واحد احياي سنت هاي حسنه
انكار عملي در مقابل منكرات
بالاترين مرتبه امر به معروف و نهي از منكر برخورد عملي و مستقيم است كه خود مراحل چندگانه‌اي دارد.
پيامبر خدا در سفارش به علي عليه السلام فرمود: «يا علي مُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ بِيدِكَ فَاِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِكَ وَاِلاَّ فَلا تَلُومَنَّ اِلاَّ نَفْسَكَ؛ 7‌اي علي! با دست خود امر به معروف و نهي از منكر كن. اگر نتوانستي با قلبت چنين كن. در غير اين صورت نبايد كسي جز خودت را ملامت كني.»
بالاترين مرتبه امر به معروف و نهي از منكر برخورد عملي و مستقيم است كه خود مراحل چندگانه‌اي دارد و بايد مورد توجه قرار گيرد. اگر از بين بردن منكر و يا وادار كردن به معروف با برخوردي ملايم و آرام ممكن باشد، برخورد شديد جايز نيست. معصومين عليهم السلام گاه با برخوردي ملايم به برطرف كردن عملي منكر اقدام مي‌كردند و زماني كه چنين برخوردي را كافي نمي‌ديدند، برخوردي شديدتر (نظير كتك زدن با شلاق و امثال آن) مي‌كردند، اگر اين اقدامات نيز مؤثر نبود، با اجراي حدود الهي (گاه تا مرز كشتن گناهكار) به اصلاح جامعه مي‌پرداختند. اگر اقامه دين خدا و از بين بردن منكرات شدتي بيش از اين مي‌طلبيد، آن بزرگان به ميدان جهاد مي‌آمدند و شمشير به دست مي‌گرفتند، چنانچه سيد الشهداعليه السلام هدف از قيام خود را امر به معروف و نهي از منكر معرفي كرد.
امير مؤمنان علي عليه السلام وارد بازار خرمافروشان شد، زني را مشاهده كرد كه گريه مي‌كند و با مرد خرمافروشي بحث و جدل مي‌نمايد. حضرت علّت را پرسيدند. زن گفت:‌اي امير مؤمنان! من از ا ين مرد خرما خريده‌ام ولي خرماي زيرين او مثل خرماي رويين كه من ديده‌ام نيست. حضرت به مرد خرمافروش فرمود: پول اين زن را پس بده، ولي مرد قبول نكرد. حضرت سه بار تكرار كرد، ولي باز هم فروشنده نپذيرفت. پس حضرت با شلاق خود او را كتك زد تا پول زن را پس داد. 8
البته برخورد عملي هميشه به كتك زدن و شمشير به دست گرفتن نيست و نمونه زير مي‌تواند مصداق اين مرتبه از امر و نهي باشد.
در زمان رياست جمهوري مقام معظم رهبري، ايشان سفري به زيمبابوه داشتند و طبق معمول توسط رئيس جمهور زيمبابوه به مهماني رسمي شام دعوت شدند، بعد از آنكه به معظم له اطلاع داده شد كه سر ميز شام مشروبات الكلي وجود دارد، ايشان پيغام دادند كه ما در اين مهماني شركت نمي‌كنيم، مگر اينكه مشروبات الكلي جمع شود. آنان گفتند: ما به شما كاري نداريم و به شما تعارف نمي‌كنيم، ولي ايشان فرمودند ما سر سفره شامي كه در آن مشروبات الكلي باشد حاضر نمي‌شويم، چون شرعاً حرام است. آنان حاضر نشدند كه مشروبات را جمع كنند، معظم له هم در آن ميهماني شام شركت نكردند. غربي‌ها در رسانه‌ها منعكس كردند كه رئيس جمهور ايران بر خلاف آنچه كه در پروتكلهاي تشريفاتي جهان مرسوم است، در ميهماني شام حاضر نشد. آنها خوشحال بودند كه از اين خبر سوء استفاده‌ها خواهند كرد، ولي انتشار اين خبر در جهان اسلام موجب تقويت آرمان نظام اسلامي شد و به نفع جمهوري اسلامي ايران تمام شد. 9
پي نوشت:
7) مستدرك الوسائل، ج 12، ص 192.
8) وسائل الشيعة، ج 12، ص 419.
9) پرتوي از خورشيد، علي شيرازي، ص 187، به نقل از دكتر علي اكبر ولايتي.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره 83.