بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
اَسَدبنكَعْب قُرَظى: از يهوديانمسلمانشدهوى از يهوديان بنىقريظه بود و همراه برادرش اُسَيد اسلام را پذيرفت.[12] اززندگانى او اطلاع بيشترى در دست نيست، جز اينكه مفسران در ذيل 4 آيه و بيان شأننزول آن، از اين دو يادكردهاند:1.بنابر روايتى از عكرمه، اسد همراه برادرش اُسيد و جمعى از يهوديان پس از مسلمانشدن از پيامبر خواستند همچنان بر اساس تورات عملكنند و روزهاى شنبه را نيز گرامىبدارند. آيه208 بقره/2: «يـاَيُّهَاالَّذينَ ءامَنوا ادخُلوافِى السِّلمِ كافَّةً ولا تَتَّبِعوا خُطُوتِ الشَّيطـنِاِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبين» در پاسخ آنان نازل شد و آنان را به تسليممحض فراخواند و از وساوس شيطان برحذر داشت.[13] ابنكثيراين شأن نزول را گمان عكرمه دانستهاست.[14]2. براساس روايتى از ابنعباس، اسد و برادرش و جمعى ديگر از يهوديان مسلمان شده، بهپيامبر(صلى الله عليه وآله)گفتند: ما به تو، موسى* و عُزير و نيز قرآن و توراتايمان داريم; امّا به پيامبران ديگر و كتابهايشان ايمان نداريم. پيامبر(صلى اللهعليه وآله) آنان را از اين نظر بازداشت; ولى آنان نپذيرفتند، آنگاه آيه 136 نساء/4نازل شد و خداوند از آنان خواست تا به آنچه بر پيامبر وحى شده، ايمان بياورند. دراين آيه، كسانى كه به خدا، فرشتگان، پيامبران، كتابهاى آسمانى و روز قيامت كفرورزيدهاند، گمراه شمرده شدهاند[15]: «يـاَيُّهَا الَّذينَ ءامَنواءامِنوا بِاللّهِ و رَسولِهِ والكِتـبِ الَّذى نَزَّلَ عَلى رَسولِهِ والكِتـبِالَّذِى اَنزَلَ مِن قَبلُ ومَن يَكفُر بِاللّهِ و مَلـئِكَتِهِ وكُتُبِهِورُسُلِهِ واليَومِ الأخِرِ فَقَد ضَلَّ ضَلـلا بَعيدا».3.بنابه روايتى، چون اين عده اسلام را پذيرفتند، ديگر يهوديان گفتند: اينان ازفرومايگان ما بودند و گرنه آيين خود را رها نمىكردند. آيه 113 آلعمران/ 3 درتأييد اين دسته از مسلمانان نازل شد و آنان را با ديگر يهوديان غير قابل مقايسهدانست[16]: «لَيسوا سَواءً مِن اَهلِالكِتـبِ اُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتلونَ ءايـتِ اللّهِ ءاناءَ الَّيلِ و هُم يَسجُدون=همه اهل كتاب يكسان نيستند; طايفهاىازآنهادر دل شب به تلاوت آيات خدا و نماز واطاعت حق مشغولاند».4. «اَلَّذينَ ءاتَينـهُمُالكِتـبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوتِهِ اُولـئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ ومَن يَكفُر بِهِفَاُولـئِكَ هُمُ الخـسِرون» (بقره/2،121) بر اساس اين آيه، فقطيهوديانى كه به درستى بر اساس تورات عمل مىكنند، به آن ايمان دارند; ولى ديگريهوديان زيان خواهند كرد. بنابه روايتى از ضحّاك، آيه درباره يهوديان مسلمان شدهچون اسدبنكعب، برادرش و جمعى ديگر نازل شده است.[17]منابعاسباب النزول، واحدى; الاصابة فى تمييز الصحابه;تفسير القرآن العظيم، ابنكثير; جامعالبيان عن تأويل آى القرآن; الدرالمنثور فىالتفسير بالمأثور; مجمعالبيان فى تفسير القرآن; النكت والعيون، ماوردى.سيد محمود سامانى[12]. جامعالبيان، مج3،ج4، ص71; الاصابه، ج1، ص207; مجمعالبيان، ج1، ص374.[13]. جامع البيان، مج2،ج2، ص442; تفسير ماوردى، ج1، ص268; الدرالمنثور، ج1، ص579.[14]. تفسير ابنكثير،ج1، ص255.[15]. اسباب النزول، ص152;الدرالمنثور، ج2، ص716.[16]. جامعالبيان، مج3،ج4، ص71; الدرالمنثور، ج2، ص296.[17]. مجمعالبيان، ج1،ص374.