چند پيشنهاد ساده براي دلپذير کردن تعطيلات تابستاني

عاطفه سلياني
تابستان در پيش است. با اينکه روزهاي اول تعطيلات، همه ي نوجوانان نياز به استراحت دارند و مي خواهند بدون دغدغه ي خاطر، حسابي بخوابند وتنبلي کنند، اما تجربه ي ساليان دراز نشان مي دهد که سرانجام، روزي از روزهاي تابستان، به خود خواهند گفت: خسته شدم از خوابيدن. حوصله ام سر رفته، چکار کنم؟
کتابک براي گذراندن اوقات فراغت فرزندان شما پيشنهاد هايي دارد. شايد با اجراي آن ها تعطيلات دراز تابستان بيشتر زير دندان شان مزه کند.
پيش از همه، از آن ها بخواهيد حتما ساعت (ساعت هايي) را به کارهاي خانه و کمک به اعضاي خانواده اختصاص دهند.
از آن ها بخواهيدعلاقه و توانايي هاي خود را فهرست کنند و بنابر اولويت، براي پرورش و تقويت آن ها باهم برنامه بريزيد.
اجازه دهيد فرزندان تان، اوقات فراغت خود را تاجايي که امکان دارد، با کارها و سرگرمي هاي گروهي بگذرانند.
ورزش را در برنامه ريزي ها فراموش نکنيد. به جز ورزش هايي که مي توان در خانه و فضاي بسته انجام داد، مکان هاي سرسبز و زيبا با امکانات فراوان از جمله بوستان ها وجود دارند که آن ها مي توانند با دوستان شان آنجا ورزش کنند. بوستان بهشت مادران تهران هم ويژه ي دختران و بانوان است که مي توانند آنجا راه بروند، بدوند، دوچرخه سواري کنند، ورزش هاي گروهي انجام دهند واز فضاي سرسبز و زيباي آن لذت ببرند.
اگر فرزندان شما تا به حال عضو نزديک ترين کتابخانه ي محل زندگي خود نشده اند، حالا وقتش است. به آن ها پيشنهاد کنيدعضو کتابخانه بشوند و از کتا ب ها و نشريه هاي آن استفاده کنند. به اين ترتيب، هزينه ي خريد کتاب و نشريه ي خانواده کمتر خواهد شد.
ماهي يکبار همراه فرزندان تان به کتابفروشي هاي معتبر شهر سر بزنيد و از انتشار کتاب هاي تازه باخبر شويد.
ماهانه، مبلغي ويژه ي خريد کتاب به آن ها بدهيد.
نشست هاي کتابخواني با اعضاي خانواده ترتيب دهيد.
کتابخواني را در ساعت معين، وقتي خستگي کار، کم و بيش از تن همه در رفت، انجام دهيد. کتاب را طوري انتخاب کنيد که باسليقه ي همه ي اعضاي خانواده به ويژه فرزندان تان، به طور نسبي سازگار باشد. حوصله به
خرج بدهيد. همه ي کتاب ها به يکبارخواندن مي ارزند.
اگر در روستا زندگي مي کنيد، فرزندان تان را تشويق کنيد با دوستان شان در جايي سرسبز و خنک جمع بشوند و باهم کتاب بخوانند.
البته تهيه ي کتاب در روستا سخت است، اما مي توان فهرستي با مشارکت خود آن ها از کتاب هاي مناسب سن شان تهيه کنيد و آن را به کسي که بيشتر به شهر رفت و آمد دارد، بدهيد تا بخرد. اگر خودتان يا نزديکان تان هم به شهر رفت و آمد منظم داريد، مي توانيد اين وظيفه را به عهده بگيريد.
براي انتخاب کتاب، از سايت کتابک (در صورت امکان دسترسي به آن در روستا) و اگر نه هنگام رفتن به شهر، کمک بگيريد.
چه در شهر زندگي کنيد، چه در روستا، به فرزندان تان پيشنهاد کنيد از کتاب هاي در دسترس و کتاب هايي که به روش هاي پيش گفته تهيه شده اند، کتابخانه ي کوچکي درست کنند و از ابتکار و سليقه، امکانات جمعي و وسايل در دسترس، براي اين کار بهره بگيرند.
از فرزندان تان بخواهيد براي تامين هزينه ي کتاب ها، پول هاي شان را روي هم بگذارند يا کارهاي ساده اي براي ديگران انجام دهند، مثل کمک به رفع اشکالات درسي دانش آموزان کوچک تر محل، به عهده گرفتن خريد روزانه يا هفتگي همسايه ها، يا در صورت زندگي در مجتمع هاي مسکوني، همکاري در نظافت و آبياري باغچه هاي آن، و اگر در روستا يا پيرامون شهر هستيد، کمک به افراد سالمند، کار کشاورزي و کار در کارگاه هاي کوچک در برابر دريافت دستمزد، و صرفه جويي درهزينه هاي شخصي و کنار گذاشتن بخشي از پول توجيبي شان. پيشنهاد کنيد از ذوق و هنر و سليقه ي خو د هم کمک بگيرند. با همکاري جمع دوستان شان کارهاي دستي درست کنند و با بهايي ارزان بفروشند. اگر ديگران بدانند که آن ها درآمد اين کارها را براي خريد کتاب و راه اندازي کتابخانه هزينه مي کنند، حتما همکاري و همراهي خواهند کرد. سعي کنيد خود شما در اين همکاري و همراهي پيشقدم شويد.
براي انتخاب و خريد کتاب براي فرزندان تان يا گروه کتابخواني آن ها موضوع هاي مختلف و گوناگون را در نظر داشته باشيد( البته با مشارکت و نظر خواهي از خود آن ها) از جمله ادبيات کلاسيک، همچون شاهنامه ي فردوسي و بازنويسي هاي آن، باز نويسي هاي مثنوي مولوي، قصص قرآن، شعرهاي نو و کهن، زندگينامه، تاريخ ايران و جهان، شرح تمدن ها و فرهنگ هاي گوناگون، رمان هاي ايراني و خارجي، افسانه ها، کتاب هاي علمي کتاب هاي مربوط به محيط زيست و آداب شهروندي، صلح و مشارکت.
لازم است تا شکل گيري گروه کتابخواني فرزندان تان و دوستان آن ها، مدتي در کنارشان باشيد و به آن ها کمک کنيد. نظم دادن به کتابخواني جمعي بسيار اهميت دارد. پيشنهاد کنيد کتابي را با يکي از موضوع هاي بالا برگزينند و باهم بخوانند و براي خواندن تمام يابخشي از آن وقتي را معين کنند. همه ي اعضاي گروه کتابخواني، موظف اند درروز تعيين شده، در نشست جمعي حضور يابند. درباره ي کتاب، شخصيت ها، تصويرها، زبان و آموزه هاي آن بحث کنند و کتاب را به نقد جمعي بگذارند. به آن ها بياموزيد به نطرهاي هم احترام بگذارند.
به گروه کتابخواني فرزندان تان پيشنهاد کنيد حول کتابي که خوانده اند، فعاليت هاي عملي براي ارائه در جمع نيز داشته باشند، همچون نمايش عروسکي، سايه ، خيمه شب بازي و... ، تهيه ي طومار و پرده از بخش هاي برجسته و هيجان انگيز آن( براي ادبيات کلاسيک مثل شاهنامه). از بزرگترهاي مجتمع مسکوني، اعضاي فاميل، همسايگان و دوستان تان دعوت کنيد درمراسم اجراي اين فعاليت ها حضور داشته باشند. در زمينه ي تامين مکان و ابزار لازم براي اين فعاليت ها از امکاناتي که در کتابخانه ي محل زندگي، محل کار، آموزشگاه، مسجد و... محله تان وجود دارند، پس از توجيه مسولان در مورد ضرورت انجام چنين فعاليت هايي براي اينکه نوجوانان اوقات فراغت سالم و سودمندي داشته باشند، بهره بگيريد.
از فرزندان تان بخواهيد با استفاده از خوانده هاي خود، براي کمک به شما در سرگرم کردن کوچکترها، برنامه هاي قصه گويي بگذارند.
به آن ها پيشنهاد کنيد براي کتاب هايي که مي خوانند و تصوير ندارند، تصوير گري کنند. مي توانيد از ده ها فعاليت ديگر که در کتابک خواهيد يافت ، براي تامين اوقات فراغت بهتر فرزندان تان الگو بگيريد و با تغيير آن ها با توجه به امکانات و موقعيت خانواده و محل زندگي، برنامه هاي جديدي ترتيب دهيد. در هر حال، جلب مشارکت و توجه به سليقه و علاقه هاي فرزندان تان را در نظر داشته باشيد.
به فرزندان تان پيشنهاد کنيد با دوستان علاقه مند خود، نشست هاي مشاعره (شعر خواني رقابتي) بگذارند. براي برندگان جايزه ي کوچکي در نظر بگيريد.
به آن ها پيشنهاد کنيد ساعت هايي را که در فضاي باز با دوستان شان بيکار نشسته اند يا از بازي و فعاليت هاي ديگر خسته شده اند، براي هم چيستان بگويند و به برندگان جايزه بدهند.
آن ها مي توانند با دوستاني که به مسائل محيط زيست علاقه مندند، گروه هاي دوستدار محيط زيست تشکيل دهند و به فعاليت هايي همچون: مراقبت از فضاهاي سبز محله و خيابان، کمک به افزايش دانش زيست محيطي ديگران
از راه تهيه ي متن هاي کوتاه و پخش آن ها در ميان ساکنان و فروشگاه هاي محل زندگي، تهيه ي پوسترهاي زيست محيطي و نصب آن ها در محله، نوشتن شعارهاي زيست محيطي کوتاه روي برچسب ها و نصب آن ها در فروشگاه ها و روي درخانه ها، تشويق خانواده و همسايگان به تفکيک زباله، تماس با شهرداري (???) براي جلو گيري از قطع درختان، آلودگي هاي صوتي و...بپردازند.
با هم، روز يا روزهايي را به ديدار با سالمندان خانواده، به ويژه پدر بزرگ و مادر بزرگ اختصاص دهيد . سعي کنيد در روز هاي معين به ديدار آن ها برويد . از آن ها بخواهيد خاطره هاي شان را براي فرزندان تان بازگو کنند، براي شان لالايي بخوانند ، افسانه وقصه بگويند. به نوجوانان تان پيشنهاد کنيدصداي آن هارا ضبط کنند و عکس شان را بگيرند. اين کار ها ، به جز آموزش دلجويي و احترام به سالمندان ،يک نوع تاريخ نگاري هم هست و در آينده براي شما و خانواده ارزشمند تر خواهد شد . به اين ترتيب ، نوجوانان تاريخچه اي از خانواده ي خود تهيه مي کنند.
به آن ها پيشنهاد کنيد کار بالا را به شکل گروهي در محله هاي قديمي نيز انجام دهند . براي تاريخچه نگاري محله ، بايد بزرگان و معتمدان محل، مسجد ها ي قديمي و امامزاده ها ومغازه هاي قديمي را شناسايي کنند ، باافراد مصاحبه کنند و خاطرات شان را بنويسند، از مکان هاي قديمي عکس بردارند و از مجموعه ي آن ها به سليقه ي گروه کاري ، آلبوم يا کتابچه اي درست کنند.رو نوشتي از آن را به شوراياري محله بدهند و براي گروه کاري هم نسخه اي نگه دارند. به آن ها ارزش اين فعاليت و فعاليت بالا را گوشزد کنيد .
اگر در روستا زندگي مي کنيد، به ويژه در روستايي خوش آب و هوا و نزديک شهر، حتما در تابستان، مسافراني به آنجا خواهند آمد. فرزندان شما مي توانند با کار گروهي، نقشه اي از روستا بکشند. جاهاي ديدني طبيعي و قديمي را معرفي کنند. از محصولات طبيعي و صنايع دستي روستا عکس بگيرند و به نقشه پيوست کنند. اجازه دهيد اين نقشه هارا با بهاي عادلانه به مسافران بفروشند يا اگر دل شان خواست، به رايگان در اختيار آن ها بگذارند.
با فرزندان تان و نمايندگان نوجوان محل زندگي تان، نزد مقامات مسئول برويد و از آن ها بخواهيد جاي مناسبي را در محل، براي نقاشي ديواري در اختيار آن ها بگذارند. در صورت پذيرش اين در خواست، نوجوانان علاقه مند را تشويق کنيد با نقاشي هاي خود به زيباسازي شهر کمک کنند.
اگر فرزندان شما يا نوجوانان شهر و روستا و محله تان موسيقي مي دانند و ساز مي نوازند، به آن ها پيشنهاد کنيد در فاصله هاي زماني معين، در جايي که پس از مذاکره با مسئولان در نظر گرفته شده است، با دوستان خود برنامه
هاي موسيقي اجرا کنند. خود شما و ديگران، مي توانيد به تماشاي برنامه هاي آن ها برويد، چه با خريد بليت و چه به رايگان. چنين برنامه هايي، افزون بر بالا بردن اعتماد بنفس در نوجوانان، به جلب علاقه ي بيشتر آن ها به موسيقي کمک مي کند.
خود جوهر و سرشت کار، ارزشمند و احترام برانگيز است. به نوجوانان تان اجازه دهيد زيرنظارت شما، با استفاده از مهارت ها و دانسته هاي خود، در تابستان کار کنند و دربرابر کارشان مزد بگيرند. البته نظارت شما سبب خواهد شد محيط و نوع کارشان سالم و سازنده باشد.
از جمله کارهايي که آن ها مي توانند انجام دهند، تعمير وسايل خانه، دوخت و دوز شال و مانتوهاي ساده به ويژه آن ها که به پانچو معروف اند، درست کردن زيورهاي ساده ، جعبه هاي هديه، آموزش کامپيوتر، تدريس به دانش آموزان مقاطع آموزشي پايين تر ،کمک به کار هاي کشاورزي و باغباني ، جمع کردن بچه هاي همسايه و بازي کردن و سرگرم کردن آن ها در ساعت هاي معيني از روز يا هفته، و ده ها کار ديگر است که نوجوانان هوشمند و آگاه شما حتما از پس آن ها بر خواهند آمد.