نگاهی به وبلاگ های نوجوانان
این مطلب را نفیسه نفیسی از اعضای انجمن دوست داران ادبیات کودکان و نوجوانان اصفهان نوشته و در اختیار کتابک قرار داده است. در این مقاله او به نتایج بررسی وبلاگ های نوجوانان در گروه پژوهش انجمن اشاره کرده است که در زیر می خوانید.
"وبلاگ خوانی نوجوان" در گروه پژوهش انجمن دوستداران ادبیات کودک و نوجوان اصفهان از آن جا آغاز شد که متوجه شدیم تاثیر اینترنت وحتی وبلاگ نویسی در زندگی روزمره افراد و از جمله نوجوانان بسیار فراگیر شده است.
دیگرجای هیچ شکی برای مان نمانده بود که وبلاگ، به یک دنیای مجازی ایجاد ارتباط و ابراز عقاید و بروز هیجانات تبدیل شده است. از این رو، گروه پژوهش که همواره دغدغه بررسی کتاب هایی را داشته که بزرگسالان برای نوجوانان می نویسند، گریزی ندارد جز این که به بررسی "کتابک هایی" بپردازد که به دست خود نوجوانان نوشته می شوند.
طرح این پروژه نوشته شد اما با اندکی تردید. از این رو که نمی دانستیم چگونه می توانیم به این منابع دست یابیم. زمان شروع کار اول اردیبهشت ۹۰ تعیین شد و ما با نخستین قدم که در راه نهادیم به جذابیت کار وضرورت آن و عملی بودن آن پی بردیم. تعداد ۴۰ وبلاگ، خوانده و بررسی شد. در نگاه نخست باید به این نکته ها در برخورد با وبلاگ ها توجه می کردیم:
۱. ورودی وبلاگ چگونه تنظیم و آراسته شده است. در این بخش، شکل معرفی نویسنده، سن او و ذوق و سلیقه اش برای انتخاب متن یا عکسی که به این منظور استفاده می کند بررسی شد.
۲. زبان نوشتار هم از نظر فارسی نویسی وهم از نظر سبک و شیوه نوشتن.
۳.جمعی یا فردی بودن وبلاگ.
۴.تخصصی بودن وبلاگ.
۵.موضوعاتی که در وبلاگ بیشتر مورد نظر نوجوان بوده و درباره آن ها ابراز نظر کرده و یا دغدغه اصلی اش بوده است. بیشترین موضوع هایی که در وبلاگ ها به آن ها پرداخته شده، این موارد بود: گفت و گو در باره فیلم و کتاب، طبیعت گردی، مسايل سیاسی، مسايل اجتماعی، ورزش، عشق و ناکامی، امید و ناامیدی، طنز، دین و دین گریزی.
اما نتیجه ی بررسی وبلاگ ها ی نوجوانان:
یک: وبلاگ نویسی یک امکان نوظهور در جامعه ماست وروی آوردن نوجوانان به آن چه بسا که یک اپیدمی و مد روز باشد، اما از آن جا که یکی از کارکردهای آن عمومی کردن احساس ها و نوشته های شخصی است، باعث شده که دیوار ضخیمی که بین درون و بیرون ما ایرانی ها هست بهم ریخته شود. در این دنیای مجازی نوجوانان از ابراز احساسات و هیجانات خود باکی ندارند و در این نوع دفتر خاطرات، از هر آن چه دوست دارند می نویسند و درد دل می کنند.
این همه باعث شده که یک انسان اجتماعی جدید ساخته شود. انسانی که اگرچه هنوز نتوانسته موقعیت و جایگاه خود را پیدا کند، شتاب زده و دست و پا گم کرده است و شاید خانواده و مربیان را وحشت زده کرده باشد، اما از طرف دیگر این مرحله به دوره گذار می ماند و چنان چه از جانب نظریه پردازان این حوزه آسیب شناسی شود به یقین به شکوفا شدن خلاقیت و بروز توانایی های او می انجامد.
دو: شیوه نوشتن در وبلاگ ها گاه به داستان کوتاه نزدیک می شود و حتی در این نمونه ها سه مورد هست که به وبلاگ تخصصی ادبیات و نوشتن داستان منتهی شده، مانند "بابک" که یکی از داستان هایش در چالوس برنده مسابقه شده است.
اما به طور کلی شیوه نوشتن به روایت شفاهی نزدیک شده و بسیاری از ماجراهای کم اهمیت با آب و تاب نقل می شود. از این شیوه نوشتن شاید بتوان در آموزش و یا پیشبرد سواد آموزی بهره برد.
سه: زبان نوشته ها صمیمی، محاوره ای و معمولاً به طور مشخص الگوبرداری از یکدیگر است. این زبان از حد زبان شکسته ی فارسی فراتر رفته و پر از غلط های املایی و دستور زبانی است. واژه ها نصفه و نیمه و جملات بدون فعل و فاعل استفاده شده اند، مانند عبارت های "خشکش زد"، "فک کرد"، "یک مین" (یک دقیقه) و "پــــَــ نه پـــَـــ".
مجید اسلامی در مصاحبه ای که مجله انشا و نویسندگی با او انجام داده می گوید که ضرورت بی تکلف بودن و صمیمانه شدن فضا آدم ها را می برد به سمت استفاده از یک زبان شلخته. او همچنین معتقد است که این زبان عکس العمل نوجوان است نسبت به زبانی که در محضرها و ادارات به کار می رود و می گوید ما نتوانسته ایم یک زبان آراسته به وجود آوریم و الگو بسازیم و هر روز که می گذرد فارسی نویس خوب کمتر می شود و خودآگاهی نسبت به زبان از بین می رود. به این ترتیب زبان فقط تبدیل به وسیله ای می شود که محتوایی را منتق و اطلاع رسانی می کند. او همچنین می گوید مسئله این نیست که ما برویم نثر شیوا را پیدا کنیم و رونویسی کنیم بلکه باید بتوانیم شگرد های شیوا نویسی را پیدا کنیم.
چهارم: گاهی وبلاگ ها به صورت بایگانی شعر و تصاویری درآمده که مورد علاقه نوجوانان و بیان کننده احساسات درونی شان است؛ اما به ندرت به معرفی کتاب یا فیلم یا نویسنده ای پرداخته شده و حتی اگر شعر یا داستانکی از دیگران نقل شده بدون ذکر هیچ منبع و ماخذی بوده است.
پنجم: نوجوانان در وبلاگ های خود بیشتر به مسائل اجتماعی پرداخته اند. چه به صورت درد دل هایی که در فضای مدرسه آغاز شده و چه مسائلی که در پهنه وسیع تر اجتماع پیش می آید. در این میان، گاهی نوجوانان به پیشنهاد راهکارهایی می پردازند. راهکارهایی که البته تعداد اندکی از آنان از چنان دید اجتماعی وسیعی برخوردارند که از یک نوجوان هفده ساله تعجب آور است. مثل "درد دل های رضا" که به مسائل جهان سوم، افزایش قیمت ها، مشکلات کنکور توجه دارد و حتی پیشنهادهایی هم می دهد یا "حنیف" که به زندگی کودک خیابانی و برخورد خشنی که استادش با او کرده معترض است و تصمیم دارد برای همدردی با او از فردا سرکار نرود.
اما معمولا این مسائل اجتماعی کمتر به پرداختن به سیاست می انجامد. همچنین در این وبلاگ ها کمتر به مسائل دینی یا حتی دین گریزی توجه نشان داده شده، اگرچه در چند مورد به نوجوانانی برخوردیم که از بینش مذهبی برخوردار بودند.
ششم: تنها چهار مورد وبلاگ جمعی بررسی شد که دو مورد آن مربوط به روستایی در لامرد فارس و حسین آباد ناوی کرمان است و از جهاتی به روزنامه دیواری می ماند که هرکس بخش خاص را عهده دار شده به طور ویژه درباره اخبار روستا فعال است: «کسی نمی داند پشت این کوه ها چه خبر است، تو ماه رمضان کی افطاری داده، برای درس خواندن با چه مشکلاتی روبرو هستیم.»
تنها به یک مورد وبلاگ دونفری به نام سارا و محمد برخوردیم که کاملا مشترک است و بسیاری مطالب را به کمک یکدیگر نوشته اند. یک مورد دیگر نیز وبلاگ جمعی هری پاتر است که هرکس را به عنوان نویسنده می پذیرد البته با چند شرط. این وبلاگ بیشتر در مورد بازیگر های هری پاتر و گفته های آنان و رفتار های شان شکل گرفته است.
هفتم: تعداد زیادی از وبلاگ ها به عشق و ناکامی، به امید و نا امیدی و بیهودگی زندگی و طنز های اجتماعی پرداخته اند.
منابع:
سایت پنجره ای به جهان فناوری اطلاعات، وب سایت شخصی عادل طالبی
نوجوانان در دنیای مجازی، عادل طالبی
دختران و کاربرد وبلاگ، مریم فرهمند از سایت مطالعات راهبردی زنان، فصل نامه ی علمی پژوهشی شورای فرهنگی اجتماعی زنان
فصل نامه ی انشا و نویسندگی سال ۸۹ شماره ۶، "نوشتن در دنیای مجاز"، گفت و گو با مجید اسلامی
اینترنت؛ فرصت یا تهدید، میترا پشوتنی زاده
کتاب ماه کودک و نوجوان، اسفند ۸۹
سایت پنجره ای به جهان فناوری اطلاعات، وب سایت شخصی عادل طالبی
فصل نامه ی انشا و نویسندگی سال ۸۹ شماره ۶، "نوشتن در دنیای مجاز"، گفت و گو با مجید اسلامی
نفیسه نفیسی