حديث شماره : 215

حُمَيْدُ بْنُ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْكِنْدِيِّ عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ الزُّبَيْرِ قَالَ حَدَّثَنِى فَرْوَةُ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ ذَاكَرْتُهُ شَيْئاً مِنْ أَمْرِهِمَا فَقَالَ ضَرَبُوكُمْ عَلَى دَمِ عُثْمَانَ ثَمَانِينَ سَنَةً وَ هُمْ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ كَانَ ظَالِماً فَكَيْفَ يَا فَرْوَةُ إِذَا ذَكَرْتُمْ صَنَمَيْهِمْ
((215- فروة گويد: من با امام باقر (عليه السلام ) درباره آن دو نفر (يعنى ابوبكر و عمر) قدرى صحبت كردم حضرت فرمود: اينها هشتاد سال تمام درباره خون عثمان شما را زدند با اينكه مى دانستند كه او ظالم و ستمكار بوده ، پس چگونه با شما رفتار خواهند كرد اگر ببينند شما نام دو بت و دو معبود آنها را به زبان مى بريد (و پشت سر آنها بد مى گوئيد)!. ))

حديث شماره : 216

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ النُّعْمَانِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ سَدِيرٍ قَالَ كُنَّا عِنْدَ أَبِى جَعْفَرٍ ع فَذَكَرْنَا مَا أَحْدَثَ النَّاسُ بَعْدَ نَبِيِّهِمْ ص وَ اسْتِذْلَالَهُمْ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع فَقَالَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ أَصْلَحَكَ اللَّهُ فَأَيْنَ كَانَ عِزُّ بَنِى هَاشِمٍ وَ مَا كَانُوا فِيهِ مِنَ الْعَدَدِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ مَنْ كَانَ بَقِيَ مِنْ بَنِي هَاشِمٍ إِنَّمَا كَانَ جَعْفَرٌ وَ حَمْزَةُ فَمَضَيَا وَ بَقِيَ مَعَهُ رَجُلَانِ ضَعِيفَانِ ذَلِيلَانِ حَدِيثَا عَهْدٍ بِالْإِسْلَامِ عَبَّاسٌ وَ عَقِيلٌ وَ كَانَا مِنَ الطُّلَقَاءِ أَمَا وَ اللَّهِ لَوْ أَنَّ حَمْزَةَ وَ جَعْفَراً كَانَا بِحَضْرَتِهِمَا مَا وَصَلَا إِلَى مَا وَصَلَا إِلَيْهِ وَ لَوْ كَانَا شَاهِدَيْهِمَا لَأَتْلَفَا نَفْسَيْهِمَا
((216- سدير گويد: در خدمت امام باقر (عليه السلام ) بوديم و سخن از كارهائى كه مردم پس از پيغمبر (صلى الله عليه و آله ) پديد آوردند و اميرمؤ منان (عليه السلام ) را تنها گذاردند به ميان آمد مردى از حاضرين به امام (عليه السلام ) گفت : خداوند حال شما را بهبود گرداند در آنوقت (كه مردم على را تنها گذاردند) عزت بنى هاشم و آن جمعيت و نيروئى كه داشتند چه شده بود؟
امام باقر (عليه السلام ) فرمود: كى از بنى هاشم در آنوقت به جاى مانده بود؟ مردان دلاور بنى هاشم جعفر و حمزة بودند كه از دنيا رفته بودند، و براى على (عليه السلام ) از بنى هاشم دو تن از مردان ناتوان زبون تازه مسلمان يعنى عباس و عقيل مانده بودند كه آن هر دو از طلقاء (و آزادشدگان مكه ) بودند (كه شهامتى نداشتند و سابقه اى هم در اسلام نداشتند) به خدا سوگند اگر حمزة و جعفر زنده بودند آن دو نفر (يعنى ابوبكر و عمر) دستى به خلافت و آرزوئى كه در سر پرورانده بودند نداشتند، و اگر آن دو شاهد (آن جريانات و) كارهاى آن دو نفر بودند آن ها را زنده نمى گذاشتند. ))

حديث شماره : 217

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنِ اشْتَكَى الْوَاهِنَةَ أَوْ كَانَ بِهِ صُدَاعٌ أَوْ غَمْرَةُ بَوْلٍ فَلْيَضَعْ يَدَهُ عَلَى ذَلِكَ الْمَوْضِعِ وَ لْيَقُلْ اسْكُنْ سَكَّنْتُكَ بِالَّذِى سَكَنَ لَهُ مَا فِى اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ
((217- اسماعيل بن مسلم از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه فرمود: هر كس بدرد واهنه (درد مفاصل وشانه ها و بازوها كه معمولا در پيرى دچار حبس بول گشته است دست خود را بر موضع درد گذارد و بخواند (دعائى را كه در متن ذكر شده و ترجمه اش اين است ): (آرام شو كه من تو را آرام ساختم بدان خدائى كه آرام گشت برايش آنچه در شب و روز است و او است شنواى دانا). ))

حديث شماره : 218

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْحَزْمُ فِى الْقَلْبِ وَ الرَّحْمَةُ وَ الْغِلْظَةُ فِى الْكَبِدِ وَ الْحَيَاءُ فِى الرِّيَةِ وَ فِى حَدِيثٍ آخَرَ لِأَبِى جَمِيلَةَ الْعَقْلُ مَسْكَنُهُ فِى الْقَلْبِ
((218- ابوجميله از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه فرمود: دورانديشى و احتياط (مركزش ) در قلب است ،و مهر و خشونت جايش در جگر است ، و حيا و شرم در ريه و شش است .
و در حديث ديگرى كه ابى جميله روايت كرده چنين است : عقل و خرد جايگاهش در قلب و دل است . ))

حديث شماره : 219

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ قَالَ اشْتَكَى غُلَامٌ إِلَى أَبِى الْحَسَنِ ع فَسَأَلَ عَنْهُ فَقِيلَ إِنَّهُ بِهِ طُحَالًا فَقَالَ أَطْعِمُوهُ الْكُرَّاثَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ فَأَطْعَمْنَاهُ إِيَّاهُ فَقَعَدَ الدَّمُ ثُمَّ بَرَأَ
((219- موسى بن بكر گويد: يكى از غلامان حضرت ابوالحسن (عليه السلام ) بيمار شد، حضرت از حال او پرسيد، به عرض رساندند: كه دچار درد طحال (اسپرز) شده است ، امام (عليه السلام ) فرمود: سه روز به او كراث (نوعى تره كه مانند پياز گونه دارد و برگهايش پهن و دراز است ) بخورانيد، ما سه روز به او كراث خورانيديم و خونش فرو نشست و خوب شد. ))

حديث شماره : 220

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع وَ شَكَوْتُ إِلَيْهِ ضَعْفَ مَعِدَتِى فَقَالَ اشْرَبِ الْحَزَاءَ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ فَفَعَلْتُ فَوَجَدْتُ مِنْهُ مَا أُحِبُّ
((220- محمدبن عمروبن ابراهيم گويد: من از ضعف معده به امام باقر (عليه السلام ) شكايت كردم و از او دستورى خواستم ، حضرت فرمود: حزاء را (كه چنانچه گويند علفى است بيابانى شبيه كرفس و فيض (رحمة الله عليه ) گويد: حزاء همان (بزوفر) است و بيشتر در نقاط كردستان به عمل آيد) با آب سرد بخور، گويد: من اينكار را كردم و اثر مطلوب بدست آمد. ))

حديث شماره : 221

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الْأَوَّلَ ع يَقُولُ مِنَ الرِّيحِ الشَّابِكَةِ وَ الْحَامِ وَ الْإِبْرِدَةِ فِى الْمَفَاصِلِ تَأْخُذُ كَفَّ حُلْبَةٍ وَ كَفَّ تِينٍ يَابِسٍ تَغْمُرُهُمَا بِالْمَاءِ وَ تَطْبُخُهُمَا فِى قِدْرٍ نَظِيفَةٍ ثُمَّ تُصَفِّى ثُمَّ تُبَرِّدُ ثُمَّ تَشْرَبُهُ يَوْماً وَ تَغِبُّ يَوْماً حَتَّى تَشْرَبَ مِنْهُ تَمَامَ أَيَّامِكَ قَدْرَ قَدَحٍ رَوِيٍّ
((221- بكربن صالح گويد: شنيدم از حضرت موسى بن جعفر (عليه السلام ) كه مى فرمود: براى علاج باد (شابكه )(مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: شايد مقصود بادى است كه زير پوست مى يافتند) و (حام ) (مرض عطش ) و سستى مفاصل ، يك مشت شنبليله مى گيرى با يك مشت انجير خشك و هر دو را در آب خيس كن ، سپس در ظرفى تميز آنرا بپز و از صافى در كن ، و بگذار تا سرد شود و يك روز در ميان از آن بخور تا روى هم رفته به اندازه يك قدح پر از اين دوا بخورى . ))

حديث شماره : 222

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَيْبٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِى الْحَسَنِ ع قَالَ مَنْ تَغَيَّرَ عَلَيْهِ مَاءُ الظَّهْرِ فَلْيَنْفَعْ لَهُ اللَّبَنُ الْحَلِيبُ وَ الْعَسَلُ
((222- از حضرت ابوالحسن (عليه السلام ) روايت كرده اند كه فرمود: هر كه آب كمرش دگرگون شود شير تازه و عسل براى او نافع است .
شرح :
مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: مقصود از دگرگون شدن آب كمر اين است كه از نطفه اش فرزندى به عمل نيايد، و محتمل است مقصود كمى قوه باه باشد. ))

حديث شماره : 223

الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جُمْهُورٍ عَنْ حُمْرَانَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِيمَ يَخْتَلِفُ النَّاسُ قُلْتُ يَزْعُمُونَ أَنَّ الْحِجَامَةَ فِى يَوْمِ الثَّلَاثَاءِ أَصْلَحُ قَالَ فَقَالَ لِى وَ إِلَى مَا يَذْهَبُونَ فِى ذَلِكَ قُلْتُ يَزْعُمُونَ أَنَّهُ يَوْمُ الدَّمِ قَالَ فَقَالَ صَدَقُوا فَأَحْرَى أَنْ لَا يُهَيِّجُوهُ فِى يَوْمِهِ أَمَا عَلِمُوا أَنَّ فِى يَوْمِ الثَّلَاثَاءِ سَاعَةً مَنْ وَافَقَهَا لَمْ يَرْقَأْ دَمُهُ حَتَّى يَمُوتَ أَوْ مَا شَاءَ اللَّهُ
((223- حمران گويد: امام صادق (عليه السلام ) فرمود: مردم در چه اختلاف دارند؟ گفتم : چنين پندارند كه حجامت در روز سه شنبه (براى بدن ) بهتر است ، گويد: فرمود: روى چه مبنائى اينطور پندارند؟
عرض كردم : پندارند كه آنروز روز خونست ! فرمود: راست گويند، ولى (روى اين پايه ) سزاوارتر آنست كه خون را در روز خودش به هيجان و جنبش در نياورند، آيا ندانسته اند كه به راستى در روز سه شنبه ساعتى است كه هر كه در آن ساعت خون بگيرد خونش نيايد تا بميرد يا هر چه خدا خواهد (يعنى مگر آنكه خدا خواهد كه از مرگ نجات يابد). ))

حديث شماره : 224

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ رَجُلٍ مِنَ الْكُوفِيِّينَ عَنْ أَبِى عُرْوَةَ أَخِى شُعَيْبٍ أَوْ عَنْ شُعَيْبٍ الْعَقَرْقُوفِيِّ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع وَ هُوَ يَحْتَجِمُ يَوْمَ الْأَرْبِعَاءِ فِى الْحَبْسِ فَقُلْتُ لَهُ إِنَّ هَذَا يَوْمٌ يَقُولُ النَّاسُ إِنَّ مَنِ احْتَجَمَ فِيهِ أَصَابَهُ الْبَرَصُ فَقَالَ إِنَّمَا يُخَافُ ذَلِكَ عَلَى مَنْ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ فِى حَيْضِهَا
((224- ابوعروة برادر شعيب يا خود عقرقوفى گويد: خدمت امام كاظم (عليه السلام ) شرفياب شدم و او از روزچهارشنبه هنگامى كه در زندان بود حجامت مى كرد، به آن حضرت عرض كردم : امروز روزى است كه مردم مى گويند: هر كه در چنين روزى حجامت كند به پيسى دچار شود؟ فرمود: كسى از اين جريان مى ترسد كه مادرش در حال حيض به او آبستن شده باشد. ))

حديث شماره : 225

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تَحْتَجِمُوا فِى يَوْمِ الْجُمُعَةِ مَعَ الزَّوَالِ فَإِنَّ مَنِ احْتَجَمَ مَعَ الزَّوَالِ فِى يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَأَصَابَهُ شَيْءٌ فَلَا يَلُومَنَّ إِلَّا نَفْسَهُ
((225- اسحاق بن عمار از امام صادق (عليه السلام ) روايت كند كه فرمود: در روز جمعه هنگام ظهر حجامت نكنيد كه هر كه در ظهر حجامت كند و به مرضى مبتلا شود كسى را جز خودش سرزنش نكند. ))

حديث شماره : 226

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ مُعَتِّبٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الدَّوَاءُ أَرْبَعَةٌ السَّعُوطُ وَ الْحِجَامَةُ وَ النُّورَةُ وَ الْحُقْنَةُ
((226- معتب از امام صادق (عليه السلام ) روايت كند كه فرمود: دوا چهار چيز است : (مجلسى (رحمة الله عليه )گويد: يعنى مهمترين دواهاى بهداشتى اين چهار است و مابقى دواها چون اثرش اندك است به حساب در نيايد).
1- سعوط (يعنى دواهائى كه در بينى كشند).
2- حجامت (كه در اوقات و شرائط معينى خون گيرند).
3- نوره كشيدن (ستردن موى بدن بوسيله داروى مخصوص ).
4- اماله كردن و تنقيه با مايعات . ))

حديث شماره : 227

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَيْنَةَ قَالَ شَكَا رَجُلٌ إِلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع السُّعَالَ وَ أَنَا حَاضِرٌ فَقَالَ لَهُ خُذْ فِى رَاحَتِكَ شَيْئاً مِنْ كَاشِمٍ وَ مِثْلَهُ مِنْ سُكَّرٍ فَاسْتَفَّهُ يَوْماً أَوْ يَوْمَيْنِ قَالَ ابْنُ أُذَيْنَةَ فَلَقِيتُ الرَّجُلَ بَعْدَ ذَلِكَ فَقَالَ مَا فَعَلْتُهُ إِلَّا مَرَّةً وَاحِدَةً حَتَّى ذَهَبَ
((227- عمربن اذينه گويد: مردى از سرفه زياد به امام صادق (عليه السلام ) شكايت كرد و من حاضر بودم حضرت به او فرمود: مقدارى كاشم (زيره كوهى ، و به گفته برخى همان (گل پر) است ) در دستت بگير و هموزن آن شكر بريز و آن دو را با هم بكوب ، و يك تا دو روز بخور، ابن اذينه گويد: پس ‍ از اين جريان من آن مرد را ديدم و او به من گفت : من اين دستور را يكبار عمل كردم و سرفه ام بكلى زائل شد. ))

حديث شماره : 228

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ سَعِيدِ بْنِ جَنَاحٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ مُوسَى بْنَ عِمْرَانَ ع شَكَا إِلَى رَبِّهِ تَعَالَى الْبِلَّةَ وَ الرُّطُوبَةَ فَأَمَرَ اللَّهُ تَعَالَى أَنْ يَأْخُذَ الْهَلِيلَجَ وَ الْبِلِيلَجَ وَ الْأَمْلَجَ فَيَعْجِنَهُ بِالْعَسَلِ وَ يَأْخُذَهُ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هُوَ الَّذِى يُسَمُّونَهُ عِنْدَكُمُ الطَّرِيفِلَ
((228- مردى از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه موسى بن عمران (عليه السلام ) به پروردگار خود از سردى و رطوبت شكايت كرد، خداى تعالى به او دستور داد: هليله و بليله (ثمر درختى است هندى شبيه بهليله و پوستش نازكتر از هليله است ) و اجلح را (كه آنهم ميوه درخت هندى است و چنانچه در آخر حديث بيايد همان طريفل است ) بگير و آنرا با عسل معجون ساز و بكار بند، سپس امام صادق (عليه السلام ) فرمود: اجلح همان است كه پيش شما آنرا طريفل مى نامند. ))

حديث شماره : 229

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ أَخِيهِ الْعَلَاءِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ الْحَسَنِ الْمُتَطَبِّبِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّى رَجُلٌ مِنَ الْعَرَبِ وَ لِيَ بِالطِّبِّ بَصَرٌ وَ طِبِّى طِبٌّ عَرَبِيٌّ وَ لَسْتُ آخُذُ عَلَيْهِ صَفَداً فَقَالَ لَا بَأْسَ قُلْتُ إِنَّا نَبُطُّ الْجُرْحَ وَ نَكْوِى بِالنَّارِ قَالَ لَا بَأْسَ قُلْتُ وَ نَسْقِى هَذِهِ السُّمُومَ الْأَسْمَحِيقُونَ وَ الْغَارِيقُونَ قَالَ لَا بَأْسَ قُلْتُ إِنَّهُ رُبَّمَا مَاتَ قَالَ وَ إِنْ مَاتَ قُلْتُ نَسْقِى عَلَيْهِ النَّبِيذَ قَالَ لَيْسَ فِى حَرَامٍ شِفَاءٌ قَدِ اشْتَكَى رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَتْ لَهُ عَائِشَةُ بِكَ ذَاتُ الْجَنْبِ فَقَالَ أَنَا أَكْرَمُ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَنْ يَبْتَلِيَنِى بِذَاتِ الْجَنْبِ قَالَ فَأَمَرَ فَلُدَّ بِصَبِرٍ
((229- اسماعيل بن حسن طبيب گويد: من به امام صادق (عليه السلام ) عرض كردم : من مرد عربى هستم و از طبابت سررشته اى دارم و طب من نيز طب عربى است و در برابر طبابتم نيز مزدى نمى گيرم ! فرمود: باكى نيست .
عرض كردم : ما رسممان اين است كه زخم و دمل را مى شكافيم و بوسيله آتش مى سوزانيم ؟ فرمود: باكى نيست .
عرض كردم : ما دواجات رسمى مانند (اسمحيقون ) و (غاريقون ) به بيمار مى دهيم ؟ فرمود: باكى نيست . (مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: ذكرى از اسمحيقون در كتابهاى طبى قديم نيست و شايد تصحيف (اسطمخيقون ) باشد).
عرض كردم : گاهى است كه (در اثر مداواى ما) بيمار مى ميرد؟ فرمود: اگر چه بميرد. عرض كردم : ما نبيذ (شراب خرما) به بيمار بدهيم ؟ فرمود: در حرام شفائى نيست .
رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) هنگامى بيمار شد عايشه گفت : شما بذات الجنب (سينه پهلو) دچار شده ايد؟
حضرت فرمود: من در نزد خدا گرامى تر از آنم كه به سينه پهلو گرفتارم كند فرمود: پس دستور داد صبر تلخ در دهان آنحضرت چكاندند. ))

حديث شماره : 230

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَعْقُوبَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع الرَّجُلُ يَشْرَبُ الدَّوَاءَ وَ يَقْطَعُ الْعِرْقَ وَ رُبَّمَا انْتَفَعَ بِهِ وَ رُبَّمَا قَتَلَهُ قَالَ يَقْطَعُ وَ يَشْرَبُ
((230- يونس بن يعقوب گويد: به امام صادق (عليه السلام ) عرض كردم : چه بسا انسان دوائى بخورد، و رگى را (درمورد جراحى ) ببرد، و اين عمل (خوردن دوا يا بريدن رگ ) گاهى سودمند افتد و گاهى منجر به قتل شود؟ (آيا با احتمال كشته شدن مداوا به اين نحو جايز است )؟ فرمود: ببرد، و بنوشد. (يعنى آنكار را انجام دهد اگر چه احتمال مرگ بدهد).))

حديث شماره : 231

أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْكُوفِيُّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْحَمِيدِ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ مِسْكِينٍ عَنْ حَمْزَةَ بْنِ الطَّيَّارِ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِى الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع فَرَآنِى أَتَأَوَّهُ فَقَالَ مَا لَكَ قُلْتُ ضِرْسِى فَقَالَ لَوِ احْتَجَمْتَ فَاحْتَجَمْتُ فَسَكَنَ فَأَعْلَمْتُهُ فَقَالَ لِى مَا تَدَاوَى النَّاسُ بِشَيْءٍ خَيْرٍ مِنْ مَصَّةِ دَمٍ أَمْ مُزْعَةِ عَسَلٍ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا الْمُزْعَةُ عَسَلٍ [ عَسَلًا ] قَالَ لَعْقَةُ عَسَلٍ
((231- حمزة بن طيار گويد: خدمت امام موسى بن جعفر (عليه السلام ) بودم آنحضرت ديد كه من آه و ناله مى كنم ،فرمود: چه ناراحتى دارى ؟ عرض كردم : دندانم درد مى كند، فرمود: خوب است حجامت كنى .
(حمزة گويد:) من حجامت كردم و درد دندانم آرام شد، جريان را به اطلاع آن حضرت رساندم ، حضرت فرمود: مردم به چيزى مداوا نكرده اند كه بهتر از يك شاخ حجامت يا يك شربت عسل ، گويد: عرض كردم : قربانت گردم يك شربت عسل يعنى چه قدر؟ فرمود: يك انگشت - يا يك قاشق . ))

حديث شماره : 232

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ بَكْرِ بْنِ صَالِحٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ جَعْفَرٍ الْجَعْفَرِيِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ مُوسَى ع يَقُولُ دَوَاءُ الضِّرْسِ تَأْخُذُ حَنْظَلَةً فَتُقَشِّرُهَا ثُمَّ تَسْتَخْرِجُ دُهْنَهَا فَإِنْ كَانَ الضِّرْسُ مَأْكُولًا مُنْحَفِراً تُقَطِّرُ فِيهِ قَطَرَاتٍ وَ تَجْعَلُ مِنْهُ فِى قُطْنَةٍ شَيْئاً وَ تَجْعَلُ فِى جَوْفِ الضِّرْسِ وَ يَنَامُ صَاحِبُهُ مُسْتَلْقِياً يَأْخُذُهُ ثَلَاثَ لَيَالٍ فَإِنْ كَانَ الضِّرْسُ لَا أَكْلَ فِيهِ وَ كَانَتْ رِيحاً قَطِّرْ فِى الْأُذُنِ الَّتِى تَلِى ذَلِكَ الضِّرْسَ لَيَالِيَ كُلَّ لَيْلَةٍ قَطْرَتَيْنِ أَوْ ثَلَاثَ قَطَرَاتٍ يَبْرَأُ بِإِذْنِ اللَّهِ قَالَ وَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ لِوَجَعِ الْفَمِ وَ الدَّمِ الَّذِى يَخْرُجُ مِنَ الْأَسْنَانِ وَ الضَّرَبَانِ وَ الْحُمْرَةِ الَّتِى تَقَعُ فِى الْفَمِ تَأْخُذُ حَنْظَلَةً رَطْبَةً قَدِ اصْفَرَّتْ فَتَجْعَلُ عَلَيْهَا قَالَباً مِنْ طِينٍ ثُمَّ تَثْقُبُ رَأْسَهَا وَ تُدْخِلُ سِكِّيناً جَوْفَهَا فَتَحُكُّ جَوَانِبَهَا بِرِفْقٍ ثُمَّ تَصُبُّ عَلَيْهَا خَلَّ تَمْرٍ حَامِضاً شَدِيدَ الْحُمُوضَةِ ثُمَّ تَضَعُهَا عَلَى النَّارِ فَتُغْلِيهَا غَلَيَاناً شَدِيداً ثُمَّ يَأْخُذُ صَاحِبُهُ مِنْهُ كُلَّمَا احْتَمَلَ ظُفُرُهُ فَيَدْلُكُ بِهِ فِيهِ وَ يَتَمَضْمَضُ بِخَلٍّ وَ إِنْ أَحَبَّ أَنْ يُحَوِّلَ مَا فِى الْحَنْظَلَةِ فِى زُجَاجَةٍ أَوْ بَسْتُوقَةٍ فَعَلَ وَ كُلَّمَا فَنِيَ خَلُّهُ أَعَادَ مَكَانَهُ وَ كُلَّمَا عَتَقَ كَانَ خَيْراً لَهُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
((232- سليمان بن جعفرى گويد: شنيدم از امام موسى بن جعفر (عليه السلام ) كه فرمود: دواى درد دندان اين است كه : يك دانه حنظل (هندوانه بوجهل ) ميگيرى و آن را پوست مى كنى و روغنش را مى گيرى پس اگر دندان را كرم خورده و توى آن خالى شده چند قطره از آن روغن در آن مى چكانى و كمى هم در پنبه اى مى ريزى در جاى كرم خوردگى مى گذارى و سه شب متوالى اينكار را مى كنى و به پشت مى خوابى .
و اگر كرم خوردگى ندارد و درد دندان از باد است دو قطره يا سه قطره از همان روغن در گوشى كه سمت آن دندان است مى چكانى (انشاء الله ) به اذن خدا دردش خوب مى شود.
گويد: و نيز شنيدم كه براى درد دهان و خونريزى دندان و ضربان قلب و قرمزى داخل دهان مى فرمود: حنظل تازه را كه زرد شده باشد ميگيرى و در قالبى از گل مى گذارى (مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: يعنى خوب اطرافش را با گل مى گيرى كه وقتى روى آتش مى گذارى پوستش نسوزد و سوراخ نشود) و سر آن را سوراخ مى كنى و چاقوئى در آن فرو مى برى و آهسته آهسته اطرافش را با چاقو مى تراشى آنگاه سركه خرماى بسيار ترشى در آن فرو مى ريزى سپس آن را روى آتش مى گذارى تا آن سركه خوب بجوشد، سپس شخص دردمند به مقدار سر ناخن از آن دوا بگيرد و به لثه و دهانش بمالد و با سركه دهانش را بشويد، و اگر بخواهد اين دو را از ميان آن حنظل در شيشه و يا به ستوئى هم بريزد مانعى ندارد، و هر زمان سركه آن تمام شد دوباره سركه تازه روى آن بريزد كه هرچه اين سركه بيشتر كهنه شود نافع تر است انشاء الله . ))

حديث شماره : 233

عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ سَيَابَةَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ لَكَ الْفِدَاءَ إِنَّ النَّاسَ يَقُولُونَ إِنَّ النُّجُومَ لَا يَحِلُّ النَّظَرُ فِيهَا وَ هِيَ تُعْجِبُنِي فَإِنْ كَانَتْ تُضِرُّ بِدِينِى فَلَا حَاجَةَ لِى فِى شَيْءٍ يُضِرُّ بِدِينِى وَ إِنْ كَانَتْ لَا تُضِرُّ بِدِينِى فَوَ اللَّهِ إِنِّى لَأَشْتَهِيهَا وَ أَشْتَهِى النَّظَرَ فِيهَا فَقَالَ لَيْسَ كَمَا يَقُولُونَ لَا تُضِرُّ بِدِينِكَ ثُمَّ قَالَ إِنَّكُمْ تَنْظُرُونَ فِى شَيْءٍ مِنْهَا كَثِيرُهُ لَا يُدْرَكُ وَ قَلِيلُهُ لَا يُنْتَفَعُ بِهِ تَحْسُبُونَ عَلَى طَالِعِ الْقَمَرِ ثُمَّ قَالَ أَ تَدْرِى كَمْ بَيْنَ الْمُشْتَرِى وَ الزُّهَرَةِ مِنْ دَقِيقَةٍ قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ قَالَ أَ فَتَدْرِى كَمْ بَيْنَ الزُّهَرَةِ وَ بَيْنَ الْقَمَرِ مِنْ دَقِيقَةٍ قُلْتُ لَا قَالَ أَ فَتَدْرِى كَمْ بَيْنَ الشَّمْسِ وَ بَيْنَ السُّنْبُلَةِ مِنْ دَقِيقَةٍ قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ مَا سَمِعْتُ مِنْ أَحَدٍ مِنَ الْمُنَجِّمِينَ قَطُّ قَالَ أَ فَتَدْرِى كَمْ بَيْنَ السُّنْبُلَةِ وَ بَيْنَ اللَّوْحِ الْمَحْفُوظِ مِنْ دَقِيقَةٍ قُلْتُ لَا وَ اللَّهِ مَا سَمِعْتُهُ مِنَ مُنَجِّمٍ قَطُّ قَالَ مَا بَيْنَ كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا إِلَى صَاحِبِهِ سِتُّونَ أَوْ سَبْعُونَ دَقِيقَةً [ شَكَّ عَبْدُ الرَّحْمَنِ ] ثُمَّ قَالَ يَا عَبْدَ الرَّحْمَنِ هَذَا حِسَابٌ إِذَا حَسَبَهُ الرَّجُلُ وَ وَقَعَ عَلَيْهِ عَرَفَ الْقَصَبَةَ الَّتِى فِى وَسَطِ الْأَجَمَةِ وَ عَدَدَ مَا عَنْ يَمِينِهَا وَ عَدَدَ مَا عَنْ يَسَارِهَا وَ عَدَدَ مَا خَلْفَهَا وَ عَدَدَ مَا أَمَامَهَا حَتَّى لَا يَخْفَى عَلَيْهِ مِنْ قَصَبِ الْأَجَمَةِ وَاحِدَةٌ
((233- عبدالرحمن بن سيابه گويد: به امام صادق (عليه السلام ) گفتم : قربانت گردم مردم مى گويند: نظر در علم نجوم جايز نيست و من اين علم را دوست دارم پس راستى اگر به دينم ضرر مى زند كه من به چيزى كه به دينم ضرر مى زند نيازى ندارم ، و اگر به دينم ضرر نمى زند به خدا من به اين كار مايلم و نظر در آن را خوش دارم ؟ فرمود: اينطور كه مى گويند نيست ، بدين تو ضرر نمى زند، سپس فرمود: شما در چيزى از علم نجوم نظر مى كنيد كه بسيارش بدست نيايد و اندكش نيز سودى ندارد، شما تنها روى طالع ماه حساب مى كنيد، آنگاه فرمود:
آيا ميدانى فاصله ميان مشترى و زهره چند دقيقه است ؟
گفتم : نه به خدا سوگند.
فرمود: آيا مى دانى فاصله ميان زهره و ماه چند دقيقه است ؟
گفتم : نه .
فرمود: آيا مى دانى فاصله ميان خورشيد و سنبله چند دقيقه است ؟
گفتم : نه به خدا سوگند تا به حال از هيچيك از منجمان نشنيده ام .
فرمود: آيا ميدانى فاصله ميان سنبله و لوح محفوظ چند دقيقه است ؟
گفتم : نه به خدا تا كنون از هيچ منجمى نشنيده ام .
فرمود: ميان هر يك از اينها شصت - يا هفتاد دقيقه است - و ترديد از عبدالرحمن راوى حديث است - سپس فرمود: اى عبدالرحمن اين حسابى است كه اگر كسى آن را حساب كند و به حقيقتش پى ببرد يك دانه نى را كه در ميان نى زار باشد و شماره نى هائى را كه در سمت راست و چپ آن است و شماره آنچه پشت سر آن نى و جلوى آن قرار دارد همه را مى فهمد تا بدانجا كه حتى يكدانه از نى هاى آن نيزار بر او پوشيده نماند. ))

حديث شماره : 234

مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ قَالَ أَخْبَرَنَا النَّضْرُ بْنُ قِرْوَاشٍ الْجَمَّالُ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الْجِمَالِ يَكُونُ بِهَا الْجَرَبُ أَعْزِلُهَا مِنْ إِبِلِى مَخَافَةَ أَنْ يُعْدِيَهَا جَرَبُهَا وَ الدَّابَّةُ رُبَّمَا صَفَرْتُ لَهَا حَتَّى تَشْرَبَ الْمَاءَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ أَعْرَابِيّاً أَتَى رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى أُصِيبُ الشَّاةَ وَ الْبَقَرَةَ وَ النَّاقَةَ بِالثَّمَنِ الْيَسِيرِ وَ بِهَا جَرَبٌ فَأَكْرَهُ شِرَاءَهَا مَخَافَةَ أَنْ يُعْدِيَ ذَلِكَ الْجَرَبُ إِبِلِي وَ غَنَمِي فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص يَا أَعْرَابِيُّ فَمَنْ أَعْدَى الْأَوَّلَ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا عَدْوَى وَ لَا طِيَرَةَ وَ لَا هَامَةَ وَ لَا شُؤْمَ وَ لَا صَفَرَ وَ لَا رَضَاعَ بَعْدَ فِصَالٍ وَ لَا تَعَرُّبَ بَعْدَ هِجْرَةٍ وَ لَا صَمْتَ يَوْماً إِلَى اللَّيْلِ وَ لَا طَلَاقَ قَبْلَ النِّكَاحِ وَ لَا عِتْقَ قَبْلَ مِلْكٍ وَ لَا يُتْمَ بَعْدَ إِدْرَاكٍ
((234- نضربن قرواش جمال (شتر دار) گويد: از امام صادق (عليه السلام ) پرسيدم : كه شترانى هستند كه مبتلا به مرض جرب (گرى ) هستند و من آنها را از ترس اينكه به حيوانات ديگر سرايت نكند از ميان شتران ديگرى كه دارم جدا مى كنم ؟ و گاهى هم براى چهار پايان سوت مى زنم كه آب بخورند؟
حضرت فرمود: مرد عربى نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) آمده گفت : (گاهى است ) كه من گوسفند و گاو و شترى را كه گرى دارند به بهائى اندك (و قيمتى ارزان ) بدست مى آورم ولى از ترس اينكه گرى آنها به ساير شتران و گوسفندانم سرايت كند از خريدن آنها نگرانى و ناراحتى دارم (و نمى خرم )؟
رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: اى مرد عرب اولين بار اين مرض ‍ از كجا به اين حيوان سرايت كرده ؟
سپس رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: نه واگيره هست ، و نه فال بد، و نه بوم ، و نه شوم . (و شومى ) و نه صفر (شرحش بيايد) و نه رضاع پس ‍ از گرفتن از شير (كه چنانچه زنى بچه اى را پس از دو سال شير دهد حكم رضاع محقق نمى شود) و نه تعرب پس از هجرت (يعنى كسى كه به مدينه هجرت كرد ديگر جايز نيست به حال چادر نشينى و عربيت برگردد و برخى آنرا از گناهان كبيره دانسته اند) و نه روزه خاموشى و حرف نزدن يك روز تا شب (كه در امتهاى گذشته جايز بوده ) و نه طلاق پيش از نكاح (كه تا هنوز زنى را نگرفته نمى تواند بگويد اگر فلان زن را گرفتم او طالق است ) و نه آزاد كردن بنده اى پيش از تملك و خريدارى ، و نه يتيمى پس از بلوغ (يعنى وقتى بچه يتيم به حد بلوغ رسيد ديگر احكام دوران يتيمى از محجوريت تصرف در اموال و نصب ولى براى او و امثال آن از او برداشته مى شود).
شرح :
در اين جمله كه حضرت (صلى الله عليه و آله ) فرمود: صفر نيست چند وجه گفته شده :
1- اعراب قديم مى پنداشته اند كه در شكم مارى است به نام (صفر) كه چون انسان گرسنه مى شود آن مار انسان را مى گزد، و مقصود حضرت بيان موهوم بودن اين عقيده و ابطال آن است .
2- مقصود ابطال نسى ء است كه عرب حرمت ماه محرم را كه از ماههاى حرام بوده به ماه صفر مى انداختند و بدين ترتيب قتال در آنرا حائز مى دانستند.
3- مقصود نفى نحوست موهومى ماه صفر است كه مردم اين ماه را نحس ‍ مى دانستند. ))

حديث شماره : 235

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ عَمْرِو بْنِ حُرَيْثٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع الطِّيَرَةُ عَلَى مَا تَجْعَلُهَا إِنْ هَوَّنْتَهَا تَهَوَّنَتْ وَ إِنْ شَدَّدْتَهَا تَشَدَّدَتْ وَ إِنْ لَمْ تَجْعَلْهَا شَيْئاً لَمْ تَكُنْ شَيْئاً
((235- عمروبن حريث گويد: امام صادق (عليه السلام ) فرمود: فال بد زدن بر طبق همان چيزى است كه پيش خود برآن فال زده اى اگر آسان بگيرى آسان گذرد و اگر سخت بگيرى سخت بگذرد، و اگر (اعتنا نكنى و) چيزى بدل نگيرى چيزى نيست .
شرح :
مقصود اين است كه فال زدن چيز موهومى است و حقيقتى ندارد، و اين بستگى به روحيه شخص دارد كه اگر آدم خرافى باشد فال بد زدن براى خودش ايجاد ناراحتى مى كند وگرنه واقعيتى ندارد. ))