معرفي کتاب «الاحتجاج»
در میان مجموعه هاى مختلف حدیثى شیعه، احتجاج به نقل پاره اى از مباحثات، مناظره ها واستدلالاتى كه پیشوایان معصوم در شرایط زمانى و مكانى مختلف داشته اند پرداخته است. آگاهى از نكات ذیل براى آشنایى با این اثر مفید است:
1 ـ احمد بن على بن ابى طالب طبرسى (متوفى قرن 6ه ق) مؤلف این اثر ارزشمند، در آغاز كتاب فصلى را به بیان فضیلت گفتگو و احتجاج و اهمیّت استدلال و دفاع برهانى از دین اختصاص داده و پس از آن مجموعه اى از مناظرات و مباحثات پیامبر اكرم -صلى الله علیه و آله و سلم- ، فاطمه زهرا - سلام الله علیها- و ائمّه اطهار - علیهم السلام- را به ترتیب تاریخ گرد آورده است. در لابلاى كتاب گفتگوها و استدلالاتى از حضرت زینب (س) و برخى از اصحاب ائمّه مانند سلمان، ابوذر، مقداد، عمّار، هشام بن حكم و... و نیز برخى از علما همچون شیخ مفید و سیّد مرتضى آمده است.
2 ـ در پایان كتاب نیز پاره اى از توقیعات و مكاتبات امام زمان (عج) نقل شده است كه تعداد آن به 363 حدیث مى رسد.
3 ـ اكثر روایات این كتاب مرسل است و در آن به اسناد حدیث اشاره نشده است. مصنف علّت این امر را مشهور بودن یا اجماعى بودن برخى از احادیث و نیز موافقت استدلالها با عقل سلیم بیان مى كند.
4 ـ این كتاب زیر نظر آیه الله جعفر سبحانى تحقیق شده و در دو جلد توسط انتشارات اسوه به چاپ رسیده است.
5 ـ در این تحقیق علاوه بر مقابله با نسخ صحیح، توضیح واژه هاى مشكل و بیان نكات مفید پیرامون مضمون برخى از روایات، احادیث بدون سند كتاب از منابع اصلى جستجو و سند كامل آنها بیان شده است.
سايت دارالحديث(hadith.net)