بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
آئين همسرداري در اسلام روح اله محمديان حقوق شوهر برزن: اسلام همچنانکه وظايف ومسئوليتهايي برعهده مردان قرارداده، حقوقي نيز براي آنان درنظر گرفته است وبه زنان تذکرداده که براي ادامه زندگي زناشويي ودست يافتن به ثمرات شيرين ازدواج اين حقوق را رعايت کنند، واينک مهمترين (حقوق قانوني واخلاقي)شوهر را برزن ازنظر خواننده گان گرامي ،مي گذرانيم:
1-هرگاه شوهر بخواهد رابطه جنسي برقرار سازد، اگر همسر او عذرموجهي نداشته باشد، بايد تمکين نمايد.
زيرا اصولا يکي ازاهداف ازدواج وتشکيل خانواده تامين نيازمندي جنسي واشباع اين غريزه است، وبي گمان روابط زناشويي نقش موثري درديگر روابط بين زن وشوهر ايفا مي کند، واگر اين نياز طبيعي مرد به طرز صحيحي درخانه اشباع نگردد، ناچارمي شود يا درخارج ازبستر زناشويي درآغوش فساد بيفتد، يا به محروميت وناکامي بسازد که غالبا با عواقب وخيمي چون سرخودگي ونگراني روحي همراه است وناگفته پيداست که هرکدام ازاين دو صورت، زيانهاي فردي واجتماعي بارمي آورد، وبه ضرر خود زن نيز تمام خواهد شد.(26)
2-بدونه رضايت شوهر : کسي را به خانه راه ندهد :
فلسفه اين حکم روشن است زيرا اولا خانه،خانه اوست، ثانيا گاهي شوهر تشخيص مي دهد که رفت وآمد بعضي اشخاص درروحيه همسر او اثر نامطلوب مي گذارد. اگر زن بدون رضايت شوهر به افرادي اجازه دهد وارد خانه او شوند، سوءتفاهم هايي پيش مي آيد ومنشا بروز اختلاف وازپاشيدن خانواده مي گردد.
3-درزندگي سعي کند که رضايت خاطر شوهر راجلب نماييد:
يعني معاشرتهاي خود را مطابق ميل شوهر انجام دهد، بدون رضايت او به هرجايي نرويد وهرکاري انجام ندهد وهرگز درصدد آن نباشد که خواسته هاي خود را برشوهر تحميل کرده، اورامطيح خود سازد زيرا همانطوريکه عواطف زود رنج زن، نيازمند مهر ونوازش واحسان شوهراست، مرد نيز به جهت دارا بودن نيري عقلاني وجسماني بيشتر، غرورخاصي درخود احساس مي کند، وانتظار دارد همسرش او را به ديده احترام بنگرد، وخواسته ها اورا برخواسته هاي خويش مقدم دارد. دراينجا مناسب است عبارت يکي ازبانوان به اصطلاح روشنفکر را که سنگ آزادي زن رابه سينه مي زند ودرعين حال اصل مذکوررا تاييد ميکند نقل نماييم، اومي نويسد:«وساير شرايط زندگي ومقتضيات اخلاقي وخانواده گي نيز زن را موظف مي کندکه ازمرد مطيع تر وبرد ،بارتر بوده همواره احساسات وتمايلات خود را با اخلاق وافکار مرد موازنه دهد، يعني توازن زندگي ازطرف زن بايد بيشتر رعايت شود، واگرزناني يافت شوند که بخواهند برشوهران حکومت کنند، گذشته از اينکه به نظر عادي ناپسند وزننده است، بااين گونه زنان پا ازدايره لطف زندگاني بيرون گذاشته وطبيعت آنها با خشونت مردانگي بيشتر سازگاراست. زيرا لطف طبيعي زن درآن است که درپرتو حمايت وتوجه مرد بوده، ومرد درمقابل قدراني وحمايت که اززن مي کنند، انتظار دارد، زن نسبت به او مطيع وبا وفا باشد.متابعت وبردباري است که نظرمحبت وعطوفت مرد را متوجه زن ساخته، سعي مي کند که آسايش ورضايت او را فراهم سازد... پس ازاين تکليف که درنظر اول دشواربه نظرمي رسد، درحقيقت، تا اندزه اي به نفع زنانوباطبيعت آنان سازگاراست»(27)
4-مال وآبروي شوهر را درغياب او محفوظ داشته،دراموال او خيانت ننمايد وبدون اجاز ه ورضايت او تصرف نکند.
5-درمشکلات وسختي هاي زندگي؛ حتي المقدور بااوسازش ومساعدت کند؛
زيرا زندگي فرازونشيب فراواني دارد؛ گاهي انسان درآغوش ناز ونعمت است، گاهي گرفتار مشکلات، گاهي دارا گاهي فقير ؛گاهي احساس خوشبختي مي کند وگاهي بعکس ... همانطوري که مرد موظف است درتمام اين حالات، نسبت به همسرش وفا دارباشد؛ زن نيز موظف است برپيمان خود استوار بوده با گرم وسرد زندگي شوهرسازگارباشد.
نمونه هايي ازگفتارپيشوايان اسلام
امام باقر(ع)مي فرمايند: زني خدمت پيغمبراکرم (ص)شرفياب شد وعرض نمود يا رسول الله! حق مرد برزن چيست؟ رسول خدا (ص)فرمود:( فرمانش را ببرد ونافرماني او نکند، چيزي ازمال او بعنوان صدقه بدون اجازه او به کسي ندهد؛ بدون رضايتش روزه مستحبي نگيرد؛ خواسته هايش را درمورد غريزه جنسي برآورد ؛بدون اجازه شوهر ازخانه بيرون نرود واگربدون رضايت او ازخانه بيرون رود؛ فرشتگان آسمان وزمين؛ملائکه غضب وملائکه رحمت اورا لعنت مي کنند تا به خانه برگردد. (28)ونيز پيامبراسلام (ص)مي فرمايد:( پس ازنعمت اسلام گرانمايه ترين نعمت براي يک مسلمان، داشتن همسرمسلمان است که هرگاه به او نگاه کند مايه خوشنودي وي گردد، وامر اورا اطاعت کند؛ ودرغياب وي مال ناموسش را حفظ نمايد.(29)
4-پيغمبر اکرم (ص)براي نشان دادن اهميت مقام شوهر مي فرمايد:(اگر شايسته بود انساني براي ديگر انسان سجده کند؛ دستور مي دادم بانوان براي شوهران خويش سجده نمايند). (30)
5-خوشرفتاري زن با شوهر واداي حقوق او براي زن ثواب وارزش (جهاد) دارد امام هفتم (ع)مي فرمايند:
(جهاد المرأةحسن التبعل ...) زيرا همانگونه که يک نفر مجاهــد؛براي تربيت مردم وگسترش تعاليم اسلام( که
هدف ازجهاد، اسلام است)پيکاروفداکاري مي نمايد، يک زن نيز با ازخود گذشتگي وخوش رفتاري با شوهرميتواند
فرزندان خود را خوب تربيت کند ودر چهارديوارخانه همان هدف جهاد را تعقيب نمايد!
زندگي براساس همکاري
درگذشته سيستمهايي غلطي برزندگي زناشويي حکم فرما بودزن بسان برده اي بيش نبود ، وازاين موجود لطيف وعاطفي گذشته ازبهره کشي هاي جنسي وشهوي، بيگاري گرفتن نيز رايج بوده. کارهاي سنگين را بعهده آنهامي گذاشتند.درعوض: مردهابخوشگذراني وتن پروري پرداخته، ازدسترنج همسران خود استفاده مي کردند؛تا آنجاکه درپاره اي ازمحيطها زنان به خاطر ناتواني درکسب غنائم وغارت درجنگها، منفوربودند ودختران را زنده بگورمي کردند، ازآنجايي که قوانين اسلام براساس فطرت وعدالت واقعي است وبه کانون خانواده به ديد مقدسي مي نگرد، باين وضع نابسامان خاتمه داده وبانوان را ازکارهاي اجباري معاف داشته است. به مرد حق نمي دهد تا همسرش را به کارهاي خارج ازوظيفه؛ وادارد. خواه درداخل خانه ويا خارج ازآن .ولي همانطورکه گفته شد ،اسلام چون مي خواست اين کانون، کانون مهر ودوستي وصفا باشد ، وطرفين دلسوزانه براي آن فعاليت کنند، تاهرچه بيشتر بتوانند آن را گرم وروشن نگه دارند وفروغي ازصفا وصمميت به آن ببخشند، روا نمي داند تمام بارمسئوليت زندگي بردوش مرد باشد. ازاين رو به، بانوان نيز دستور مي دهد تا با مردان درکارزندگي شريک گردند وکارهاراعادلانه تقسيم کنند، بدين گونه که زن به کارهاي داخل خانه بپردازد ومرد به کارهاي خارج خانه!پيامبراکرم اسلام (ص)خود برنامه زندگي دخترش را بين او وهمسرش علي بن ابيطالب(ع)اينچنين تقسيم کرد:کارهاي داخل منزل رابه فاطمه (ص)وکارهاي بيرون را به علي(ع) واگذاشت. وفاطمه ازاين تقسيم فوق العاده خرسند بود. (31)پيامبر (ص) مي فرمود:( هرزنيکه بمنظور تنظيم واصلاح خانه اثاثيه را جابجا کند،خداوند به او نظر لطف مي کند وهرکس مورد لطف وتوجه خدا قرار گيرد معذب نخواهد شد. (32)امام مي فرمايد:( يک زن شايسته بهترازهزاران زن ناشايسته است؛ زني که اقلاا هفت روز براي شوهرش خدمت کند، درهاي جهمنم برويش بسته مي شود و درهاي بهشت بروي او بازمي گردد تا ازهردري که خواست وارد بهشت گردد.(33)اسلام تا آنجابه اينگونه مسائل بظاهر کوچک ولي موثر توجه دارد که مي فرمايد، زني که به شوهرش ظرف آبي دهد، ثوابي به او داده ميشود که معادل يکسال عبادتي است که شبها يش را به عبادت بگذراند وروزها را روزه دارباشد وبراي هربار که شوهرش را سيراب کند، خداوند شهري دربهشت برايش ميسازد وشصت لغزش او را مي آمرزد.(34)پيامبر (ص)فرموده:( ازجمله حقوق مرد برزن آنست، که چراغ خانه را روشن کند، غذارا روي اسلوب صحيح آماده نمايد،هنگام ورود شوهر تا درخانه به استقبال شوهر برود، وخوش آمد گويد .براي نظافت وشتشوي سروصورت اوآب وظرف وحوله حاضر کند، واگر عذر شرعي ندارد آمادگي خويش را اعلام دارد. (35)پيشوايان دين انگشت روي جزئيات امورزندگي خانوادگي گذشته وبا دقت وبينش خاصي آنها را تذکرمي دهد تا بانوان بدانند که؛ به بهانه ي اينکه کارها وامور خانه برايشان اجباري نيست، شانه اززير بار مسئوليت اخلاقي وفداکاري درزندگي زناشويي خالي نکنند وتمام مسئوليت ها را به گردن مرد نيندازند، تا درنتيجه محيط خانه از صفا وصميت ورونق تهي گردد، برخي مي پندارند که همکاري زن ومرد درجهان امروز بايد درکارهاي اداري وسياسي واجتماعي باشد، ونه درامور خانه وخانه داري! و زنان دراين امور مسئوليت مستقيم ندارند ولي واقعيت جز اين است.ما مي بينيم حتي دربرخي ازکشورهاي صنعتي وپيش رفته (چون ژاپن) تا حدودي عملا همان طرحهاي پياده شده است که اسلام قرنها پيش آنرا عملي ساخته است. درکتاب( با خاور دور، سرزمين شگفتيها آشنا شويد)ص37 تحت عنوان (زن درمقام بالا راه ندارد) مي نويسد: هرچند زنان ژاپن نفوذ بيشتري بخاطر حسن خلق، رفتارشايسته ونيکو، تواضع وفروتني، تنظيم وآماده کردن خانه وسروسامان دادن به وضع خانه وزندگي است، که توانستند توجه وعلاقه مردها را هرچه بيشتر جلب کنند.ولي مطلقاً درامورسياسي مداخله نمي کنند .دراينگونه امورها وارد نشده ودرمقامات بالاتر راه ندارند. با آنکه گردش چرخهاي اقتصادي وصنعتي کشور همه جا به دست آنان سپرده شده، هيچ کس کلفت ندارد وتمام کارهاي خانه، نظافت وخانه داري و بچه داري برعهده زن است واين امر هيچ ارتباطي با تمول وثروت ندارد. عالي وداني با اين طرز زندگي خو گرفته اند وبا اتکابه طرز تربيت واخلاق اوليه خود علي رغم انجام کارهاي طاقت فرساي خانه(خم به ابرو نمي آورند) وبه مردها احترام مي گذارند وبه آنهادرزندگي داخلي کمک ميکنند. دخترها وقتي که تحصيلات مقدماتي را تمام کردند بايد درمدرسه در،سه فن ديگر تخصص پيدا کنند آشپزي ،گل آرايي، خياطي وغالبا با دردست داشتن اين گونه گواهي نامه ها بخانه شوهر مي روند.
لجاجت و توقع زياد
مطالعات جامعه شناسان ،ثابت کرده است که يکي ازعوامل مهم افزايش طلاق وازهم گسيختگي پيوند خانواده، درگذشته وحال، پرتوقعي ولجاجت بانوان است. بسياري اززنان امکانات مالي شوهر را درنظرنگرفته، موقعيت خاص خود را وشوهر را فراموش مي کنندو تنها روي چشم هم چشمي، تنوع طلبي، برتري جويي، مد پرستي، هرلحظه خواسته اي تازه عنوان مي کنند ودرلباس و ماشين وخانه ودکور ومبلمان منزل ولوازم آرايش وساير تجملات زندگي توقعات زيادي از همسران دارند. بيچاره شوهر که هنوز نتوانسته است قسط وامها را بپردازد وقدرت مادي کافي ندارد. ناچاراست هرروزه زير بار قسط وام هاي تازه اي برد، وگرنه محيط آرام وکانون گرم خانه ،با تبديل به به ميدان جنگ داخلي شده وسرانجام به جدايي وطلاق مي انجامد،که موجب زيانهاي فراوان فردي واجتماعي است. فاجعه وآتشي است که دودش به چشم هردو مي رود. بويژه آثاربدي درروحيه کودکان وسپس درجامعه بجاي مي گذارد.آئين اسلام براي پيش گيري ازاينگونه مفاسد. ونيز براي آنکه به کانون خانواده؛ گرمي وصفا ي بيشتري بدهد، دستورهاي جالبي براي همکاري زن ومرد درخانه صادر مي کند. اسلام به زن سفارش مي کند که درهرحال وهرشرايط ياروغمگسار مرد باشد ودرفراز ونشيب وگرمي وسردي زندگي وي راياري دهدوبا توقعات بيجا وبهانه هاي زنانه روح مرد را نيازارد وزندگي را بروي تلخ وناگوار نسازد.پيامبر(ص)مي فرمايد: (زنيکه با شوهر مدارا نکندو اورا بکارهايکه خارج ازقدرت اوست مجبورسازد؛ هيچ عبادتي وکارنيکي از او پذيرفته نمي شود ودرروز قيامت به خشم وغضب خداوند گرفتارخواهد شد.)اين نکته اخلاقي که پيامبر اسلام ياد آور شده است؛ چقدر درسرنوشت خانواده ها موثراست ولي بسا کانون هاي گرم وسرشارازمحبت با داشتن فرزندان،دراثر بکارنبستن آن متلاشي شده است وآمارتکان دهنده طلاقها نشان دهنده آنست.زنيکه به شوهر خود بگويد:
هرگز خيرونيکي ازتو نديدم اعمال نيکش حبط مي شود. (وازاعمال نيکشبهره نمي برد) درصورتي که شوهر نيز درانجام وظايف کوتاهي نکرده باشد. تاريخ زندگي حضرت زهرا (س)مي خوانيم:( هنگامي که فاطمه (س)دربستربيماري بود،همسر مهربان و وظيفه شناس او پيشنهاد مي کند چه ميل داريد تا فراهم کنم؟! فاطمه (س)درپاسخ مي گويد: هيچ !حضرت اصرار کرد. فاطمه (س)گفت: « چون پدرم به من سفارش کرد که ازشوهرت درخواست چيزي مکن. مبادا ازعهده انجام آن برنيايد وشرمنده گردد ازاينروچيزي نمي خواهم »حضرت او را سوگند داد آنچه که مي خواهي اظهارکن فاطمه (س) ناچارشد که خواسته دل را بگويد وتقاضاي انار کرد.(36)اين مطلب نشان مي دهد که زن مسلمان وپيرو اهل بيت پيامبر چه اندازه بايد درزندگي زناشويي حال وامکانات شوهر را مراعات کند و درگرم وسرد روزگار چگونه با همسر سازگارباشد.اسلام بطور کلي اذيت وآزار مردان بوسيله همسرانشان را گناه بزرگي مي شمارد.پيامبر(ص)فرمود:« هرزني که شوهر خود رابا گفتارخويش بيازارد، خداوند به هيچ وجه ازکيفر ومجازاتش نمي گذرد. هيچ يک از حسناتش را نمي پذيرد، مگر آنگه شوهر ازاو راضي شود، هرچند روزها روزه دار وشبها به عبادت مشغول باشد وبردگاني درراه خدا آزاد کند وآنان را با مرکب هاي راهواربجهاد بفرستد بازاول کسي است که وارد جهنم مي شود. وهمينطوراست مردي که به زن خويش ظلم کند . »(37)
آرايش براي شوهر
زينت وآرايش زن ازعوامل عمده ووجلب توجه مرد ورغبت او نسبت به همسر است. وبرمحبت وعلاقه مرد مي افزايد . موجب مي شود بيشتر به زن خود بيانديشد وحسن تنوع طلبي ونوجوئي او اشباع شود. واز چشم چراني ونظر بازي مرد نسبت به زنان بيگانه که عامل مهم براي فرار ازخانه وبروز طلاق است، جلوع گيري مي کند.ولي متاسفانه دراجتماعات امروز،آنچه که کمتر به چشم مي خورد آرايش براي شوهر است. براي رفتن به مهيماني يا پارتي، سينما ،خيابان ،اداره و...چند ساعت وقت خود را صرف آرايش ومرتب کردن لباس وسرو وضع مي کند، وليکن کمتر بفکر آنست که ساعتي وقت خويش ر ا براي شوهرش صرف کند.چه نارحتي ها وعقده هائيکه ازاين رهگذر دامنگير خانه وخانواده نمي شود؟ لابد درد دل وگله هاي بسياري ازشوهران را که بارها درجرايد نوشته است خوانده ايد، که پس از باز گشت زنان ازمهماني ها وپاک کردن آرايش وتغييروضع لباس وکلاه گيس و... بصورت زننده ونفرت انگيز در مي آيند با توجه به همين نکات اصولي واساسي است که اسلام به بانوان توصيه مي کند که خودرا تنها براي شوهران خود آرايش وزينت کنند.زني خدمت پيامبر (ص)شرفياب شد واز حقوقي که مرد بر زن دارد پرسيد .حضرت ضمن بيان مفصل فرمودند : (ان تطيب با طيب طيبهاو تلبس احسن ثيا بهاوتزين با حسن زينتها)(38) زن وظيفه مند است خود را براي شوهر به بهترين بوي خوشي که دردسترس دارد خوشبو کند، وبهترين لباسها را بپوشد وبا بهترين آرايش خود را بيارايد.امام باقر( ع)مي فرمايند : (سزاوارنيست که زن خود را بدون آرايش بگذارد ،لااقل گردنبند ساده بياويزد يا باحناوهرچند مختصر هم باشد خضاب کند.)(39)
سزاي زني که براي غير شوهر آرايش کند
امام ششم(ع) فرمودند:( زني که جز براي شوهر، خود را خوشبو سازد خداوند نمازش را قبول نمي کند تا آنکه ازآن شستشو نمايد.)(40)درپايان ازاين نکته نبايد غفلت کرد که، همانطوريکه مرد انتظار دارد همسرش نظيف وتميز ومرتب باشد وبرايش آرايش کند مرد نيز وظيفه منداست خود را تميز و مرتب نگه دارد وبراي همسر، خود را آرايش وزينت دهد تا آنکه مهرباني طرفيني باشد.زيرا دوستي يک طرفه دوام ندارد وبايد هردو بوظيفه خود عمل کنند. امام هشتم (ع)فرمودند:( آمادگي وآرايش مرد براي زن ازعوامل افزايش پاکدامني زن است.)(41)
حقوق زن به شوهر:
وظائف ومسئوليتهائي که شوهر نسبت به زن دارد ،دونوع است: يکنوع آن وظايف وحقوقي است که اخلاقاًمرد بايد آنها را نسبت به همسر خود رعايت کند، مانند اينکه درکارهاي داخلي خانه باو کمک کند، نسبت باو ترشروئي ننمايد،درهرموضوع کوچکي باو خورده نگيرد، همانطور که انتظاردارد زن خود را براي او آرايش کند، خود نيز رعايت پاکيزگي ونظافت را نسبت به همسرش بنمايد.درشيب وفراز زندگي با او سازگارباشد، بي جهت او را نيازارد .قرآن مجيد همه اين نوع رفتار ها را تحت عنوان رفتارنيکو امر مي کند:(وعاشروهن با المعروف) (42)يعني : «با همسران خود به طور شايسته ودور ازهرگونه تعدي واجحا ف معاشرت کنيد.»
پيغمبر اسلام درباره رفتاري که مردان بايستي نسبت به همسرانشان داشته باشند اينطور توصيه ميکند:(خيرکم خيرکم لاهلم و انا خير کم لا هلي)(43)(يعني بهترين فرد شما کسي است که با خانواده اش مهربانتر وخوش رفتارترباشد ومن نسبت به خانواده ام چنينم). پيامبراسلام درباره احترام وتجليل ازمقام همسر مي گويد:(ما اکرم انساءالاکريم وما اهانهن الالئيم) « يعني زنان را گرامي نميدارد مگر افراد کريم وبزرگوار وبآنها اهانت نميکند مگر مردم پست وفرومايه.» پيشواي اسلام کاملترين ا فراد مردان خود را آنکسي ميداند که اخلاقش نيکوتر ولطفش ومهربانيش نسبت بخانواده اش بيشتر باشد.(اکمل المومنين ايمانا احسنهم خلقا والطفهم باهله) (44)اسلام نه تنها هرگونه تعدي و ديکتاتوري را درمحيط خانواده تحريم ميکند، بلکه ترشروئي وعصبانيت هاي بيجا را نسبت به همسر تقبيح کرده ،وازجمله حقوق زن را براي مرد همين ترشروئي نکردن ميشمارد:(ولايقبح لها وجها)(45)پيغمبر اسلام درآخرين سال زندگيش هنگاميکه اعمال حج را بپايان رسانيد، ضمن خطابه مفصل وتاريخي که درمني ايراد کرد،درباره مدارا کردن با زنان اينطورفرموده است:( شما ديگران را درباره زنان به نيکي سفارش کنيد، زيرا آنها درخانه شما بسر ميبرند وتحت کفالت شما هستند وآنها امانتهاي خدا هستند که شما بعنوان همسري آنها را اتخاذ کرده ايد)(46)ونيز ازآن حضرت درباره خوشرفتاري با خانواده چنين نقل شده است:(خيررجال من امتي الذين لا يتطاولون وعلي اهليهم ويحسنون عليهم) .(47)يعني بهترين مردان امت من کساني هستند که نسبت به خانواده خود سختگيري نميکنند وبآنها نيکي واحسان مينمايند.
گذشت و اغماض
اختلاف سليقه، سوءتشخيص ،جهالت وناداني، عواملي هستند که ممکن است به طور موقت«جو» زندگي خانواد -گي راتيره کنند اما شوهر با جهان بيني وژرف نگري مخصوصي که دارد ، بايستي با توجه باينکه بانوان موجوداتي عاطفي واحساسي هستند ونياز به محبت شديد ومدارا ، دارند نبايد براي امور جزئي رشته محبت را با آنها قطح کرده ودست به اقدامات حاد بزنند. بلکه بايد گذشت واغماض ودرعين حال با ارشاد وراهنمائي براي هميشه روح لطيف وزود رنج آنان را تسخير نمايند. درروايات اسلامي بقدري درباره مداراي بانوان وخوشرفتاري با آنان توصيه شده که هرشخص منصفي با خواندن اين قسمت ازبيانات پيشوايان اسلام، پي خواهد برد که اسلام تا چه اندازه بانوان را مورد لطف عميم خود، آنهم درآن روزگاري که زنان ارزش انساني نداشته اند قرار داده است، ما اينک به گوشه اي ازبيانات پيشوايان اسلام را دراين باره اشاره مي کنيم.
فداکاري وهمکاري
يکي ازعوامل ناسازگاري وانحلال خانواده ها ،خود خواهي مردان ونداشتن حس همدردي وفداکاري آنهاست. بهترين لباس وغذاها را براي خودمي خواهند، استراحت وآسايش را براي خود ،ولي رنج وزحمت را براي خانواده خود روا ميدارند. هميشه درزندگي سعي ميکنند هرچه بيشتر ازمواهب زندگي شخصا بهره مند شوند، اما براي زن وبچه ي آنها هرچه پيش آيد،خوش آيد. بديهي است چنين وضعي روح لطيف وزود رنج زن را آزرده کرده وکمترزني است که تحمل چنين وضعي را داشته باشد. اسلام براي حفظ کيان خانواده وگرمي بخشيدن بيشتر بآن اعلام ميدارد که:(ارضاکم عندالله اسبغکم علي عياله) (48)يعني: « خداوند ازمردي بيشتر راضي است که بيشتر وسائل راحتي خانواده خويش را فراهم نمايد.» ونيز ازپيامبر بزرگوار اسلام نقل شده است وظيفه مرد نسبت بزن اينست که او را درخوراک وپوشاک با خود مساوي قرار دهد. (49)از امام هشتم (ع)نقل است که آنحضرت فرمود:(ينبغي للرجل ان يوسع علي عياله لئلاتيمنوا موته) (50)يعني : «سزاواراست براي مرد که براي زن وبچه اش سخت نگيرد وگشايشي درزندگي آنها پديد آورد تا مرگ اورا ازخدا نخواهند.»آئين مقدس اسلام بقدري فداکاري درراه فراهم کردن و سائل زندگي خانواده را ستوده که آنرا برابر با آزاد کردن برده که پيش خدا ثواب فراواني دارد قرار داده است.امام زين العابدين (ع)مي فرمايد :(اگر داخل بازار شوم وبا پوليکه دارم مقداري گوشت براي خانواده ام تهيه کنم نزد من محبوب تر ازاين است که بنده اي را درراه خدا آزاد کنم.) (51)پيامبر اسلام هنگامي که مي بيند که علي (ع) به حضرت فاطمه (ع)دربعضي ازکارهاي خانه کمک مي کند در مقام تشويق چنين فرمود:(هيچ مردي درامورد مربوط بخانه به همسرش کمک نمي کند، مگر آنکه درعوض هرنخ موئي که دربدنش وجود دارد ثواب يکسال عبادت، که روزهايش را روزه وشبهايش را نماز خوانده است، درپرونده عملش نوشته خواهد شدکسي که ازخدمت به خانوده اش روي در نتابد، خداوند او را بدون حساب وارد بهشت ميکندو به خانواده خود خدمت نمي نمايد، مگر کسي که ازصديقين يا شهداءبوده ويا کسي که خداوند خوبي دنيا وآخرت را برايش خواسته باشد». (52)
مسئوليت ها و وظايف ديگر شوهر
نوع دوم ازوظايف ومسئوليتهائيي که مرد بعهده دارد، آنهائي است که ازنظر حقوقي ،مرد موظف است که آنها را رعايت کندو گرنه ،زن حق دارد براي استيفاي آن به مراجع صلاحيت دار مراجعه کند ودرمقام احقاق حق خويش برآيد واين نوع حقوق عبارتنداز:
1- نفقه : شوهر موظف است نيازمنديهاي زندگي زن ازقبيل غذا،مسکن،پوشاک،وکليه لوازم زندگي را مطابق شئون او تامين نموده و او راازاين جهات بي نياز سازد. حتي اگر زن براي انجام کارهاي شخصي نيازمند به خدمتکاراست مطابق شئون او بايستي برايش خدمتکاربگيرد.
2-همبسترشدن : زن حق دارد درهرچهار شب يک شب با شوهرخود دريک بستر بخوابد .
3- اقلادرهرچهار ماه يکمرتبه برشوهر لازم است زن خود را ازنظر جنسي کامياب نمايد. (53)
ناگفته پيداست که ازنظر رواني زني را ميتوان خوشبخت وسعادتمند دانست که :
اولا فکرش ازلحاظ مخارج سنگين وگرفتاريهاي زندگي آسوده باشد ونارحتي فکري ازجهت خانه ،غذا ،پوشاک وبطور کلي لوازم زندگي نداشته باشد. وثانيا غريزه زندگي او از راه مشروع ارضاءگردد.وثالثاً ازنظر عواطف واحساسسات نيز سرخوردگي وعقده نداشته، مورد کمال مهر ولطف وعلاقه شوهر باشد. حال بايد ديد که آيا راههاي اخلاقي وحقوقي که اسلام براي تثبيت حقوق زن وشوهر قرار داده وبطور فهرست دربالابه آنها اشاره کرده ايم ،چگونه ميتوانند عوامل خوشبختي وسعادتمندي زن را درخانه شوهر فراهم سازند؟شکي نيست که عواطف واحساسات زن از راه محبت ونيکي ومداراي شوهر، نسبت به او همچنانکه دردستورات اخلاقي وماده دوم گفته شده اشباع خواهد شد وهمچنين ارضاءغريزه جنسي وآسودگي خاطر زن از لحاظ زندگي نيز از ماده اول وسوم تامين خواهد گرديد.بنابر اين حقوق ومسئوليتهائي را که دراسلام ازناحيه زن، بعهده مرد ميشناسد بهترين عامل خوشبخت کنندۀ زن وثبات وصفاي خانواده خواهد بود. دنياي امروز گرچه با نوان را ازمحيط گرم خانه به ادارات ومشاغل اجتماعي کشانيد وبه اصطلاح آزادشان کرد، اما براي يک لقمه نان بايد درب هزاران ارباب بي مروت دنيا را بکوبند وشخصيت وکرامت خود را لکه دارنمايند . دنياي غرب با آزاد گذاشتن روابط جنسي ، محيط گرم خانواده را بطور کلي ازصفا ورونق انداخت .کجا مرد مي تواند با ديدن مناظر محرک وفراهم بودن همه نوع کاميابي هاي جنسي نامشروع، که تمدن براي مردم فراهم کرده است، بخانوادۀ خود گرمي وصفا ببخشد؟! تمدن لعنتي با وضع قوانين مخصوص، گرچه تا حدودي جلو بعضي از خود کامگي هاي مردان را گرفته است، اما درعين حال بقدري ارزش زن را پايين آورده که او را وسيله پول آوردن درسينما ها ،تاترها،بارها، فروشگاه ها، تبليغات وفروش مجلات واجناس ديگر قرار داده است واز همۀ اينها که بگذريم تمام خواسته هاي بانوان پول آوردن وخانه خوب داشتن وماشين آخرين سيستم ولباس فاخر نيست. آنها به تشکيل خانواده، ومورد علاقۀ مرد بودن را ، فوق العاده اهميت ميدهند. آيا وضع موجود ميتواند زنان را ازگرمي خانواده ومحبوبيت عميق وريشه داري که اسلام بآنها عرضه مي کند برخوردارسازد ؟ما قضاوت اين مطلب وروشي که اسلام درباره حقوق بانوان درپيش گرفته ومقايسه آنها با دنياي گذشته وحال را به وجدانهاي پاک خواننده محترم ميگذرايم.
نمونه اي از گفتار پيشوايان
حقوق زنان برشوهران:
امام چهارم حضرت زين العابدين (ع)فرمودند:اما حق زير دست زناشويي تو که همسرتواست، اينست که بداني خداوند او را آرامش جان وراحت باش تو وانيس ونگهدارتو ساخته ونيز هرکدام از شما زن وشوهر بايد به نعمت وجود همسرش حمد کند، وبداند که اين نعمت خداست که به او داده ولازم است که بانعمت خدا خوشرفتاري کند وآنرا گرامي دارد وبا او بسازد وگرچه حق تو برزنت سخت تر وطاعت تو براو لازم تراست، نسبت به هر خواه وناخواه تو تا آنجا که گناه نباشد،ولي آن زن هم حق دل نوازي وانس وحفظ مقام آسايش دردامن او را داده براي کاميابي ولذت جويي که بايد انجام شود واين خود حق بزرگي است.«و لا قوه الا با الله»(54)
ثواب مرداني که به زنان خود کمک کنند
روزي پيغمبراکرم (ص)برعلي وزهرا عليهما السلام وارد شد، ديد که علي (ع)درخانه عدس پاک مي کند وفاطمه هم کنار ديگ نشسته است فرمود:
(اسمع مني يا ابا الحسن و مال اقول الاّ من امر ربّي ):
بشنو ازمن يا علي ومن هيچ چيزي نمي گويم مگرباامر خداي من. هرمردي که درمنزلش بعيال خود کمک کند، بتعداد هرموئي که دربدنش هست،ثواب عبادت يکسال باو عطا ميشود که در تمام روزهاي سال روزه وشبها درعبادت باشد وخداوند مثل پاداشي که به صابرين وداود ويعقوب وعيسي (ع)داد باو عطا ميکند.(55)
پاداش خدمتگذاري به اعيال
رسول خدا (ص) فرمودند: « يا علي هرکس که درمحيط منزل خدمتگذار عيال باشد وبر او منت نگذارد، خداوند نام اورا دردفتر شهدا نويسدو براي هرروزو شبش ثواب هزارشهيد نويسد، وهرقدمي که برداشته ثواب يک حج ويک عمره براي او نويسد وبه تعداد هراستخواني که دراوست خداوند يک شهر دربهشت باو کرامت فرمايد.(56)
خدمت به عيال چه نتايج خوبي دارد
رسول خدا (ص) فرمودند :(خدمتگذار عيال بودن کبائر وگناهان بزرگ را مي پوشاند وغضب خدا را خاموش ميکند
ومهريه حورالعين است و برحسنات ونيکي مي افزايد و درجات را بالا مي برد.) .(57)
حقوق متقابل
افراد يک جامعه آنوقت مي توانند داراي يک زندگي سعادتمندانه باشند که هر فرد همانطورکه خود را نسبت به ديگران ذي حق ميداند وآنان را نسبت به انجام و يا ترک بعضي کارها مسئول ميشناسد. براي ديگران نيز درگردن خود حقي بداند و درمقابل جامعه وکارهائيکه ميبايست صورت بگيرد ويا ترک شود، او نيز مسئوليتي داشته باشد، اگرنه زندگي درجامعه که برمبناي تعاون نباشد وافراد آن نسبت به يکديگر حقوق متقابل قائل نباشند، نظام چنين جامعه اي ازهم پاشيده ويک زندگي حيواني که هيچگونه ارتباط وهمبستگي درميان افراد آن موجود نيست تبديل خواهد شد.روي اين حساب کانون خانواده، که خود اجتماع کوچکي است هيچگاه بدون تعاون ومسئوليت دوجانبه وحقوق زن نسبت به شوهر وشوهرنسبت به زن، نميتواند پا برجا بماند وا فراد آن داراي يک زندگي بتمام معني سعادتمندانه باشند.اسلام براي همين منظور وبرخلا ف نظرهاي ا فراطي وتفريطي سائرملل که درباره جنس زن ابراز مي نمودند واورا درمقابل مرد ، موجودي بلااراده وبي شخصيت مي پنداشتند ومرد را نسبت به او فعال مايشاء.ميدانستند، معتقد است که کانون خانواده مانند سازمان وشرکتي است که هرکدام از زن ومرد درآن مسئوليت ووظيفه مخصوصي بعهده دارند. همانطورکه زن نسبت به شوهر وخانه وخانواده او مسئوليت و وظيفه بعهده دارد، شوهرنيز ازناحيه زن حقوق ومسئوليتهائي بگردن دارد وبايستي آنها را مراعات کند وگرنه توقعات او نسبت به زن بي مورد خواهد بود. همانطور که مرد براي ادامه زندگي بايستي بکارهاي بيرون ازمنزل بپردازد وبا مشکلات زندگي دست و پنجه نرم کند، زن نيز براي تدبير منزل وانجام کارهاي مربوط به خانه، تربيت کودک وشاداب ساختن امور داخلي بايد احساس مسئوليت کند قرآن مجيد ازاين مسئوليت وحقوق متقابل که هرکدام اززن ومرد طبق استعداد وساختمان جسمي وروحي خود نسبت به يکديگر دارند اينطور ياد ميکند: (ولهن مثل الذي عليهن) يعني: زن و مرد نسبت به يکديگر حقوق متقابل دارند. (58)
لطفا منتظر باشید ...
