لطفا منتظر باشید ...
حديث شماره : 236
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص كَفَّارَةُ الطِّيَرَةِ التَّوَكُّلُ
((236- امام صادق (عليه السلام ) فرمود: رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: كفاره فال بد زدن همان توكل به خدا است .
شرح :
مجلسى (رحمة الله عليه ) در شرح اين كلام رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) دو احتمال ذكر كرده :
1- چون فال بد زدن در اسلام گناهى محسوب شده پس توكل كردن بر خدا كفاره آن گناه است .
2- توكل بر خدا بد فالى را بى اثر مى كند چنانچه كفاره اثر گناه را بر مى دارد و آن را جبران مى كند. ))
حديث شماره : 237
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ وَ غَيْرِهِ عَنْ بَعْضِهِمْ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع وَ بَعْضِهِمْ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقالَ لَهُمُ اللّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْياهُمْ فَقَالَ إِنَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ مَدِينَةٍ مِنْ مَدَائِنِ الشَّامِ وَ كَانُوا سَبْعِينَ أَلْفَ بَيْتٍ وَ كَانَ الطَّاعُونُ يَقَعُ فِيهِمْ فِى كُلِّ أَوَانٍ فَكَانُوا إِذَا أَحَسُّوا بِهِ خَرَجَ مِنَ الْمَدِينَةِ الْأَغْنِيَاءُ لِقُوَّتِهِمْ وَ بَقِيَ فِيهَا الْفُقَرَاءُ لِضَعْفِهِمْ فَكَانَ الْمَوْتُ يَكْثُرُ فِى الَّذِينَ أَقَامُوا وَ يَقِلُّ فِى الَّذِينَ خَرَجُوا فَيَقُولُ الَّذِينَ خَرَجُوا لَوْ كُنَّا أَقَمْنَا لَكَثُرَ فِينَا الْمَوْتُ وَ يَقُولُ الَّذِينَ أَقَامُوا لَوْ كُنَّا خَرَجْنَا لَقَلَّ فِينَا الْمَوْتُ قَالَ فَاجْتَمَعَ رَأْيُهُمْ جَمِيعاً أَنَّهُ إِذَا وَقَعَ الطَّاعُونُ فِيهِمْ وَ أَحَسُّوا بِهِ خَرَجُوا كُلُّهُمْ مِنَ الْمَدِينَةِ فَلَمَّا أَحَسُّوا بِالطَّاعُونِ خَرَجُوا جَمِيعاً وَ تَنَحَّوْا عَنِ الطَّاعُونِ حَذَرَ الْمَوْتِ فَسَارُوا فِى الْبِلَادِ مَا شَاءَ اللَّهُ ثُمَّ إِنَّهُمْ مَرُّوا بِمَدِينَةٍ خَرِبَةٍ قَدْ جَلَا أَهْلُهَا عَنْهَا وَ أَفْنَاهُمُ الطَّاعُونُ فَنَزَلُوا بِهَا فَلَمَّا حَطُّوا رِحَالَهُمْ وَ اطْمَأَنُّوا بِهَا قَالَ لَهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مُوتُوا جَمِيعاً فَمَاتُوا مِنْ سَاعَتِهِمْ وَ صَارُوا رَمِيماً يَلُوحُ وَ كَانُوا عَلَى طَرِيقِ الْمَارَّةِ فَكَنَسَتْهُمُ الْمَارَّةُ فَنَحَّوْهُمْ وَ جَمَعُوهُمْ فِى مَوْضِعٍ فَمَرَّ بِهِمْ نَبِيٌّ مِنْ أَنْبِيَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ يُقَالُ لَهُ حِزْقِيلُ فَلَمَّا رَأَى تِلْكَ الْعِظَامَ بَكَى وَ اسْتَعْبَرَ وَ قَالَ يَا رَبِّ لَوْ شِئْتَ لَأَحْيَيْتَهُمُ السَّاعَةَ كَمَا أَمَتَّهُمْ فَعَمَرُوا بِلَادَكَ وَ وَلَدُوا عِبَادَكَ وَ عَبَدُوكَ مَعَ مَنْ يَعْبُدُكَ مِنْ خَلْقِكَ فَأَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَيْهِ أَ فَتُحِبُّ ذَلِكَ قَالَ نَعَمْ يَا رَبِّ فَأَحْيِهِمْ قَالَ فَأَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِ أَنْ قُلْ كَذَا وَ كَذَا فَقَالَ الَّذِى أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَقُولَهُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ الِاسْمُ الْأَعْظَمُ فَلَمَّا قَالَ حِزْقِيلُ ذَلِكَ الْكَلَامَ نَظَرَ إِلَى الْعِظَامِ يَطِيرُ بَعْضُهَا إِلَى بَعْضٍ فَعَادُوا أَحْيَاءً يَنْظُرُ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ يُسَبِّحُونَ اللَّهَ عَزَّ ذِكْرُهُ وَ يُكَبِّرُونَهُ وَ يُهَلِّلُونَهُ فَقَالَ حِزْقِيلُ عِنْدَ ذَلِكَ أَشْهَدُ أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ قَالَ عُمَرُ بْنُ يَزِيدَ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِيهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ
((237- اين حديث را برخى از امام صادق (عليه السلام ) و برخى از امام باقر (عليه السلام ) روايت كرده اند كه درتفسير گفتار خداى عزوجل (كه فرمايد): (آيا نديدى (و نشنيدى داستان ) آنان را كه از بيم مرگ از ديار خويش بيرون شدند و هزاران نفر بودند، پس خداوند بدانها گفت : بميريد، آنگاه زنده شان كرد) (سوره بقره آيه 243) آنحضرت فرمود: اينان مردم يكى از شهرت هاى شام بودند و عددشان هفتاد هزار نفر بود كه در فصول مختلف هر فصلى طاعون در آنها آمد و به مجرد اينكه احساس مى كردند طاعون آمد توانگران كه نيرو و قدرتى داشتند از شهر خارج مى شدند، و مستمندان روى ناتوانى و فقرى كه دچار بودند در آنجا مى ماندند و بدينجهت بيشتر همانهائى كه مانده بودند مى مردند، و مرگ و مير آنهائى كه بيرون رفته بودند كمتر بود.
از اينرو آنها كه بيرون مى رفتند گفتند: راستى اگر ما در شهر مانده بوديم مرگ و مير در ما زياد بود، و آنان كه مانده بودند مى گفتند: به راستى اگر ما هم بيرون مى رفتيم افراد كمترى از ما مى مرد، و از شهر بيرون روند و به همين تصميم عمل كرده به مجرد اينكه اينبار احساس كردند كه طاعون آمده از شهر خارج شده و از ترس مرگ از طاعون فرار كردند. و چندى كه خدا مى خواست در شهرها گردش كردند.
تا اينكه به شهر ويرانى برخوردند كه ساكنين آن ، شهر مزبور را رها كرده و طاعون آنها را از بين برده بود، بدانجا كه رسيدند فرود آمدند و چون بارهاى خود را گشودند و آرامش يافتند خداى عزوجل بدانها فرمود: همه تان بميريد، آنها همگى در همان ساعت مردند و استخوانهاى كهنه آنها آشكار شد، و اينها در سر راه عبور كاروانيان بودند، مردم رهگذر استخوانهاى آنها را از كنار راه دور كرده و همه را در يكجا جمع كردند.
پس يكى از پيغمبران بنى اسرائيل به نام حزقيل از آنجا گذشت و چون آن استخوانها را ديد گريست و اشگش جارى شده گفت : پروردگارا اگر بخواهى اينها را هم اكنون زنده مى كنى چنانچه آنها را مى راندى تا شهرهايت را آباد كنند و از بندگانت فرزند آرند و به همراه ساير خلق تو كه پرستشت كنند تو را پرستش كنند! خداى تبارك و تعالى به او وحى فرمود: آيا دوست دارى كه آنها زنده شود؟ عرض كرد: آرى پروردگارا! آنها را زنده كن ، خداى عزوجل بدو وحى فرمود كه چنين و چنان بگو، او نيز همانرا كه خداى عزوجل به او دستور داده بود بر زبان جارى كرد - امام صادق (عليه السلام ) فرمود: آن اسم اعظم بود - و چون حزقيل آن كلام را بر زبان جارى كرد نظر كرد استخوانهاى پراكنده را ديد كه به سوى يكديگر مى پرند و همه آنها زنده شده به هم نگاه مى كردند و سبحان الله و الله اكبر و لا اله الا الله مى گفتند.
در اين هنگام حزقيل گفت : (گواهى دهم كه به راستى خدا بر هر كارى تواناست ) عمربن يزيد گويد: امام صادق (عليه السلام ) فرمود: اين آيه درباره اينها نازل شد. ))
حديث شماره : 238
ابْنُ مَحْبُوبٍ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِيرٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ أَخْبِرْنِى عَنْ قَوْلِ يَعْقُوبَ ع لِبَنِيهِ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ أَخِيهِ أَ كَانَ يَعْلَمُ أَنَّهُ حَيٌّ وَ قَدْ فَارَقَهُ مُنْذُ عِشْرِينَ سَنَةً قَالَ نَعَمْ قَالَ قُلْتُ كَيْفَ عَلِمَ قَالَ إِنَّهُ دَعَا فِى السَّحَرِ وَ سَأَلَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَهْبِطَ عَلَيْهِ مَلَكُ الْمَوْتِ فَهَبَطَ عَلَيْهِ بريالُ وَ هُوَ مَلَكُ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُ بريالُ مَا حَاجَتُكَ يَا يَعْقُوبُ قَالَ أَخْبِرْنِى عَنِ الْأَرْوَاحِ تَقْبِضُهَا مُجْتَمِعَةً أَوْ مُتَفَرِّقَةً قَالَ بَلْ أَقْبِضُهَا مُتَفَرِّقَةً رُوحاً رُوحاً قَالَ لَهُ فَأَخْبِرْنِى هَلْ مَرَّ بِكَ رُوحُ يُوسُفَ فِيمَا مَرَّ بِكَ قَالَ لَا فَعَلِمَ يَعْقُوبُ أَنَّهُ حَيٌّ فَعِنْدَ ذَلِكَ قَالَ لِوُلْدِهِ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ أَخِيهِ
((238- حنان بن سدير گويد: به امام باقر (عليه السلام ) عرض كردم : به من خبر ده از گفتار يعقوب به پسرانش كه فرمود: (برويد و از يوسف و برادرش خبرى بجوئيد) آيا يعقوب پس از اينكه بيست سال از يوسف دور شده بود مى دانست كه او زنده است ؟
فرمود: آرى .
عرض كردم : چگونه مى دانست كه او زنده است ؟
فرمود: هنگام سحر دعا كرد و از خداى عزوجل خواست كه فرشته مرگ بر او نازل گردد، خداى عزوجل دعايش را اجابت كرد و ملك الموت كه نامش (بريال ) بود به نزد يعقوب آمد.
بريال گفت : اى يعقوب چه مى خواهى ؟
فرمود: بگو ببينم آيا جانهائى را كه مى گيرى يكجا و به طور دسته جمعى مى گيرى يا جدا جدا؟
بريال گفت : نه جدا جدا مى گيرم .
فرمود: آيا در ميان اين جانهائى كه گرفته اى به جان يوسف برخورده اى ؟
عرض كرد: نه .
يعقوب دانست كه يوسف زنده است و از اينجا بود كه به فرزندانش گفت : 0 برويد و يوسف و برادرش را بجوئيد). ))
حديث شماره : 239
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُصَيْنِ عَنْ خَالِدِ بْنِ يَزِيدَ الْقُمِّيِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حَسِبُوا أَلاّ تَكُونَ فِتْنَةٌ قَالَ حَيْثُ كَانَ النَّبِيُّ ص بَيْنَ أَظْهُرِهِمْ فَعَمُوا وَ صَمُّوا حَيْثُ قُبِضَ رَسُولُ اللَّهِ ص ثُمَّ تابَ اللّهُ عَلَيْهِمْ حَيْثُ قَامَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ ثُمَّ عَمُوا وَ صَمُّوا إِلَى السَّاعَةِ
((239- خالد بن يزيد قمى از يكى از اصحاب خود از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه در گفتار خداى عزوجل : (و پنداشتند كه آزمايشى در كار نيست ) (سوره مائده آيه 71) فرمود: چون پيغمبر (صلى الله عليه و آله ) در ميان آنها بود (پس كور و كر شدند) يعنى پس از اينكه رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) از اينجهان رفت (سپس خدا توبه شان را پذيرفت و آنها را بخشيد) يعنى هنگاميكه اميرمؤ منان (عليه السلام ) خلافت را بدست گرفت (سپس دوباره كور و كر شدند) يعنى پس از آن حضرت تا به امروز. ))
حديث شماره : 240
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِى عُبَيْدَةَ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِى إِسْرائِيلَ عَلى لِسانِ داوُدَ وَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ قَالَ الْخَنَازِيرُ عَلَى لِسَانَ دَاوُدَ وَ الْقِرَدَةُ عَلَى لِسَانَ عِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ع
((240- ابوعبيده حذاء از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه در گفتار خداى عزوجل (آن كسانى كه از بنى اسرائيل كفر ورزيدند به زبان داود و عيسى بن مريم لعنت شدند) (سوره مائده آيه 78) فرمود: مسخ شدن آنها به خوك بر زبان داود (و به نفرين آن حضرت ) بود، و مسخ شدن به صورت ميمون بر زبان عيسى بن مريم بود. ))
حديث شماره : 241
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى حَمْزَةَ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مِيثَمٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَرَأَ رَجُلٌ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع فَإِنَّهُمْ لا يُكَذِّبُونَكَ وَ لكِنَّ الظّالِمِينَ بِآياتِ اللّهِ يَجْحَدُونَ فَقَالَ بَلَى وَ اللَّهِ لَقَدْ كَذَّبُوهُ أَشَدَّ التَّكْذِيبِ وَ لَكِنَّهَا مُخَفَّفَةٌ لا يُكَذِّبُونَكَ لَا يَأْتُونَ بِبَاطِلٍ يُكَذِّبُونَ بِهِ حَقَّكَ
((241- عمران بن ميثم از امام صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه فرمود: مردى اين آيه را بر اميرمؤ منان (عليه السلام ) قرائت كرد (اينان تو را تكذيب نكنند بلكه ستمكاران آيات خدا را انكار كنند) (سوره انعام آيه 33) فرمود: آرى به خدا، حقا كه آنها رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) را به سخت ترين وجهى تكذيب كردند ولى جمله (لا يكذبونك ) به تشديد نيست بلكه (لا يكذبونك ) به تخفيف است ، يعنى چيز باطلى نياورند كه بدان وسيله دعوت حق تو را دروغ سازند و از بين ببرند. ))
حديث شماره : 242
أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِى بَصِيرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللّهِ كَذِباً أَوْ قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ قَالَ نَزَلَتْ فِى ابْنِ أَبِى سَرْحٍ الَّذِى كَانَ عُثْمَانُ اسْتَعْمَلَهُ عَلَى مِصْرَ وَ هُوَ مِمَّنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَوْمَ فَتْحِ مَكَّةَ هَدَرَ دَمَهُ وَ كَانَ يَكْتُبُ لِرَسُولِ اللَّهِ ص فَإِذَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ أَنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ كَتَبَ إِنَّ اللّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ فَيَقُولُ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص دَعْهَا فَإِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ وَ كَانَ ابْنُ أَبِى سَرْحٍ يَقُولُ لِلْمُنَافِقِينَ إِنِّى لَأَقُولُ مِنْ نَفْسِى مِثْلَ مَا يَجِى ءُ بِهِ فَمَا يُغَيِّرُ عَلَيَّ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فِيهِ الَّذِى أَنْزَلَ
((242- ابوبصير گويد: از يكى از دو امام باقر و صادق (عليه السلام ) از تفسير گفتار خداى عزوجل پرسيدم (و كيست ستمكارتر از كسى كه بدروغ بر خدا افتراء بندد يا بگويد به من وحى مى شود با اينكه چيزى به او وحى نشده ) (سوره انعام آيه 93) فرمود: اين آيه درباره ابن ابى سرح نازل شد كه عثمان او را به حكومت مصر گماشته بود. و او همان كسى است كه در روز فتح مكه رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) خونش را هدر كرد، و از كسانى بود كه براى رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) قرآن را مى نوشت ، و چون خداوند از آسمان نازل مى فرمود (ان الله عزيز حكيم ) (همانا خدا عزتمند و فرزانه است ) او مى نوشت (ان الله عليم حكيم ) (همانا خدا دانا و فرزانه است ).
رسول خدا (صلى الله عليه و آله )به او مى فرمود: اين را ننويس (و همان را كه نازل شده بنويس ) درست است كه (خدا دانا و فرزانه است ) (ولى همانرا كه به من نازل شده بنويس ).
و اين ابن ابى سرح همان كسى بود كه به منافقان مى گفت : من از پيش خود مانند آنچه او (يعنى رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) مى آورد مى گويم (و آيات را تغيير مى دهم ) و (او همانرا كه من از پيش خود نوشته ام قبول مى كند و) تغييرش نمى دهد، و از اينرو خدا درباره اش آن آيه را نازل فرمود.))
حديث شماره : 243
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَيْنَةَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى جَعْفَرٍ ع قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قاتِلُوهُمْ حَتّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلّهِ فَقَالَ لَمْ يَجِئْ تَأْوِيلُ هَذِهِ الْآيَةِ بَعْدُ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص رَخَّصَ لَهُمْ لِحَاجَتِهِ وَ حَاجَةِ أَصْحَابِهِ فَلَوْ قَدْ جَاءَ تَأْوِيلُهَا لَمْ يَقْبَلْ مِنْهُمْ لَكِنَّهُمْ يُقْتَلُونَ حَتَّى يُوَحَّدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حَتَّى لَا يَكُونَ شِرْكٌ
((243- محمد بن مسلم گويد: به امام باقر (عليه السلام ) عرض كردم : (تفسير) گفتار خداى عزوجل (چيست ) (وپيكار كنيد با كافران تا فتنه اى نماند و دين ها يكسره خاص خدا گردد) (سوره انفال آيه 39) فرمود: هنوز تاويل اين آيه نيامده ، همانا رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) روى نيازى كه خود و اصحابش داشتند (و ناچار بودند با مشركين و منحرفين بسازند) بدانها مهلت داد، و روزى كه تاويل اين آيه برسد اين مهلت از آنها پذيرفته نشود (و نتوانند در حال شرك و نفاق بسر بريد) بلكه كشته شوند تا خداى عزوجل بيگانگى پرستش شود و شركى نماند. ))
حديث شماره : 244
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ فِى هَذِهِ الْآيَةِ يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِمَنْ فِي أَيْدِيكُمْ مِنَ الْأَسْرى إِنْ يَعْلَمِ اللّهُ فِى قُلُوبِكُمْ خَيْراً يُؤْتِكُمْ خَيْراً مِمّا أُخِذَ مِنْكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ قَالَ نَزَلَتْ فِى الْعَبَّاسِ وَ عَقِيلٍ وَ نَوْفَلٍ وَ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص نَهَى يَوْمَ بَدْرٍ أَنْ يُقْتَلَ أَحَدٌ مِنْ بَنِى هَاشِمٍ وَ أَبُو الْبَخْتَرِيِّ فَأُسِرُوا فَأَرْسَلَ عَلِيّاً ع فَقَالَ انْظُرْ مَنْ هَاهُنَا مِنْ بَنِى هَاشِمٍ قَالَ فَمَرَّ عَلِيٌّ ع عَلَى عَقِيلِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ كَرَّمَ اللَّهُ وَجْهَهُ فَحَادَ عَنْهُ فَقَالَ لَهُ عَقِيلٌ يَا ابْنَ أُمِّ عَلَيَّ أَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ رَأَيْتَ مَكَانِى قَالَ فَرَجَعَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص وَ قَالَ هَذَا أَبُو الْفَضْلِ فِى يَدِ فُلَانٍ وَ هَذَا عَقِيلٌ فِى يَدِ فُلَانٍ وَ هَذَا نَوْفَلُ بْنُ الْحَارِثِ فِى يَدِ فُلَانٍ فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص حَتَّى انْتَهَى إِلَى عَقِيلٍ فَقَالَ لَهُ يَا أَبَا يَزِيدَ قُتِلَ أَبُو جَهْلٍ فَقَالَ إِذاً لَا تُنَازَعُونَ فِى تِهَامَةَ فَقَالَ إِنْ كُنْتُمْ أَثْخَنْتُمُ الْقَوْمَ وَ إِلَّا فَارْكَبُوا أَكْتَافَهُمْ فَقَالَ فَجِى ءَ بِالْعَبَّاسِ فَقِيلَ لَهُ افْدِ نَفْسَكَ وَ افْدِ ابْنَ أَخِيكَ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ تَتْرُكُنِى أَسْأَلُ قُرَيْشاً فِى كَفِّى فَقَالَ أَعْطِ مِمَّا خَلَّفْتَ عِنْدَ أُمِّ الْفَضْلِ وَ قُلْتَ لَهَا إِنْ أَصَابَنِى فِى وَجْهِى هَذَا شَيْءٌ فَأَنْفِقِيهِ عَلَى وُلْدِكِ وَ نَفْسِكِ فَقَالَ لَهُ يَا ابْنَ أَخِى مَنْ أَخْبَرَكَ بِهَذَا فَقَالَ أَتَانِى بِهِ جَبْرَئِيلُ ع مِنْ عِنْدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ وَ مَحْلُوفِهِ مَا عَلِمَ بِهَذَا أَحَدٌ إِلَّا أَنَا وَ هِيَ أَشْهَدُ أَنَّكَ رَسُولُ اللَّهِ قَالَ فَرَجَعَ الْأَسْرَى كُلُّهُمْ مُشْرِكِينَ إِلَّا الْعَبَّاسُ وَ عَقِيلٌ وَ نَوْفَلٌ كَرَّمَ اللَّهُ وُجُوهَهُمْ وَ فِيهِمْ نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ قُلْ لِمَنْ فِى أَيْدِيكُمْ مِنَ الْأَسْرى إِنْ يَعْلَمِ اللّهُ فِى قُلُوبِكُمْ خَيْراً إِلَى آخِرِ الْآيَةِ
((244- معاوية بن عمار گويد: شنيدم از امام صادق (عليه السلام ) كه مى فرمود: اين آيه (اى پيغمبر به آنها كه در دست شما اسيرند بگو اگر خدا در دلهاى شما خبرى بداند بهتر از آنچه را از شما گرفته شده (يعنى فديه آزادى ) به شما بدهد و شما را بيامرزد) (سوره انفال آيه 70) درباره عباس و عقيل و نوفل نازل شده ، و فرمود: همانا رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) در جنگ بدر نهى فرمود كه مسلمانان كسى از بنى هاشم و همچنين ابوالبخترى را بكشند، و اين چند تن اسير شدند.
رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) على (عليه السلام ) را فرستاد و فرمود: ببين از بنى هاشم چه كسانى در اينجا (در ميان اسيران ) هستند، على (عليه السلام ) (همانطور كه مى رفت ) گذرش به عقيل بن ابى طالب افتاد و رو از او بگردانيد، عقيل گفت : يا على به خدا كه وضع مرا ديدى ! (به من رحم كن ).
و به هر صورت على (عليه السلام ) به نزد رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) باز گشت و عرض كرد: اين ابوالفضل (عباس بن عبدالمطلب ) است كه در دست فلانكس اسير است ، و اين عقيل است كه در دست فلانى است ، و اين نوفل بن حارث است كه در دست فلانى است ، رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) برخاست تا به عقيل رسيد و به او فرمود: اى ابا يزيد ابوجهل كشته شد؟ عقيل گفت : در اين صورت ديگر كسى درباره تهامة (سرزمين مكه و اطراف آن ) با شما جنگ و ستيزه نكند.
سپس (عقيل - يا رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) چنين گفت :
اگر آنها (يعنى دشمن ) را از پاى در آوريد (و كشتيد يا به زمين افكنديد) رهاشان كنيد وگرنه (دست از آنها بر مداريد) و تسلط خود را بر آنها محقق كنيد (مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: يعنى آنها را محكم ببنديد كه نگريزند).
در اين وفت عباس را آوردند، بدو گفته شد: براى آزادى خود و دو برادر زاده ات (عقيل و نوفل ) فداء بده و آزاد شويد؟
عباس (رو به پيغمبر اسلام (صلى الله عليه و آله ) كرده گفت : اى محمد تو حاضرى من (با پرداخت فديه ) به گدائى بيفتم و دست گدائى پيش قريش دراز كنم ؟
رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: (نه ) از همان پولهائى كه نزد همسرت ام الفضل گذاردى و به او گفتى : اگر در اينراهى كه ميروم آسيبى به من رسيد اين پول را خرج خود و بچه هايت بكن ، بده .
عباس گفت : برادر زاده كى اين را به تو خبر داده ؟
رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) فرمود: جبرئيل از جانب خداى عزوجل به من خبر داد.
عباس گفت : سوگند بدانكه بدو سوگند خوردند كه كسى از اين جريان جز من و همسرم مطلع نبود، به راستى گواهى دهم كه تو رسول خدا (و پيغمبر) هستى .
امام (عليه السلام ) فرمود: و بدين ترتيب همه اسيران به حال شرك به مكه باز گشتند جز عباس و عقيل و نوفل - كرم الله وجوههم - و درباره آنها آيه فوق (آيه 70 انفال ) نازل شد. ))
حديث شماره : 245
أَبُو عَلِيٍّ الْأَشْعَرِيُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ يَحْيَى عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِى بَصِيرٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع فِى قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ نَزَلَتْ فِى حَمْزَةَ وَ عَلِيٍّ وَ جَعْفَرٍ وَ الْعَبَّاسِ وَ شَيْبَةَ إِنَّهُمْ فَخَرُوا بِالسِّقَايَةِ وَ الْحِجَابَةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ أَ جَعَلْتُمْ سِقايَةَ الْحاجِّ وَ عِمارَةَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ كَمَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ كَانَ عَلِيٌّ وَ حَمْزَةُ وَ جَعْفَرٌ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِمُ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ جَاهَدُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ
((245- ابوبصير از يكى از دو امام باقر و صادق (عليه السلام ) روايت كرده كه در گفتار خداى عزوجل : (آيا شما آب دادن حاجيان و تعمير مسجد الحرام را با آنكس كه به خدا و روز جزا ايمان آورده (و در راه خدا جهاد كرده ) يكسان و مانند كرده ايد؟) (سوره توبه آيه 19) فرمود: اين آيه درباره حمزه و على و جعفر و عباس و شيبة نازل گشت كه آنها (يعنى عباس و شيبة ) به منصب آب دادن حاجيان و پرده دارى كعبه افتخار كرده و به خود باليدند، پس خداى عزوجل اين آيه را نازل فرمود، و مقصود از: (...يا آنكس كه به خدا و روز جزا ايمان آورده و در راه خدا جهاد كرده ...) على و حمزه و جعفر (صلوات الله عليهم ) مى باشند كه اين دو دسته در نزد خدا يكسان نيستند. ))
حديث شماره : 246
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِيِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ ضُرٌّ دَعا رَبَّهُ مُنِيباً إِلَيْهِ قَالَ نَزَلَتْ فِى أَبِى الْفَصِيلِ إِنَّهُ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص عِنْدَهُ سَاحِراً فَكَانَ إِذَا مَسَّهُ الضُّرُّ يَعْنِى السُّقْمَ دَعَا رَبَّهُ مُنِيباً إِلَيْهِ يَعْنِى تَائِباً إِلَيْهِ مِنْ قَوْلِهِ فِى رَسُولِ اللَّهِ ص مَا يَقُولُ ثُمَّ إِذا خَوَّلَهُ نِعْمَةً مِنْهُ يَعْنِى الْعَافِيَةَ نَسِيَ ما كانَ يَدْعُوا إِلَيْهِ مِنْ قَبْلُ يَعْنِى نَسِيَ التَّوْبَةَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِمَّا كَانَ يَقُولُ فِى رَسُولِ اللَّهِ ص إِنَّهُ سَاحِرٌ وَ لِذَلِكَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ قُلْ تَمَتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنْ أَصْحابِ النّارِ يَعْنِى إِمْرَتَكَ عَلَى النَّاسِ بِغَيْرِ حَقٍّ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنْ رَسُولِهِ ص قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ثُمَّ عَطَفَ الْقَوْلَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِى عَلِيٍّ ع يُخْبِرُ بِحَالِهِ وَ فَضْلِهِ عِنْدَ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَقَالَ أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً يَحْذَرُ الْآخِرَةَ وَ يَرْجُوا رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِى الَّذِينَ يَعْلَمُونَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِينَ لايَعْلَمُونَ أَنْ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ وَ أَنَّهُ سَاحِرٌ كَذَّابٌ إِنَّم ا يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع هَذَا تَأْوِيلُهُ يَا عَمَّارُ
((246- عمار ساباطى گويد: از امام صادق (تفسير) گفتار خداى تعالى را پرسيدم (كه فرمايد):
(و چون انسان را ناراحتى و سختى رسد پروردگار خويش را بخواند و به سوى او باز گردد...) (سوره زمر آيه 8) فرمود: اين آيه درباره ابوفصيل (يعنى ابوبكر) نازل شده زيرا رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) در نظر او مردى ساحر و جادوگر بود، و هرگاه ناراحتى به او مى رسيد - يعنى بيمار مى شد - پروردگار خود را مى خواند و به سويش باز مى گشت - يعنى از آن عقيده باطلى كه درباره رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) داشت توبه مى كرد - سپس هنگاميكه خداوند نعمتى به او ارزانى مى كرد - يعنى تندرستى به او مى داد - (آنچه را پيش از آن به درگاه خدا خوانده بود از ياد مى برد - يعنى توبه اى را كه به درگاه خداى عزوجل كرده بود از سخنى كه در باره رسول خدا (صلى الله عليه و آله ) گفته بود كه او ساحر و جادوگر است - و از اين رو خداوند (بدنبال آن ) فرمايد: (بگو تو به كفر اندكى بهره ببر كه به راستى تو از دوزخيان هستى ) يعنى اين فرمانروائى و امارتى كه به ناحق و بدون دستورى از خداى عزوجل و از رسول او بر مردم كردى .
گويد: سپس امام صادق (عليه السلام ) فرمود: آنگاه خداى عزوجل سخن را متوجه على (عليه السلام ) كرده و از وضع او و فضيلتى كه در پيشگاه خداى تبارك و تعالى دارد بيان فرمود و چنين گويد:
(آيا كسى كه در اوقات شب در حال سجده و ايستاده عبادت كند و از آخرت بترسد و به رحمت پروردگار اميدوار است (با ديگران يكسان است ) بگو (اى محمد) آيا برابر و يكسانند كسانى كه مى دانند كه محمد رسول خدا است - با كسانى كه نمى دانند - محمد رسول خدا است و او را جادوگر و دروغگو دانند - فقط صاحبان خرد اندرز ميگيرند) (آيه ).
پس امام صادق (عليه السلام ) فرمود: اين بود تاويل اين آيه اى عمار.
شرح :
در اينكه چرا ابوبكر را ابوفصيل نامند، مجلسى (رحمة الله عليه ) گويد: براى آنكه (فصيل ) بچه شترى را گويند كه از شير باز گرفته باشند) و (بكر) نيز به شتر جوان گويند، پس اين دو لفظ هر دو در معنا با هم نزديك است ... و برخى گفته اند: كنيه ابوبكر پيش از اسلام ابوفصيل بوده و پيغمبر (صلى الله عليه و آله ) او را به (ابوبكر) كنيه داد. ))
حديث شماره : 247
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ تَلَوْتُ عِنْدَ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع ذَوا عَدْلٍ مِنْكُمْ فَقَالَ ذُو عَدْلٍ مِنْكُمْ هَذَا مِمَّا أَخْطَأَتْ فِيهِ الْكُتَّابُ
((247- حماد بن عثمان گويد: در نزد امام صادق (عليه السلام ) (اين آيه را همانطور كه معروف است ) خواندم (ذواعدل منكم ) (سوره مائده آيه 95) حضرت فرمود: (ذوعدل منكم ) (است ) و اين از جاهائى است كه نويسنده هاى قرآن به خطا پس از واو الف گذارده اند.
شرح :
اين آيه در مورد كفاره صيد است كه تمام آيه اين است : (اى كسانى كه ايمان آورده ايد وقتى كه احرام داريد شكار نكنيد، و هر كه از شما به عهد شكارى كشت سزايش ذبح كردن حيوانى است مانند آنچه كشته - كه دو نفر عادل از شما بدان حكم كند، و قربانى باشد كه به حرم كعبه رسد...) و بنا به قرائت مشهور بايد در اين باره دو نفر عادل قضاوت كند، و بنابه قرائت امام (عليه السلام ) بايد شخص عدالت دارى در آن قضاوت كند...) و عدد در آن معتبر نيست ، و برخى خواسته اند هر دو قرائت را به يك معنى باز گردانند كه شرح آن از وضع ترجمه ما خارج است و مجلسى (رحمة الله عليه ) در مرآة العقول در آخر شرحى كه بر اين حديث داده اشاره اى بدان كرده است . ))
حديث شماره : 248
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْياءَ لَمْ تُبْدَ لَكُمْ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ
((248- احمدبن ابى نصر از مردى از امام باقر (عليه السلام ) روايت كرده (كه اين آيه را اينطور خواند) (... نپرسيد ازچيزهائى (كه براى شما آشكار نشده ) كه اگر براى شما آشكار شود شما را بد آيد...) (سوره مائده آيه 100).
شرح :
آنچه در ما بين پرانتز است يعنى جمله (كه براى شما آشكار نشده ) در آيه نيست و ممكن است مقصود امام (عليه السلام ) تفسيرى باشد بر اين آيه و هم چنين است بحث در حديث 249 ولى آن حديث اشعار بيشترى به تحريف دارد، و ما در ترجمه اصول كافى (در ج 4 ص 440 - 441) بحثى درباره عدم تحريف و معناى اينگونه احاديث كرده ايم كه براى توضيح بيشتر بدانجا مراجعه كنيد. ))
حديث شماره : 249
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ قَالَ تَلَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ تَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَى صِدْقاً وَ عَدْلًا فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنَّمَا نَقْرَؤُهَا وَ تَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ صِدْقاً وَ عَدْلًا فَقَالَ إِنَّ فِيهَا الْحُسْنَى
((249- محمد بن مروان گويد: امام صادق (عليه السلام ) اين آيه را اينطور خواند: (و كلمه (نيكوى ) پروردگار تو به راستى و عدالت انجام شد...) من عرض كردم : قربانت ما اين آيه را اينطور مى خوانيم (و كلمه پروردگارت به راستى و عدالت انجام ...) (و لفظ (حسنى ) در آن نيست )؟ فرمود: كلمه حسنى در آن هست . ))
حديث شماره : 250
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْبَطَلِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع فِى قَوْلِهِ تَعَالَى وَ قَضَيْنا إِلى بَنِى إِسْرائِيلَ فِى الْكِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِى الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ قَالَ قَتْلُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع وَ طَعْنُ الْحَسَنِ ع وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً قَالَ قَتْلُ الْحُسَيْنِ ع فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما فَإِذَا جَاءَ نَصْرُ دَمِ الْحُسَيْنِ ع بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا أُولِى بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ قَوْمٌ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ قَبْلَ خُرُوجِ الْقَائِمِ ع فَلَا يَدَعُونَ وَتْراً لاِلِ مُحَمَّدٍ إِلَّا قَتَلُوهُ وَ كانَ وَعْداً مَفْعُولًا خُرُوجُ الْقَائِمِ ع ثُمَّ رَدَدْنا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ خُرُوجُ الْحُسَيْنِ ع فِى سَبْعِينَ مِنْ أَصْحَابِهِ عَلَيْهِمُ الْبَيْضُ الْمُذَهَّبُ لِكُلِّ بَيْضَةٍ وَجْهَانِ الْمُؤَدُّونَ إِلَى النَّاسِ أَنَّ هَذَا الْحُسَيْنَ قَدْ خَرَجَ حَتَّى لَا يَشُكَّ الْمُؤْمِنُونَ فِيهِ وَ أَنَّهُ لَيْسَ بِدَجَّالٍ وَ لَا شَيْطَانٍ وَ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ بَيْنَ أَظْهُرِهِمْ فَإِذَا اسْتَقَرَّتِ الْمَعْرِفَةُ فِى قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ أَنَّهُ الْحُسَيْنُ ع جَاءَ الْحُجَّةَ الْمَوْتُ فَيَكُونُ الَّذِى يُغَسِّلُهُ وَ يُكَفِّنُهُ وَ يُحَنِّطُهُ وَ يَلْحَدُهُ فِى حُفْرَتِهِ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ ع وَ لَا يَلِي الْوَصِيَّ إِلَّا الْوَصِيُّ
((250- عبدالله بن قاسم بطل روايت كند از امام صادق (عليه السلام ) كه در گفتار خداى تعالى : (و قضاوت و اعلام كرديم بر بنى اسرائيل در آن كتاب كه شما دوباره در زمين فساد مى كنيد) (سوره اسرى آيه 4) فرمود: (روى اينكه سنت خدا تغيير پذير نيست و رسول خدا (صلى الله عليه و آله )نيز فرموده هر آنچه در بنى اسرائيل واقع شود بى كم و كاست در اين امت نيز مانندش واقع شود تاويل اين آيه در اين امت ) يكى كشتن على بن ابى طالب (عليه السلام ) است و ديگر نيزه زدن به حسن بن على (عليه السلام ) و (دنبالش كه مى فرمايد:) (و همانا سركشى مى كنيد سركشى بزرگى ) مقصود: كشتن حسين (عليه السلام ) است (پس چون موعد نخستين آن بيايد) يعنى هنگام پيروزى خونخواهان حسين (عليه السلام ) (گماشتيم بر سر شما بندگانى كه داشتيم و سخت دلاور بودند تا در داخل خانه ها كشتار كنند) فرمود: مردمى هستند كه خدا آنها را پيش از آمدن حضرت قائم (عليه السلام ) بفرستد پس خونى (و مسئول خونى ) از آل محمد به جاى نگذارند جز آنكه او را بكشند (و اين وعده اى است انجام شده ) يعنى آمدن حضرت قائم (عليه السلام ) (آنگاه بر ضد آنها پيروزى را به شما داديم ) يعنى آمدن حسين (عليه السلام ) با هفتاد تن از اصحابش (در زمان رجعت ) كه كلاه خودهائى طلاكارى شده كه دو رو دارد بر سر دارند، و به مردم برسانند: اين است كه آمده تا جائى كه مؤ منان هيچ شك و ترديد در او نكنند و بدانند كه او دجال و شيطان نيست ، و حضرت حجت قائم هنوز در ميان آنها است ، و چون به خوبى معرفت درباره حسين (عليه السلام ) در دل مردم جايگير شد آنگاه حضرت حجت را مرگ فرا رسد، و كسى كه او را غسل دهد و كفن و حنوط كند و به خاك سپارد همان حسين بن على (عليه السلام ) است ، و كسى متصدى كار دفن و كفن وصى جز وصى و امام نگردد.
شرح :
اين آيه چنانچه معلوم است درباره بنى اسرائيل و مخالفت آنها با احكام توراة و كشتن شعيب و زكريا و يحيى است و مقصود از (بعثنا عليكم عبادا لنا...) چنانچه گفته اند بخت النصر يا جالوت و لشگريان آنها است ، و مقصود از (ثم رددنالكم الكرة عليهم ...) آمدن دانيال و بيرون كردن پيروان بخت النصر از شام - و يا پيروزى داود بر جالوت و آسوده كردن بنى اسرائيل است از شر آنان - و امام روى آن دو مقدمه اى كه در متن (در ميان پرانتز) اشاره كرديم كه يكى آيه (و لن تجد لسنتة الله تبديلا) و حديث نبوى (اما و الله لتركن طبقا عن طبق سنة بنى اسرائيل على (عليه السلام ) و نيزه خوردن حسن بن على و كشته شدن حسين بن على (عليه السلام ) و پيروزى خونخواهان حسين در زمان ظهور حضرت مهدى (عليه السلام ) و آمدن حسين (عليه السلام ) و ياران او تاويل فرموده . (اين بود ملخص آنچه مرحوم مجلسى (رحمة الله عليه ) در شرح اين حديث ذكر كرده است ). ))
