٍ جَائِرٍ حِينَ تَنْظُرُ إِلَيْهِ فَاقْرَأَهَا ثَلاثَ مَرَّاتٍ وَاعْقِدْ بِيَدِكَ الْيُِسْرَى ثُمَّ لاَ تُفَارِقْهَا حَتَّى تَخْرُجَ مِنّ عِنْدِهِ؛(17) اي مفضل! با «بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحيمْ و با قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد»، خود را از تمام مردم بپوشان. آن را سمت راست و چپ و مقابل و پشت سر و پايين و بالاي خودت بخوان و هر گاه بر حاكم ظالمي وارد شدي و نگاهت به او كه افتاد، آن را سه مرتبه بخوان و دست چپ خود را گره بزن، سپس آن را باز نكن تا از نزدش خارج شوي.»
7. هنگام خروج از منزل امام باقر عليه السلام مي فرمايد: «مَنْ خَرَجَ مِنْ بَيْتِهِ فَقَالَ بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ قَالَ لَهُ الِمَلِكَانِ هُدِيْتَ وَ إِذَا قَالَ لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظيِمِ قَالاَ لَهُ وُقيِتَ وَ إِذَا قَالَ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللهِ قَالاَ لَهُ كُفِيْتَ فَيَقُولُ الشَّيْطَانُ كَيْفَ اَصْنَعَ بِمَنْ هُدِي وَ وُقِيَ وَ كُفِيَ؛(18) هر كس كه از خانه اش خارج شود و «بسم الله الرحمن الرحيم» بگويد، دو فرشته به او مي گويند: هدايت شدي و هر گاه بگويد: «لا حول و لا قوّة الّا بالله العليّ العظيم»، به او مي گويند: نگاه داشته شدي و هرگاه بگويد: «توكّلت علي الله»، به او مي گويند: كفايت شدي. [در اينجا] شيطان مي گويد: چه كار كنم با كسي كه هدايت شده، نگاه داشته شده و كفايت شده است.»
8. در مسائل زناشويي امام صادق عليه السلام مي فرمايد: «إِذَا أَتَى أَحَدُكُمْ أَهْلَهُ فَلْيَذْكُرِ اللَّهَ فَإِنَّ مَنْ لَمْ يَذْكُرِ اللَّهَ عِنْدَ الْجِمَاعِ وَ كَانَ مِنْهُ وَلَدٌ كَانَ ذَلِكَ شِرْكَ شَيْطَانٍ وَ يُعْرَفُ ذَلِكَ بِحُبِّنَا وَ بُغْضِنَا؛(19) هر يك از شما چون آهنگ كام بردن از همسر كند، خداوند را ياد كند (بسم الله الرحمن الرحيم بگويد)؛ زيرا هر كس هنگام نزديکي، نام خدا را نبرد و فرزندي به وجود آورد شيطان در آن دخالت كرده باشد و اين مطلب، با دوستي و دشمني با ما مشخص مي شود.»
9. در شروع غذا ابي سيار مي گويد: به امام صادق عليه السلام گفتم: «إِنِّي أَتَّخِمُ قَالَ سَمِّ قُلْتُ قَدْ سَمَّيْتُ قَالَ فَلَعَلَّكَ تَأْكُلُ أَلْوَانَ الطَّعَامِ قُلْتُ نَعَمْ قَالَ فَتُسَمِّي عَلَى كُلِّ لَوْنٍ قُلْتُ لَا قَالَ فَمِنْ هَاهُنَا تَتَّخِمُ؛(20) من [هنگام خوردن غذا ناراحت مي شوم و] تَخْمه مي کنم. فرمود: [غذاي خود را] با نام خدا آغاز كن، گفتم: چنين مي كنم. فرمود: شايد غذاهاي رنگارنگ مي خوري؟ گفتم: بله. فرمود: بر هر رنگي نام خدا مي بري؟ گفتم: نه. فرمود: پس بدين سبب ناراحت مي شوي [و تَخْمِه مي کني].» آنچه گذشت، خلاصه اي از صدها روايت درباره ي فضيلت و آثار «بسم الله الرحمن الرحيم» بود؛ ولي متأسفانه، نوشتن اين جمله در ابتداي نوشته ها كمرنگ شده است و احترام بايسته و شايسته به اين كلام گزارده نمي شود؛ در حالي كه در ميان هزاران حديث از ائمه ي اطهار عليهم السلام يك نوشته با كلمه ي بسمه تعالي و مشابه آن مشاهده نشده است.
(1) تفسير الإمام العسكري، امام حسن عسكري عليه السلام ، انتشارات مدرسه ي امام مهدي عليه السلام، قم، 1409 ق، ص 25. (2) علق/1. (3) هود/ 41. (4) نمل/30. (5) برگرفته از: تفسير نمونه، ناصر مكارم شيرازي، دارالكتب الإسلاميه، تهران، اول، 1374 ش، ج 1، ص 20 ـ 23. (6) بحارالانوار، علامه مجلسي، مؤسسة الوفاء، بيروت، 1404 ق، ج 89، ص 233. (7) «قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام كَيْفَ اُسَمِّي عَلَى الطَّعَامِ قَالَ فَقَالَ إِذَا اخْتَلَفَتِ الْآنِيَةُ فَسَمِّ عَلَى كُلِّ إِنَاءٍ قُلْتُ فَإِنْ نَسِيتُ أَنْ أُسَمِّيَ قَالَ تَقُولُ بِسْمِ اللَّهِ عَلَى أَوَّلِهِ وَ آخِرِه؛ به حضرت صادق عليه السلام گفتم: چگونه نام خداوند را بر طعام بگويم؟ فرمود: وقتي چند ظرف غذاي مختلف هست براي [خوردن از] هر كدام «بسم الله» بگو. پرسيدم: اگر فراموش كنم؟ فرمود: مي گويي: «بسم الله علي اوّله و آخره.» الكافي، ج 6، ص 295. (8) مستدرك الوسائل، محدث نوري، مؤسسه آل البيت عليهم السلام، قم، 1408ق، ج 17، ص 68. (9) بحارالانوار، ج 24، ص 383. (10) تفسير امام حسن عسكري عليه السلام، ص 521. (11) وسائل الشيعه، شيخ حرّ عاملي، مؤسسه آل البيت عليهم السلام، قم، 1409 ق، ج 1، ص 393. (12) من لا يحضره الفقيه، شيخ صدوق، انتشارات جامعه مدرسين، قم، 1413 ق، ج 1، ص 50. (13) مستدرك الوسائل، ج 4، ص 386 و 387. (14) وسائل الشيعه، ج 10، ص 149. (15) مجموعه ي ورام، ورام بن ابي فراس، انتشارات مكتبة الفقيه، قم، ج 1، ص 32. (16) عدة الداعي، ابن فهد حلي، دارالكتاب اسلامي، قم، اوّل، 1407ق، ص 280. (17) همان، ص 293. (18) اعلام الدين، حسن بن ابي الحسن ديلمي، مؤسسه آل البيت عليه السلام، قم، 1408 ق، ص 394. (19) من لا يحضره الفقيه، ج 3، ص 404. (20) وسائل الشيعه، ج 24، ص 362.
لطفا منتظر باشید ...
