بازي هاي غير رقابتي براي همه
Non Competitive Games for Everyone

شارون دومينيکا
بازي ها بخش مهمي از يک كلاس براي کودکان با ناتوانايي هاي يادگيري هستند. در اين مقاله، افزون بر معرفي چند بازي غير رقابتي براي کودکان داراي نيازهاي ويژه، راهکارهايي براي مناسب سازي آن ها، با هدف كمک به اين کودکان در بازي ها و مشاركت در آن ها ارائه شده اند.
چرا بازي هاي غير رقابتي؟
کودکان داراي نيازهاي ويژه، توانايي هاي متفاوتي دارند. بيشتر آن ها نمي توانند در بازي هاي رقابتي درست عمل کنند، چون ممكن است براي شرکت در اين بازي ها مهارت هايي لازم باشد که آن ها ندارند. به اين ترتيب، اين کودکان از لذت و انگيزه ي بازي بهره مند نمي شوند.
درگير شدن در بازي هاي غير رقابتي، تجربه اي برانگيزاننده براي كودک داراي نيازهاي ويژه است. اين تجربه به او امکان بازي و تفريح مي دهد، بدون اينكه احساس بدي پيدا كند يا نتواند بعضي کارهاي کودکان ديگر را انجام دهد.
نکات ويژه:
فعاليت در كلاس استثنايي، نيازمند توجه به بعضي نکات ويژه است. هنگام هدايت كردن کودکان در بازي هاي غير رقابتي، بايد اين نکات را در نظر داشت. اگر كودكي در حرکت مشكل دارد، بازي بايد به گونه اي باشد كه او بتواند در يک مكان بماند يا در جاي خودش حركت كند (بازي بي تحرک يا كم تحرک). اگر کودک در ناحيه ي دست معلوليت دارد، بازي نبايد داراي حركت هاي ظريف و ريز باشد. ابزار بازي ها و روش اجراي آن ها نيز بايد مناسب سازي شوند تا همه بتوانند در بازي مشاركت داشته باشند. براي نمونه، مي توانيم تكه هاي جورچين (پازل) را به شکلي تغيير دهيم كه همه ي کودکان بتوانند با آن بازي كنند.
اگر كودكي مشكل شناختي دارد، بايد بازي را آسان تر کرد تا كودک بتواند آن را بفهمد و ياد بگيرد. در زير، چند بازي از اين دست، همراه پيشنهادهايي درباره ي مناسب سازي آن ها براي کودکان داراي نيازهاي ويژه، معرفي شده اند.
چند بازي براي کودکان داراي نيازهاي ويژه:
اسكيتلن
بازي اسكيتلن شيوه ي مناسب سازي شده ي بازي بولينگ است. در اين بازي، ميخ هايي به شكل سه گوش در انتهاي اتاق قراردارند. از كودك خواسته مي شود در قسمت روبه روي انتهاي اتاق بايستد و توپ را به سوي ميخ ها پرتاب كند. هدف، انداختن تمام ميخ هاست. اگر كودكي در پرتاب كردن يا نشانه گرفتن مشكل داشته باشد، مي توان فاصله ها را كوتاه تر کرد.
بازي عدد و موسيقي:
در اين بازي وقتي موسيقي نواخته مي شود، کودکان به اطراف مي چرخند و مي رقصند. هنگامي که موسيقي قطع مي شود، هدايت كننده ي بازي، يک عدد را با صداي بلند اعلام مي كند. کودکان بايد به سرعت گروه هايي برابر با آن عدد تشکيل دهند. اگر آن ها در يادگيري و فهم اعداد مشكل داشته باشند، بايد اعداد ساده تر به کار برد. مي توان از كارت هاي عدد نيز استفاده کرد.
حدس بزن چيست؟
در اين بازي، هدايت كننده ي بازي، چيزي را در يک جعبه مخفي مي كند. کودک بايد حدس بزند كه در جعبه چيست. به پرسش هاي آن ها با بله و خير پاسخ داده مي شود، مانند: آيا خوردني است؟ آيا ما با آن بازي مي كنيم؟ با اين روش، کودک سر نخ را پيدا مي كند و حدس مي زند آن چيز چيست.
رد کردن كلاه:
در اين بازي، کودکان در يک دايره دور هم مي نشينند. موسيقي نواخته مي شود. يک كلاه در بين شان گردانده مي شود. آن ها بايد كلاه را روي سرشان بگذارند و سپس به نفر بعد بدهند. وقتي موسيقي قطع شود، بچه اي كه كلاه روي سرش است، بايد آوازي بخواند يا يک داستان كوتاه بگويد يا برقصد.
توپ و نشانه گيري:
هدايت کننده ي بازي، يک جعبه ي مقوايي را كه چند سوراخ به طرف بيرون دارد، در وسط کلاس قرارمي دهد. کودکان بايد توپي كوچک را داخل يكي از حفره ها بيندازند. اگر کودکي در ميان بازيکنان، در استفاده از بازوهايش مشكل دارد، بايد يا جعبه را به او نزديک تر کرد يا سوراخ ها را خيلي بزرگتر. اين بازي به مهارت هاي ديداري نياز دارد.
فوت كردن شمع:
هدايت کننده ي بازي، يک دسته شمع بيست تايي را به شکل منظم روي يک سيني مي چيند. به هر کودک فرصت داده مي شود كه جلو بيايد و سه بار شمع ها را فوت كند. هدف اين است كه او بيشترين تعداد شمع ها را خاموش کند. اين بازي به او كمک مي كند که رعايت نوبت را ياد بگيرد و مهارت هاي محرک دهاني او نيز كه براي غذا خوردن و حرف زدن لازم است، تقويت شود.
بازي لباس پوشيدن:
مجموعه اي از پارچه ها و وسايل در دسترس کودکان قرار داده مي شود تا با آن ها پوشش هاي گوناگون درست كنند. آن ها هر چيزي را كه دوست دارند بر مي دارند و به هر شكلي كه دوست دارند به تن مي كنند. بعد، از جلو بقيه ي کودکان رژه مي روند و لباس هاي شان را نمايش مي دهند. وجود يک آينه ي بزرگ، اين بازي را سرگرم كننده تر مي كند. مي توان بازي هاي ديگري نيز با لباس ترتيب داد از جمله:
هدايت کننده ي بازي کارت هايي را که نام يا شکل لباس ها روي آن ها نوشته و کشيده شده است، تهيه مي کند. کودکان به دو گروه تقسيم مي شوند. به هر کدام از اعضاي هر گروه يک کارت نشان مي دهد. سپس آن ها به اتاق يا گوشه اي که براي پوشيدن لباس در نظر گرفته شده است، مي روند و لباسي را که نام يا شکل آن با کارت شان مي خواند، مي پوشند و خود را به نفر بعدي گروه مي رسانند.
هدايت کننده ي بازي مي تواند با تغييراتي به سليقه ي خود، آن را جذاب تر و هيجان انگيز تر کند. براي نمونه، اگر سرعت اجراي بازي لباس پوشيدن بيشتر شود يا بازيکنان لباس ها را روي هم بپوشند يا از لباس هاي خنده دار استفاده کنند، اين بازي جذاب تر خواهد شد.
برگردان:
حسين منتظري
منبع:
http://www.brighthub.com/education/special/articles/72725.aspx