بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
گزارشوارهای از نگارشهای علامه محمودی زهرا پاسداریپور مردان بزرگ همیشه مایۀ افتخار تاریخند . آنها که وجودشان پرتوی از ذات و حضورشان جلوهای از صفات حق در روی زمین است . عالمانی که مصداق بارز حدیث : « العلما باقون ما بقی الدهر هستند .
یکی از این بزرگان « آیۀالله علامه محمدباقر محمودی » است که چون عاشقی دلباخته خود را وقف مکتب اهل بیت ( علیهمالسلام ) نموده و با کمترین امکانات ، به مرزبانی از دین همت گماشته است . حجم ، سبک و محتوای بینظیر آثار وی شاهد این ادعاست .
ایشان خواب و خوراک و استراحت را در حد ضرورت قرار داده ، بیشتر اوقات خویش را با تحقیق و تألیف سپری میکنند . حاصل سالها مداومت بر این برنامه ، هزاران صفحه پژوهش است که بخشی از آن به چاپ رسیده است .
علاقۀ وافر به مطالعۀ کتابهای خلافی بین شیعه و سنی و مشاهدۀ برخی جسارتها به اهل بیت ( علیهمالسلام ) موجب ناراحتی علامه گشته و انگیزۀ پاسخگویی به متمردین ، زمینهساز آغاز کارهای پژوهشی استاد شده ات . محور همۀ آثار علامه محمودی ، اهل بیت ( علیهمالسلام ) است که برخی شامل سخنان ، برخی در زمینۀ تاریخ و پارهای دربارۀ فضائل و مناقب این خاندان مطهر است و تاکنون در این موضوع ، 31 عنوان اثر تألیفی و تصحیحی علامه در 48 جلد منتشر شده است . گفتنی است از آنجا که در مقالهای دیگر ، آثار قرآنی استاد معرفی شدهاند ، در این گزارشواره ، از ذکر و معرفی آنها خودداری میشود .
الف ) آثار تألیفی
1ـ نهجالسعادة فی مستدرک نهجالبلاغه
مطالب نهجالسعادۀ در سه جلد اول مختص سخنان و خطبهها و شامل بیش از 500 خطبۀ حضرت است . جلدهای چهار و پنج محتوی سیصد نامۀ امام و جلد ششم با 119دعا کامل شده ، جلد هفت و هشت ، 81 وصیت و جلدهای نه تا سیزده کلمات قصار را در خود گنجانده و اشعار منسوب به امیر در جلد چهاردهم گرد آمده است .
هر چند در چاپ اخیر مستدرکات تحقیقی فراوانی بر بخشهای پیشین افزوده شده ، لیکن باید در نظر داشت خطبههایی که در این کتاب آمده ـ البته بسیار محدود مختص سخنانی است که در جای دیگری ذکر نشده و مدرک دیگری ندارد . به همین جهت باید نهجالسعادة را موسوعۀ سخنان امیرمؤمنان ( علیهالسلام ) دانست .
در این اثر از منابع تمام فرق اسلامی استفاده شده و در مقایسه با سایر کتب مشابه گستردهترین کتابی است که با ذکر سند و منابع تدوین شده است و محصول نیمقرن تلاش بیوقفه و خستگیناپذیر در میان هزاران کتب خطی و چاپی است
2ـ عبرات المصطفین
موضوع این کتاب عزاداری امام حسین ( علیهالسلام ) و سیر تاریخی واقعۀ کربلاست . تمام مطالب به صورت مستند و از منابع معتبر نقل شده است که عمدهترین آنها عبارتاند از :
1ـ مقتل امام حسین ( علیهالسلام ) به روایت ابو مخنف لوط بن یحیی ازدی ( م175 ق )؛
این منابع در مقایسه با سایر کتب مورد استفاده نقش محوری داشتهاند .
مولف درسه مقدمۀ مفصل مطالب مفیدی دربارۀ شخصت و عظمت حضرت امام حسین ( علیهالسلام )، مشروعیت عزاداری و گریه برایشان و شهادت آن حضرت ذکر کرده است . در ادامه سیر تاریخی حرکت سیدالشهدأ به عراق و واقعۀ تاریخی روز عاشورا با استناد به مهمترین و صحیحترین منابع اهل بیت ( علیهمالسلام ) مورد بررسی قرار گرفته است . حوادث پس از شهادت امام و اسارت اهل بیت ( علیهمالسلام ) و انتقال آنان به شام و نیز سرنوشت قاتلان آن حضرت و برخی موارد مفید دیگر در ادامه آمده است .
مؤلف در این کتاب کوشیده با پرداختن به مطالبی که بتوان به صحت آن اطمینان داشت ، گامی مهم در زدودن غبار از تاریخ عاشورا برداشته باشد .
این اثر در دو جلد به همت مجمع احیای فرهنگ اسلامی انتشار یافته است . همچنین به نام « اشک روان بر امیر کاروان » با ترجمۀ فارسی نیز عرضه شده است .
3ـ زفرات الثقلین
این کتاب ادامۀ عبرات است که به منظور نشان دادن سیر تاریخی کربلا و عاشورا در ادبیات منظوم عرب نگاشته شده و در واقع پاسخ به شبهاتی است که دربارۀ عزاداری سیدالشهدأ مطرح شده است .
بخش مهمی از اشعار عرب در خصوص مصائب امام حسین ( علیهالسلام ) و اهل بیت ( علیهمالسلام ) از قرن اول تا ششم در این کتاب جمعآوری شده است .
4ـ السیر الی الله تعالی
این رساله گزارشی از سفر علامه محمودی از علامرودشت به نجف و کربلاست و یکی از مهمترین منابع حضرت استاد محسوب میشود . اصل این رساله به عربی است و ترجمۀ آن در فصل ششم کتاب آمده است .
5ـ کشف الرمس عن حدیث رد الشمس
مؤلف در این کتاب کمحجم ولی پر محتوا حدیث « رد الشمس » را که از مناقب برجستۀ مولا علی ( علیهالسلام ) است ، از طرق متعدد و با سندهای فراوان و با استناد به نوشتههای دو تن از بزرگان عامه ، سیوطی و صالحی شامی آورده و بر قطعی بودن این فضیلت امام تأکید ورزیده است .
این کتاب در سال 1418ﻫ . ق . به وسیلۀ موسسۀ معارف اسلامی قم به چاپ رسیده است
6ـ منیۀ الطالب فی مستدرک دیوان سید الأباطح ابی طالب ( علیهالسلام )
استاد محمودی با دستیابی به اشعاری از ابوطالب ـ پدر امام علی ( علیهالسلام ) ـ آنها را به صورت رسالهای تنظیم نموده به دیوان الأباطح که توسط ابوهفمان مهزمی جمعآوری شده بود ، ضمیمه کرده است .
ابوهفمان از این اشعار در کتاب خود استفاده نکرده بود .
ب ) آثار تصحیحی و تحقیقی
علامه محمودی از آغاز پژوهش خود که به جمعآوری کلمات امیرالمؤمنین مبادرت ورزید ، به کاوش و جستوجو در کتابهای خطی و چاپی پرداخت . با مطالعۀ هزاران کتاب و بازنویسی برخی از آنها موفق به چاپ تعدادی از همین آثار شد و آنها را از انزوای کتابخانهها بیرون آورد .
روش تحقیق علامه مبتنی به تفصیل است . به این صورت که در پاورقیها ، علاوه بر توضیحات رجالی غالباً حدیث را از منابع دیگر مفصلاً ذکر میکنند . تکمیل اسامی در متن دو قلاب هم روش معمول ایشان در سند روایات است .
استنساخ مصادر و اسناد به دست آمده و ذکر شواهد مربوط به آن بخشی از اسلوب علامه در پژوهش بوده است ؛ زیرا به نظر ایشان ، مطالعهکننده باید به نهایت فایده دست یابد و نیازی به اصل نداشته باشد . ایشان با رعایت موازین نسخهبرداری ، تنها مطالب قطعی و درست را درج کرده هر جا که تردید داشتهاند ، در پاورقی مطلب نسخۀ اصلی را هم ذکر نمودهاند و چنانچه متن موهوم به نظر آید ، با شواهد بیشتر به اثبات نادرستی آن میپردازند
نکتۀ شایان تأمل در آثار علامه انگیزۀ دفاعی از مکتب است ، به همین جهت بیشتر پژوهشهای استاد ، روی کتب اهل سنت متمرکز شده است . ایشان دلیل این عمل را اینگونه بیان فرمودند :
چون کلام آنها برای خودشان حجت است و ما میتوانیم به وسیلۀ نوشتههای آنها احتجاج کنیم
از دیگر علل مهم پرداختن علامه به انتشار کتابهای عامه احیای کتابهای فراموششدهای است که به بیان فضائل و مناقب اهل بیت ( علیهمالسلام ) پرداختهاند . از این رو با توجه به نابودی غالب منابع شیعه ، لازم بود تا حقایق از لابهلای متون عامه استخراج شود . محفوظ ماندن کتابخانههای اهل سنت در طول تاریخ باعث حفظ بسیاری از کتابها با مطالب استوار و احادیث مستند شده است .
به نظر استاد ، شیعه بعد از به قدرت رسیدن ( عهد صفویه ) در تحقیق این کتابها غفلت ورزیده و نیاز به وجود آنها را درک نکرده است . باید این گونه کتابها را مورد بررسی قرار داده و آنها را در دسترس آحاد جامعه گذاشت ؛ زیرا وجود یک مطلب در میان مصادر هر دو فرقه ، مایۀ استحکام آن و موجب ازدیاد ایمان افراد خواهد شد .
از دیگر ویژگیهای کار تحقیقی ایشان ، تخریج حدیث در پاورقیها به صورت فنی و مصطلح بین مؤلفان عامه است . شاید بتوان ادعا کرد پس از علامه امینی ، که تا حدودی چنین روشی داشت ، علامه محمودی ، اولین کسی است که در تمام آثار خود این روش را اعمال کرده است .
اینک به معرفی آثار تحقیقی استاد میپردازیم :
1ـأسمی المناقب فی تهذیب أسنا المطالب فی مناقب الإمام أمیرالمؤمنین علی بن ابیطالب ( علیهالسلام )
این کتاب تألیف محمدبن جذری شافعی ( 751ـ 833 ) است که با تصحیح محقق گرانقدر احادیث و روایاتی که منقبتی دربرداشته ، در مجموع 62 روایت آورده شده است . این کتاب در سال 1403 ق در بیروت به چاپ رسید .
2ـ أنساب الأشراف در ترجمۀ أمیرالمؤمنین
این کتاب تألیف احمدبن یحیی بن جابر بلاذری ( قرن سوم ) است که مؤلف آن ، از علمای برجسته و مورخان بنامی است که منصفانه به نقل روایاتی پرداخته که از مشایخش شنیده و برخی از آنها در دیگر منابع عامه یافت نمیشود ؛ مثل نامۀ کوبندۀ محمد بن ابیبکر به معاویه ، که علاوه بر کتاب فوق در « مروجالذهب » و « تاریخ یعقوبی » هم آمده است . تأخر آن در نسبت به بلاذری ، شیعه بودن مؤلف دوم و متهم بودن اولی به شیعهگری ، موجب شده علمای عامه آن را از ساختههای شیعه بدانند . با چاپ این بخش از انسابالاشراف ، که مشتمل بر ، نامۀ یاد شده است ، پاسخ این شبهات داده میشود
استاد با توجه به قدمت کتاب و مطالب ارزشمند آن ، به تحقیق آن پرداخته و آن را در سال 1394 ق در بیروت به چاپ رسانده است و در سال 1416 ﻫ . ق نیز به همت مجمع فرهنگ اسلامی قم ، پس از بازنگری و افزودن حواشی و مقابله با دورۀ کامل « انسابالأشراف » و ضمیمه فهرست رجال به آن ، تجدید چاپ نمودند .
3ـ أنساب الأشراف در ترجمۀ الحسن و الحسین ( علیهالسلام )
مؤلف پس از شرح حال امیرمؤمنان ( علیهالسلام ) از زندگانی فرزندان حضرت ، به ویژه امام حسن و امام حسین ( علیهالسلام ) مطالب ارزندهای روایت نموده است . گزارش کربلا و برخی قیامهای پس از آن نیز در این کتاب مطرح شده است .
این بخش از کتاب با تحقیق علامه محمودی در بیروت چاپ شد و سال 1397 ﻫ . ق و در سال 1419 ﻫ . ق به وسیلۀ مجمع فرهنگ اسلامی قم تجدید چاپ شد .
4ـ بحارالانوار ( ج32ـ34 )
این کتاب گرانقدر مرحوم مجلسی به دایرۀالمعارف آثار اهل بیت ( علیهمالسلام ) معروف است . همت علامه محمودی سبب تحقیق و چاپ بخشهایی از کتاب ـ که دسترسی به آن بسیار مشکل بود در سه جلد شده است .
جلد نخست : ( یعنی جلد 32 بحارالانوار ) از بیعت با حضرت امیر ( علیهالسلام ) پس از عثمان و گزارش جنگ جمل و بخشهایی از صفین سخن میگوید . با وجود چندین چاپ ، این جلد ابتدا در سال 1365 ش . به چاپ رسید .
جلد دوم : ( جلد 33 بحارالانوار ) ادامه گزارش صفین ماجرای حکمیت و جنگ نهروان ، فرمان امام به مالک اشتر و محمدبن ابوبکر و شهادت آن دو را در خود گنجانده است . این جلد در سال 1368 ش به چاپ رسید و تاکنون چندین مرتبه تجدید چاپ شده است .
سومین جلد : ( جلد 34 بحارالانوار ) کارشکنیهای منافقان ، ادامۀ فتنهگریهای معاویه و معرفی برخی یاران وفادار امام به اضافۀ چندین خطبه و اشعار منسوب به مولا را دربر دارد . این جلد در سال 1371 ش چاپ شد و تاکنون چندین مرتبه مورد تجدید چاپ قرار گرفته است .
5ـ ترجمۀ الإمام علی ابن أبیطالب ( علیهالسلام ) من تاریخ مدینۀ دمشق
علی ابن حسن بن هبۀالله معروف به ابن عساکر ( 499ـ 571ق ) از عالمان متبحر اهل سنت است .
وی منصفانه به شرح حال و روایتهای همۀ شخصیتهای ساکن یا مسافر دمشق پرداخته دریافتههای خود را بدون تعصب نقل کرده است . زندگی حضرت علی ( علیهالسلام ) سفر اهل بیت ( علیهالسلام ) به علاوۀ 1500 حدیث دربارۀ آن حضرت مباحث بخشهایی از کتاب است .
با تلاش پژوهشگر توانای این اثر ، کتاب مذکور با سه جلد از مهمترین منابع زندگانی و مناقب حضرت ( علیهالسلام ) گردیده است . این کتاب طی سالهای 1398 و 1400 ﻫ . ق در بیروت به چاپ رسیده و با اضافات فراوان در سال 1381ش از سوی مجمع احیای فرهنگ اسلامی تجدید چاپ شده است .
6ـ ترجمۀ الإمام حسن ( علیهالسلام ) من تاریخ مدینۀ دمشق
ابن عساکر در کتاب خود بیش از چهارصد حدیث دربارۀ فضائل امام حسن ( علیهالسلام ) آورده است . از نسب شریف امام و مناقب و زندگانی ایشان تا شهادت و اقوال گوناگون سال وفاتشان را ذکر کرده است .
این اثر با تحقیق علامه در سال 1400ﻫ . ق در بیروت به چاپ رسیده است .
7ـ ترجمۀ الإمام الحسین ( علیهالسلام ) من تاریخ مدینۀ دمشق
این بخش کتاب از منابع مهم زندگانی امام حسین ( علیهالسلام ) است که مؤلف با ذکر بیش از چهارصد حدیث ، نسب شریف ، فضایل و مناقب امام ( علیهالسلام ) را بیان کرده با سندهای متعدد گزارش و وقایع عاشورای سال 61 و روایاتی دربارۀ عقوبت قاتلان و برخی مخالفان ایشان آورده است . این کتاب در سال 1398ﻫ . ق در بیروت چاپ شد .
محقق با افزودن پاورقیها و استدراکات فراوان و ضمیمه نمودن فهرست جامع در پایان ، مجدداً آن را از سوی مجمع احیای فرهنگ اسلامی در سال 1414ﻫ . ق به چاپ رساند .
8ـ ترجمۀ الإمام زینالعابدین والإمام الباقر ( علیهالسلام ) من تاریخ مدینۀ دمشق
دو امام بزرگ شیعه ، امام سجاد و امام باقر ( علیهالسلام ) از جمله مسافران دمشق هستند که ابن عساکر با نقل احادیث به شرح حال ایشان پرداخته است .
تلاش پژوهشگر ارجمند در جهت افزودن مستدرکات و انضمام فهرستی جامع بر اعتبار کتاب افزوده است . این کتاب در سال 1413 ﻫ . ق در تهران به چاپ رسیده و چاپ دوم با اضافات فراوان از سوی محقق ، در حال انجام است .
10ـ جواهر المطالب فی مناقب الإمام علی بن أبیطالب ( علیهالسلام )
این اثر به قلم محمد بن ناصر دمشق باعونی ( 871ﻫ . ق ) از عالمان شافعی قرن نهم قمری است که در 67 باب به تفصیل زندگانی علی ( علیهالسلام ) پرداخته و بخش پایانی با 8 باب به روایت تاریخ زندگی معصومین سوم و چهارم اختصاص یافته است . استاد با درج پاورقیهای محققانه ، شواهد فراوان را بر اصل مطالب افزوده است .
این کتاب در دو جلد در سال 1416 ﻫ . ق ، به همت مجمع احیای فرهنگ اسلامی قم منتشر شده است .
11ـ خصایص امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب ( علیهالسلام )
این کتاب اثر ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب نسائی ( م 303 ﻫ . ق ) دانشمند اهل سنت و مؤلف یکی از صحاح سته است . نسائی با انگیزۀ جانبداری از حق و هدایت کینهتوزان ناآگاه نسبت به علی ابن ابی طالب ( علیهالسلام ) به نگاشتن کتاب و طرفداری از ایشان پرداخته است . اشاره به برخی ویژگیهای علی ( علیهالسلام ) و نقل روایاتی مبنی بر حقانیت امام ( علیهالسلام ) به علاوۀ احادیثی در منقبت حضرت فاطمه ( سلاماللهعلیها ) و حسنین ( علیهالسلام ) بخشی از مطالب کتاب است .
تحقیقات علامه در این اثر بسیار مفید و شایان توجه است . این کتاب در سال 1403 ﻫ . ق در بیروت به چاپ رسیده است .
13ـ دیوان شیخ الأباطح أبی طالب
ابوطالب عموی بزرگوار پیامبر ( صلّی الله علیه و آله و سلّم ) در آغاز رسالت ایشان به جهت حمایت از برادرزادۀ خود مجبور به پنهان کردن اعتقادش بود . در حالی که او در موقعیتهای مختلف با صراحت تمام ایمانش را ظاهر میکرد ؛ تیر عداوت کینهجویان نسبت به امام علی ( علیهالسلام ) به سوی او نشانه رفته ، به بیایمانی متهمش ساختند . این در حالی است که از محتوای شعرهای به جا مانده از او ، برداشت دیگری میشود . روایتی که ابوهفمان عبدالله بن احمد بصری ( 257 ﻫ . ق ) از 29 قصیدۀ ابوطالب داشته ، از اتقان بیشتری برخوردار است . شرح برخی از شعرها بیان مصدر بعضی قصیدهها و استدراک کاستیهای دیوان و ضمیمه نمودن آن به آخر کتاب ، با تلاش محقق صورت گرفته و دیوان جامعی از اشعار ابوطالب فراهم آورده است و در پایان رسالۀ الروض النزیه تألیف ابن طولون صالحی را افزوده است .
این کتاب به وسیلۀ مجمع احیای فرهنگ اسلامی قم انتشار یافته است .
14ـ الرد علی المتعصب العنید
این کتاب را عبدالرحمان بن علی ، معروف به ابوالفرج ابن جوزی حنبلی ( م 597 ق ) به انگیزۀ جواب به عبدالمفیث بن زهیر حربی نگاشته است . حربی در فضایل یزید کتابی نوشته و دروغهای بسیاری در دفاع از او آورده است . حنبلی در این کتاب فجایع دوران حکومت یزید به ویژه فاجعه کربلا را به تصویر کشیده ، چهرۀ منفور او را معرفی میکند .
علامه با استناد به مصادر دیگر بر اتقان متن افزوده و بخشهایی از سخنان ابن ابیالحدید در شرح نهجالبلاغهاش را در پاورقیها ضمیمه کرده است .
البته لازم به ذکر است که به دلیل مصالح زمان و مکان آن روز نجف در چاپ کتاب ( سال 1400 ) به جای نام محقق اسم فرزندشان شیخ محمدکاظم محمودی در عنوان کتاب درج شده است
15ـ الریاحین العطرۀ فی تحقیق مناقب امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب ( علیهالسلام ) من الریاض النضرۀ
مؤلف این کتاب محبالدین احمد بن محمد طبری ( م 694 ق ) است . که در آن به بیان مناقب عشرۀ مبشره پرداخته و در چهارمین باب این اثر ، شرح حال امام علی که به عقیدۀ عامه چهارمین این ده تن به شمار میآید ، پرداخته است .
با تلاش محقق برای غالب روایتها اسانید متعددی ـ که فاقد آن بودند و توضیحات گویا در پاورقی ذکر شده است . این کتاب مراحل نهایی چاپ را طی کرده ، ان شاءالله به زودی روانۀ بازار نشر خواهد شد .
16ـ الروض النزیه فی الاحادیث التی رواها ابوطالب عن ابن أخیه
این رسالۀ مختصر به قلم شمسالدین محمد بن علی بن احمد معروف به ابن طرلون طولون صالحی دمشقی ( م 953 ﻫ . ق ) است که در آن چهار حدیث از ابوطالب آمده که از حضرت محمد روایت کرده است . این اثر با تلاش علامه محمودی ، در پایان دیوان شیخ الأباطح ابیطالب ضمیمه شده است .
18ـ فرائد المسلمین
ابراهیم بن محمد بن مؤید جوینی خراسانی ابوالمؤید حمویی ( 644ـ 730 ) این کتاب خود را به دو بخش تقسیم کرده است . بخش اول را به بیان مناقب امام علی ( علیهالسلام ) اختصاص داده و در بخش دوم به ذکر منقبتهایی که همسر و فرزندان امام ( علیهالسلام ) به آن متصفاند ، پرداخته است . احادیثی در مورد حضرت مهدی ـ عجلالله تعالی فرجهالشریف ـ نیز در این قسمت دیده میشود .
بخش اول کتاب در سال 1398 و بخش دوم در سال 1400 ﻫ . ق ، در بیروت چاپ شده است .
19ـ فضائل شهر رجب
مؤلف عبیدالله بن عبدالله معروف به حاکم حسکانی ، از اعلام قرن پنجم هجری ، این رساله را با احادیث وارد شده در مورد ماه رجب ، در پانزده باب دستهبندی کرده است . ادعیه ، فضیلت روزۀ این ماه و اعمال ایامالبیض ، بخشی از مطالب کتاب است .
20ـ کتاب الأربعین عن الاربعین فی فضائل علی امیرالمؤمنین ( علیهالسلام )
تشویق پیامبر گرامی به جمع و حفظ چهل حدیث ، عبدالرحمن بن احمد بن حسین نیشابوری خزاعی را بر آن داشت تا چهل حدیث پیرامون امام علی ( علیهالسلام ) گرد آورد .
تلاش استاد در این اثر نیز در خور توجه و قابل تقدیر است . این کتاب در سال 1414ﻫ . ق ، از سوی سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی و همکاری مجمع احیای فرهنگ اسلامی قم انتشار یافته است .
21ـ محاسن الأزهار
این کتاب شرح قصیدهای از عبدالله بن حمزه است که در پاسخ به خلیفۀ عباسی الناصر الدینالله سروده شده است . خلیفه در قصیدهای عباس و فرزندانش را برتر شمرده ، آنها را مناسب خلافت دانسته است . حمیدبن احمد محلی که شاگرد ابن حمزه و از عالمان زیدیه است . قصیدۀ استادش را شرح کرده با استناد به روایات و تاریخ به اثبات مطالب سرودۀ او پرداخته است .
با تلاش و همت علامه این کتاب پس از تصحیح ، در سال 1422 ق به وسیلۀ مجمع احیای فرهنگ اسلامی منتشر شد و در دسترس عموم مشتاقان قرار گرفت .
23ـ المعیار والموازنۀ
ابوجعفر محمد بن عبدالله اسکافی ( 240 ﻫ . ق ) از معدود دانشمندان آزاداندیش عصر متوکل عباسی است . وی با نگارش کتاب در وصف امیرمؤمنان ( علیهالسلام ) خود را در معرض خطر قرار داد و با شمشیر قلم به دفاع از آن حضرت برخاست و خالق اثری بدیع شد .
علامه پس از تحقیقات لازم این کتاب را در سال 1402 ﻫ . ق در بیروت منتشر کرد .
24ـ مقتل الامام امیرالمؤمنین
نوشتار منصفانۀ عبدالله بن محمد بن عبیر ، معروف به ابوبکر ، یکی از قدیمترین آثار در زمینۀ نگارش مقتل است . وی با وجود همنشینی با خلفای عباسی در این زمینه به تألیف حقایق پرداخته ریشهها و داستان شهادت امام ( علیهالسلام ) و حوادث پس از آن را روایت کرده است .
در این اثر نیز تلاشهای محقق همچون کلیه آثار تحقیقیشان به صورت پاورقی به ثبت رسیده است .
این کتاب در سال 1411 ﻫ . ق به وسیلۀ سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی با همکاری مجمع احیای فرهنگ اسلامی منتشر شده است .
25ـ مناقب الامام أمیرالمؤمنین علی بن ابیطالب ( علیهالسلام )
محتوی این کتاب بیش از 1100 حدیث با سندهای کوتاه در بیان مناقب اهل بیت ، به ویژه امیرمؤمنان ( علیهالسلام ) است ؛ که به کوشش محمد بن سلیمان کوفی به تحریر درآمده است . پس از تصحیح و تحشیۀ و نشر اول این کتاب ، آقای سید محمد عجری مؤیدی حسنی رونوشت نسخۀ خطی خود را جهت رفع اختلافهای موجود برای علامه ارسال داشت . تجدید چاپ این کتاب پس از گذشت ده سال از چاپ اول آن با استدراکهای فراوان در سال 1381 ش در دو جلد از سوی مجمع احیای فرهنگ اسلامی انجام شد .
ج ) آثار در دست تألیف و تصحیح
هماکنون علامه محمودی چند کتاب در دست تحقیق و تألیف دارد که به برخی از آنها اشاره میکنیم :
1ـ نزهۀ الأبصار و محاسن الآثار
مؤلف این کتاب از دانشمندان شافعی قرن چهارم است . این اثر مفصلترین کتاب دربارۀ سیرۀ امیرمؤمنان ( علیهالسلام ) میباشد که از آن زمان به ما رسیده است . از نظر علامه این اثر به جهت وضوح عبارت و کمیت مطالب ، بسیار در خور اهمیت میباشد .
2ـ اشعۀ السهیل فی شرح وصیۀ کمیل
این وصیت از سخنان گهربار امیرمؤمنان ( علیهالسلام ) است . آن حضرت با جملاتی کوتاه ، معانی بسیار بلندی را آورده که با فرمودۀ علامه شرح آنها بسیار فراتر از کمیتشان است . در حال حاضر یادداشتهایی جهت پژوهش کتاب فراهم شده است .
3ـ اسانید نهجالبلاغه و شواهده
علامه در جهت تکمیل متن و سند نهجالبلاغه به مطالعه تحقیقاتی پرداختهاند که انشاءالله با توفیق الهی در فرصتی مناسب به تکمیل آن نائل میشوند .
4ـ اشراقات للاهوت فی شرح انوار ملکوت فی شرح یاقوت
ابواسحاق نوبختی با نگارش « الیاقوت » در علم کلام ، زمینهای فهرستوار و مختصر فراهم کرد .
علامه حلی با « انوار ملکوت » و پس از ایشان سید عمیدالدین حلی با تألیف « اشراقات لاهوت » به شرح و تفصیل کتاب پرداختهاند .
علاممه به جهت اسلوب زیبای متن درصدد احیای آن برآمده است . به امید خدا پس از افزودن برخی توضیحات جزئی جهت نشر کتاب اقدام خواهد شد .
5ـ جواهر العقدین
مؤلف کتاب ، علی بن عبدالله سمهودی ( 911ﻫ . ق ) است که کتابش را در دو قسم اول : فضل علم و علما . و دوم شرافت و فضیلت اهل بیت ( علیهمالسلام ) تنظیم نموده است .
علامه با تلاش جهت ذکر مصادر برای احادیث و افزودن یارد برخی موارد ، درصدد احیای این کتاب برآمده است .
6ـ معارج نهجالبلاغه
این کتاب اثر ظهیرالدین ابوالحسن علی بن زید بیهقی ( 499ـ566 ) معروف به « ابن فندوق » است .
وی بدون درج متن نهجالبلاغه به شرح کلمات و جملاتی که به نظر مشکل بوده ، پرداخته است .
محقق بزرگوار به تصحیح ، توضیح و آمادهسازی اثر مشغول هستند .
7ـ السهم الثاقب فی رد مالفقۀ الناصب
مؤلف این اثر سید محمدباقر حجت است . در این کتاب 500 بیت آمده است که با ظرافت خاص در مصرع اول ادعا و در مصرع دوم دلیل آن ذکر شده است . به فرمودۀ علامه اگر کسی این منظومه را با شواهدش بفهمد . در بحث امامت مجتهد است .
کار تحقیق بخشی از آن انجام شده که به فضل خدا ، در فرصت مناسب مابقی نیز تکمیل خواهد شد .
آرزوهای تألیف و تحقیق
علامه محمودی از نیمقرن تجربه در زمینۀ تألیف و پژوهش برخوردار است و تاکنون به مدد پشتکار و امداد الهی توفیق ارائۀ آثار ارزشمندی به جامعۀ علمی داشته است . ایشان از آرزوهای خود در نگارش ؛ سخن گفته و اظهار امید کردهاند ، خداوند توفیق انجام آنها را عنایت فرماید .
الف ) سیرۀ جامع معصومان ( علیهالسلام )
این کار باید با روش علمی و نظمی منطقی هماره باشد تا عموم بتوانند استفاده کنند . همانند روشی که مرحوم علامه مجلسی در بحارالانوار برگزید ؛ به این صورت که اگر آیهای از قرآن بر مطلب دلالت میکند باید آن را آورد و سپس به روایات معتبر توجه کرد . به علاوۀ اینکه به جهت از بین رفتن بسیاری از مصادر شیعه ، سزاوار است از کتب عامه هم استفاده شود و آنچه که طبق قوانین علمی صحیح و مفید است ، ذکر شود تا سیرۀ کامل و جامعی تهیه شود
ب ) زندگانی و سیره و سخنان سه تن از معصومان ( علیهالسلام )
1ـ سرور زنان جهان حضرت زهرا ( سلاماللهعلیها ): با توجه به مظلومیت ایشان و حق بزرگ آن حضرت ( سلاماللهعلیها ) بر مسلمانان لازم است زندگانی آن حضرت ( سلاماللهعلیها ) با جستوجو در لابهلای تاریخ جمعآوری و تدوین شود ؛ تا با بررسی آن ، به سخنان ناسنجیده در مورد ایشان خاتمه داده شود .
2ـ امام جعفر صادق ( علیهالسلام ): نیاز است شرح حال جامع و کاملی از آن حضرت ( علیهالسلام ) تهیه و تدوین شود .
3ـ حضرت مهدی ( عجلالله تعالی فرجهالشریف ): با توجه به دینی که از سوی ایشان بر گردن ماست و با توجه به حقی که به عنوان واسطۀ خیر و ولی نعمت دارا هستند ؛ ضروری است به جمعبندی روایات منقول در مورد ایشان پرداخته شود تا به منظور قدرشناسی از این رحمت واسع در حد توان خویش ، به ساحت آن بزرگوار عرض ارادت کرده باشیم
لطفا منتظر باشید ...
