چطور يک کودک کتاب خوان مي شود؟


مروجان کتابخواني و دست اندر کاران آموزش کودکان همواره از پدر و مادرها مي خواهند شيوه اي در پيش گيرند تا کودکان با کتاب و کتاب خواني خو بگيرند. گاه در سوي ديگر اين جريان پدر و مادراني را مي بينيم که مي گويند کودکشان از خواندن گريزان است و يا اينکه نمي تواند تا پايان به يک داستان گوش دهد.
اين گله را معمولاً از پدر و مادر کودکان پيش از دبستان مي شنويم. هرچند که گاه کودکان مدرسه نيز به دشواري به خواندن و شنيدن تن مي دهند. راستي چرا برخي کودکان از کتاب گريزانند؟ شايد يک دليلش اين باشد که با آن آشنا نيستند. آن ها شايد هنوز نتوانسته اند از ورق زدن کتاب ها و خواندن آن ها لذت ببرند. مروجان کتاب خواني راه هاي بسياري براي آشنا کردن کودکان با کتاب و خواندن برشمرده اند. اما يک نکته در همه اين روش ها به چشم مي خورد و آن آشنا کردن کودک با کتاب، کلمات، تصاوير و خواندن در سنين پيش از دبستان است. براي اين کار مي توان از ابتکار و خلاقيت بهره بسيار برد. هر پدر و مادري مي تواند افزون بر راه هاي پيشنهاد شده از سوي کارشناسان، با توجه به تجربه هاي خود و شناختي که از کودکش دارد دست به ابتکار زده و روشي مناسب براي آشنا کردن کودکش با خواندن بيابد. اما شايد اين پيشنهاد ها هم مفيد باشند:
ساختن کتاب. به کودکتان کمک کنيد يک کتاب بسازد. در آن داستان يا رويدادي را بنويسد و برايش تصوير بکشد. ساختن کتاب حس آشنايي و نزديکي با آن را در ذهن کودک تقويت مي کند و باعث مي شود کتاب ديگر برايش تنها يک شئ نباشد.
ساعت کتاب خواندن. هر روز هنگامي که همه خانواده دور هم جمع مي شوند برنامه کتاب خواني بگذاريد . براي تنوع مي شود هربار يکي از افراد خانواده يک بخش از کتاب را بخواند و ديگران گوش دهند . هنگامي که بچه ها بزرگتر هستند و خودشان مي توانند کتاب بخوانند ساعتي را به سکوت براي خواندن اختصاص دهيد.
جدول خواندن بيشتر. جدولي درست کنيد و نام کتاب ها و زماني را که هر کدام از بچه هاي تان برا ي خواندن گذاشته است را در آن بنويسيد . اين جدول را در جايي قرار دهيد که همه افراد خانواده بتوانند آن را ببينند. مي توانيد براي هر ?? دقيقه مطالعه به کودکتان پاداش دهيد. مثلا او را با خود به کتابخانه ببريد يا اجازه بدهيد اندکي ديرتر به تخت خواب برود.
دفتر وقايع خواندن بسازيد. بگذاريد کودک تان صفحه هاي خالي کتابي که مي خواند با استفاده از قسمت هاي مختلف داستان نقاشي کند و يا احساسش از داستان را در اين قسمت ها بنويسد.
آشپزي از روي دستور غذا .همراه با کودکتان از روي دستور غذا آشپزي کنيد. مي توانيد دستور غذايي را که کودکتان دوست دارد بنويسيد و يا از کتاب آشپزي استفاده کنيد . از کودک بخواهيد دستور غذا را به همراه شما بخواند . با هم به خريد برويد و مواد مورد نياز براي تهيه غذا را فراهم کنيد . سپس از روي دستور بخوانيد و از کودکتان بخواهيد درآماده کردن غذا به شما کمک کند.
گردش با کتاب. براي گردش در طبيعت و سفر از کتاب هاي راهنما و نقشه استفاده کنيد . مثلاً اگر به جايي سفر مي کنيد که حيوانات در آن زندگي مي کنند کتاب ساده اي با خود ببريد که حيوانات منطقه را معرفي کند. کتاب بايد جذاب باشد و کنجکاوي کودک را تحريک کند.
قصه گويي. براي کودک قصه اي قديمي تعريف کنيد . بعد از او بخواهيد قصه را بنويسد و يا آن را نقاشي کند. سپس براي تشويق آن را به ديگر افراد خانواده نشان دهيد.
کلمه سازي. با استفاده از خمير بازي يک ابتکار جالب به خرج دهيد . بگذاريد کودک کلمه اي را انتخاب کند سپس چند ميله فلزي انعطاف پذير تهيه کنيد و خمير ها را به دور آنها بپيچيد . وقتي به اندازه کافي ميله براي ساختن کلمه آماده شد به کودک کمک کنيد و باهم ميله ها را به شکل حروف درآوريد و کنار هم قرار دهيد تا کلمه ساخته شود.
واژه نامه خانگي. براي آشنا کردن کودکتان با کتاب هاي مرجع مي توانيد به او کمک کنيد تا يک واژه نامه بسازد . براي اين کار به يک دفتر نياز داريد . گام بعدي اين است که کودک بر بالاي هر صفحه يک حرف الفبا را بنويسد. حالا بايد چند عکس تهيه کنيد. براي اين کار مي توانيد از مجله هاي قديمي يا روزنامه ها استفاده کنيد. عکس ها را مطابق با حروف بالاي صفحه در دفتر بچسبانيد . هنگامي که نام کامل تصوير را بر روي آن بنويسيد و يا با کاغذ رنگي ببريد و روي آن بچسبانيد يک واژه نامه براي کودکتان خواهيد داشت.
نامگذاري اشياء. يکي از اتاق هاي خانه را انتخاب کنيد. با همراهي کودکتان وسيله هاي موجود در اتاق را نام گذاري کنيد. براي اين کار مي توانيد از برچسب استفاده کنيد. به اين ترتيب خواندن کلمه ها به مرور براي او به کاري ساده تبديل خواهد شد.
برگردان:
ليلا عالمي