كتاب اسباب بازی
همه ما می دانیم كه بازی مهم ترین و عمده ترین فعالیت كودك است. بازی زندگی كودك است. كودكان با بازی یاد می گیرند. بازی محرك فعالیت های كودكان است. اسباب بازی مكمل همه این دستاوردهاست. بازی بدون بازیچه چیزی كم دارد.

همه ی ما دلمان می خواهد فرزندانی كتاب خوان داشته باشیم، همه ما مطالعه را اساس ترقی بشر می دانیم.
اما كتاب خوانی از كی شروع می شود؟ چگونه شروع می شود؟ و چگونه تداوم می یابد؟ دوام عادت به مطالعه را چه چیز ضمانت می كند؟
عشق و علاقه یكی از نمادهای این ضمانت است، عشق انگیزه ایجاد می كند، انگیزه محرك می شود، محرك فعالیت را ممكن می سازد.
پس جذابیت فعالیت را تداوم می بخشد، تداوم عادت به وجود می آورد، عادت همانی است كه ما می خواهیم.
ما می خواهیم فرزندانی كتاب خوان و اهل مطالعه داشته باشیم، باید عادت به مطالعه را در آن ها ایجاد كنیم. برای ایجاد عادت باید انجام مطالعه را در طول زمان تداوم بخشیم. اما تداوم كه بدون جذابیت امكان پذیر نیست. اجبار و انگیزه های كاذب در كوتاه مدت اثر گذار است. محرك های مثبت را باید بشناسیم. می دانیم كه عشق و علاقه به كتاب، همه این ها را ضمانت می كند. عشقی كه از خردسالی زمان اساسی شكل گیری شخصیت، بذر آن كاشته می شود. تلفیق اسباب بازی كه پر جاذبه ترین وسیله برای كودكان است با كتاب كه مفیدترین وسیله برای تمام زندگی اوست، چیزی را به وجود می آورد به نام «كتاب اسباب بازی».
كتاب هایی كه علاوه بر اطلاع رسانی و لذت مطالعه و مشاهده و تصویر خوانی، فرصت های بازی و تفریح، دست كاری و دخل و تصرف و تحریك حس كنجكاوی را نیز به كودك می دهد.
تقریباً همه كودكان عروسك دارند و آن ها را دوست دارند. عروسكی كه در كتاب امكان تغییر جا، لمس شدن و بازی را می دهد و گاهی صدا هم در می آورد، شخصیت زنده كتاب است. كتاب اسباب بازی، علاوه بر جاذبه های عمومی كتاب، رابطه فعالی با كودك و ذهن او ایجاد می كند.
كتاب اسباب بازی، بسیار متنوع و خلاق و جذاب است.
جاذبه كتاب اسباب بازی، بیش از كتاب های معمول و بیش از اسباب بازی های معمول است، چرا كه مجموع هر دو را با هم دارد.
برخی از كتاب های اسباب بازی، عروسك هایی را در كنار خود دارند كه گاهی صدا هم ایجاد می كند. برخی از آن ها را چیزهایی از قبیل وسیله های نقلیه، پوشاك، كیف و امثال آن همراهی می كند كه قابلیت های صدا سازی، باز و بسته شدن، جدا كردن و متصل كردن دارند.
گاهی مواد و اشیایی در كتاب است كه به كودك فرصت لمس كردن، تغییر و تحول در تفكر و تحرك و برانگیختگی حس كنجكاوی و حل معماها و یافتن راهكارهایی را می دهند. مانند حفره ها و تكه هایی با جنسیت های متفاوت قابل وصل و جدا شدن ، طناب ها و دكمه ها و ...
گاهی كتاب ها با شیوه هایی مانند خراش دادن، لمس كردن، باز كردن و ... ایجاد عطر و بو می كنند و حس بویایی كودك را تحریك می كنند.
كتاب های اسباب بازی معمولاً دارای متن های كوتاه و مختصری هستند و یا اصلاً متنی ندارند، یك راهنمای ضمیمه به بزرگ ترها، طریقه استفاده و نگهداری از كتاب را آموزش می دهند.
ویژگی كتاب های بدون متن این است كه به كودك فرصت داستان سرایی و ارتباط مناسب با تاكید بر علایق خودش را می دهد.
علاوه بر ایجاد خلاقیت و دامن زدن به تخیلات، تقویت رشد كلامی مناسب و گام به گام با توانایی كودك، سن و محیط زندگی او و فرصت غنی برای محور قرار گرفتن كودك در فعالیت نیز از ویژگی های مثبت این كتاب ها است. در این دسته از كتاب ها، كودك به دلخواه خود به شخصیت ها چهره مثبت و منفی می دهد. برای آن ها نام انتخاب می كند. با آن ها همانند سازی می كند و احساسات و عواطف خود را تخلیه می كند و به تجربه ها و آرزوهای خود جامه عمل می پوشاند.
كودكانی كه دارای محدودیت های حسی و حركتی هستند با كتاب اسباب بازی گام های محكمی برای ارتباط گیری لذت بخش با كتاب بر می دارند و فضاهای خالی و خلوت زندگی خود را به شكل مثبت پر می كنند و راه نجات از دنیای منزوی خود را می یابند. جایگاه كتاب اسباب بازی هنوز در كشور ما شناخته نشده است. تعداد آنها بسیار اندك است و نمونه های آن حتی از نوع وارداتی در نمایشگاه های كتاب نیز محدود هستند.
هزینه هایی كه صرف این گونه كتاب ها می شود بهای آن ها را بالا می برد. چه در نمونه های دست ساز و چه در نمونه های غیر دست ساز. اما تفكر صحیح اقتصادی در خانواده و مراكز آموزشی این هزینه را به جا، ضروری و منطقی می بینند. هزینه های بسیاری در خانواده برای كودكان صرف می شود كه به راحتی قابل حذف هستند و می شود به جای آن ها وسیله های كاربردی را كه تأثیر آن در تمام طول زندگی فرد نمایانگر خواهد بود، جایگزین كرد.
منبع:
نامه مربی، شماره ۳۰(مهروآبان ۱۳۸۳):۳۰-۳۱