واحد احياي سنت هاي حسنه
انكار قولي در مقابل منكرات
هركس ببيند به گناهي عمل مي‌شود و به بديها دعوت مي‌گردد... و با زبانش آن را انكار كند، اجر و پاداش داده مي‌شود.
سخن دوم: انكار قولي در مقابل منكرات
امير المؤمنين عليه السلام در بيان مراتب برخورد با منكر فرمودند: «مَنْ رَأي عُدْواناً يعْمَلُ بِهِ وَمُنْكَراً يدْعي اِلَيهِ... وَاَنْكَرَهُ بِلِسانِهِ فَقَدْ اُجِرَ...؛ 4 هركس ببيند به گناهي عمل مي‌شود و به بديها دعوت مي‌گردد... و با زبانش آن را انكار كند، اجر و پاداش داده مي‌شود.»
يكي از مراحل امر به معروف و نهي از منكر استفاده از گفتار است. در اين مرحله، قول لين و محبّت آميز بر همه چيز مقدم است. همانطور كه خداوند به موسي و هارون عليهما السلام فرمود: «اذْهَبَآ إِلَي فِرْعَوْنَ إِنَّهُ و طَغَي * فَقُولَا لَهُ و قَوْلًا لَّينًا»؛ 5 «به سوي فرعون برويد كه او طغيان كرده است و با گفتار نرم با او سخن بگوييد.»
نهي گفتاري مي‌تواند صورتهاي مختلفي به خود بگيرد مانند: تقبيح منكر، نهي مستقيم و اعلام بيزاري و تأثر و تهديد. ولي همه اينها در جايي به كار مي‌رود كه شخص گناهكار، فرد ناآگاهي است كه با اظهار نفرت و ناخشنودي متوجه عمل خود نمي‌شود و بايد او را به وظيفه‌اش آگاه كرد.
در زمان پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله، همه مسلمانان با اشتياق وصف ناپذيري براي شنيدن سخنان رسول خدا به مسجد روي مي‌آوردند و در مراسم خاصي كه لازم بود شركت مي‌كردند و برادرگونه در صفوفي منظم، دل در گرو فرمايشات پيامبر خدا مي‌دادند. روزي ثروتمندي با لباسهاي گرانبها و تميز نشسته بود، مسلماني فقير با لباسهاي مندرس وارد شد و در كنار او نشست. مرد ثروتمند از روي تكبر و خودبيني، نگاهي همراه با حقارت به مرد فقير انداخت و لباس خود را جمع كرد.
اين حركت بسيار كوچك از ديد تيزبين رسول خدا دور نماند. بلافاصله آن حضرت اقدام به نهي از منكر كرد و فرمود: آيا ترسيدي چيزي از فقر اين مرد به تو بچسبد؟ مرد ثروتمند پاسخ داد: نه يا رسول اللّه. فرمود: بيم آن داشتي كه از ثروت تو چيزي به او برسد؟ مرد ثروتمند پاسخ داد: نه يا رسول اللّه. پيامبر فرمود: پس چرا اين كار را انجام دادي؟ مرد ثروتمند كه متوجه خطاي خود شده بود عرض كرد:‌اي رسول خدا! مرا همراهي (شيطان) است كه نيكيها را در نظرم ناپسند و زشتيها را پسنديده مي‌نماياند. اكنون به عنوان معذرت خواهي از ا ين رفتارم، نيمي از ثروت خود را به اين برادر فقير بخشيدم.
پيامبر اكرم رو به فقير كرد و فرمود: آيا تو مي‌پذيري؟ مرد فقير پاسخ داد: نه يا رسول اللّه. پيامبر سؤال فرمود: چرا؟ گفت: زيرا مي‌ترسم ثروت، مرا نيز چون اين مرد دچار خودبرتربيني كند. 6
پي نوشت:
4) نهج البلاغه، صبحي صالح، حكمت 373.
5) طه / 43 و 44.
6) كافي، ج 1، ص 262.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره 83.