نماز و حكومت
جايگاه نماز و عملكرد ستاد اقامه نماز و دولت
محمد حسن نبوي
پيام مقام معظم رهبري به اجلاس سال 81 اقامه نماز زمينه ساز چالشي ذهني براي دلسوزان نظام و ارزش هاي اسلامي بود كه ما را بر آن داشت تا به گونه اي دغدغه ذهني خود را در امتداد پيام معظم له مطرح سازيم. در اين راستا توجه به رويكرد جديد مقام معظم رهبري - مد ظله العالي - در جهت پرسش در قبال رهنمودهاي گذشته خود قابل بررسي است، زيرا پس از انقلاب معمولا سازمان ها و نهادها پيام و رهنمود مي طلبند، اما هيچكس عملكرد براساس آن رهنمودها را دنبال نمي كند. غالبا راهي نموده مي شود، اما سازمان ها بطور شايسته در آن مسير فعاليت مناسب نشان نمي دهند.
از آنجا كه براساس پيام معظم له پرداختن به مساله نماز از مهم ترين مسائل نظام تلقي شده و پرداختن به مقوله نماز در حد بايسته و جدي وظيفه همه رسانه ها است، ما هم به نوبه خود نكاتي را گوشزد مي كنيم، به اميد آنكه در اين حركت نوراني سهيم باشيم.
مؤمنين كساني هستند كه اگر به آن ها در زمين توانايي دهيم، به اقامه نماز و پرداخت زكات و امر به معروف و نهي از منكر همت مي گمارند
نماز و حكومت
1- اقامه نماز از وظائف مهم در حكومت مؤمنين و پارسايان است. قرآن مجيد مي فرمايد:
«الذين ان مكناهم في الارض اقاموا الصلاة و آتوا الزكوة وامروا بالمعروف و نهوا عن المنكر و لله عاقبة الامور» ؛ (1) «[مؤمنين كساني هستند كه اگر به آن ها در زمين توانايي دهيم، به اقامه نماز و پرداخت زكات و امر به معروف و نهي از منكر همت مي گمارند. »
گرچه احياء امر به معروف و نهي از منكر موجب تبيين همه اصول و احياء همه فروع مي گردد ليكن قرآن مجيد نماز را كه نمود پرستش عمومي و زكات را كه نمونه بارز گذشت از مال در راه ترويج معارف الهي و امور خير است، به طور خاص - به دليل اهميت فوق العاده آن - بيان مي كند.
2- ستاد اقامه نماز به عنوان نماينده حكومت در اين امر مهم و اساسي، ابتداء لازم است از رويكرد باري به هر جهت و تصميم گيري هاي جزئي پرهيز نموده، به برنامه ريزي كلان، گسترده و همه جانبه روي آورد. در اين رويكرد جديد لازم است فرايند ذيل مورد توجه قرار گيرد.
الف: انجام پژوهش در زمينه هاي ذيل:
- تحقيقات ميداني جهت شناخت موانعي كه فراروي اقامه نماز وجود دارد.
- پژوهش ميداني جهت شناخت ف اجتماعي.
- انجام ويژه پژوهش هاي كتابخانه اي و ميداني جهت ارائه راهكارهائي در زمينه دفع موانع و ايجاد انگيزه براي اقامه نماز.
ب: هدف گذاري: با توجه به پژوهش هاي انجام شده، لازم است اهداف بلند مدت آموزشي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي مشخص گردد.
ج - سياست هاي اساسي در جهت دستيابي به اهداف فوق براساس تحقيقات كتابخانه اي و ميداني ترسيم گردد.
د - راه هاي دستيابي به اهداف فوق در حد كلي تبيين شود.
ه - جايگاه هر يك از سازمان هاي مختلف فرهنگي، آموزشي، اجتماعي و تبليغي در زمينه نماز مشخص و وظيفه هر سازمان در حد كلي تبيين گردد.
و - وظائف كلان سازمان ها جهت هيئت دولت ارسال و پس از تصويب به دستگاه هاي مورد نظر ابلاغ شود.
ز - هر وزارتخانه، سازمان و دستگاهي نماينده اي تام الاختيار مشخص و جهت پيگيري امر نماز منصوب كند.
ح - ستاد اقامه نماز با حضور كليه نمايندگان سازمان ها به طور مستمر جلسات كاري برگزار و روند مصوبات را پيگيري كند.
ط - ستاد، هر شش ماه يكبار گزارشي از فعاليت ها تهيه و نقاط قوت و يا عملكرد ضعيف سازمان ها را جهت اطلاع هيئت دولت، وزراء و رؤساي سازمان ها ارسال و در صورت نياز به تغيير در برنامه هاي كلان، پيشنهادات جديد خود را جهت تصويب ارسال دارد. اين رويكرد، همه بدنه اجرائي كشور را با مساله نماز همراه و در جهت گسترش و اقامه نماز تاثير جدي خواهد گذاشت.
3- بهتر است ستاد اقامه نماز از اين پس به جاي برگزاري همايش هاي كم ثمر، تغيير جهت داده و قبل از برگزاري همايش، از همه سازمان ها گزارش فعاليت بخواهد، سپس گزارش ها را در كميته هاي تخصصي با حضور نماينده سازمان مربوطه مورد بررسي قرار داده، پس از ارزيابي از سويي نتائج را به دبيرخانه همايش منعكس و از سوي ديگر به ارائه راهكارهاي جديد براي سازمان ها بپرداند.
هنگام برگزاري همايش، ابتدا گزارش مسؤولين سازمان ها، سپس نتائج كميته هاي تخصصي مطرح و بالاخره افكار صاحبنظران نسبت به مشكلات موجود به چالش كشيده شود و در نهايت ايده هاي جديد براي برنامه ريزي و زمينه سازي پيش رفت امور، گردآوري گردد و در پايان نتائج نهائي همايش جهت مقام معظم رهبري - مد ظله العالي -، هيئت دولت ومجلس ارسال و بهترين سازمان فعال مورد تشويق قرار گيرد و سازمان هاي كم تحرك به پويائي بيشتر در شاخص هاي مورد نظر فرا خوانده شوند و سازمان هائي كه هيچ فعاليتي نداشته اند، مورد بازخواست قرار گيرند.
4- اگر زماني حكومت بخواهد نماز را در جامعه گسترش دهد، ابتدا لازم است از ادارات و مجموعه هاي تحت پوشش خود آغاز كند.
براي اقامه نماز در ادارات، لازم است دو مقوله مكان نماز و امام جماعت به طور ويژه مورد توجه قرار گيرند.
الف -ز
در بسياري از ادارات هنگام تقسيم اطاق ها بهترين ها را جهت رؤسا و مديران كل در نظر گرفته و پس از راضي كردن همه مسؤولين، كاركنان، نيروهاي خدماتي و. . . بالاخره به مكان دخمه مانندي؛ بي نور، بدبو و نامطبوع مي رسند كه هيچ يك از اعضاي اداره حاضر به قبول آن نيستند، در اينجا نوبت به نماز مي رسد و نام نمازخانه مي گيرد.
در اين زمينه پيشنهاد مي شود:
- نماز خانه ها تبديل به مسجد شود، زيرا تنها مسجد است كه عبادت در آن از ثواب ويژه برخوردار است.
- مساجد ادارات حتي الامكان در فضاي باز احداث شود.
- نور طبيعي، امكانات سرمايش و گرمايش، وسايل صوتي مناسب، كف پوش تميز و. . . براي آن تامين شود.
- نظافت و زيباسازي اطراف مسجد مورد عنايت قرار گيرد.
- تاسيسات جانبي مورد نياز مانند دستشوئي، وضوخانه و. . . تامين گردد.
- جهت نظافت مستمر آن، دقيق تر از نظافت بخش هاي مختلف سازمان پيش بيني هاي لازم انجام شود.
- گنجايش مسجد براساس مؤلفه تعداد نيروهاي اجرائي، حداكثر ارباب رجوع و حداقل ده سال توسعه سازمان در نظر گرفته شود.
- از كاشي كاري و برخي خرج هاي بي مورد پرهيز گردد.
- با نصب تراكت هاي زيبا حاوي روايات جذاب جهت ترغيب مؤمنين به نماز و اقامه آن در مسجد اقدام شود.
ب -ت
- نماز جماعت با سرعت برگزار و از خواندن دعاهاي طولاني جدا پرهيز شود كه موجب انزجار مراجعين مي گردد.
- در صورتي كه امام جماعت از مقبوليت لازم در بين كاركنان مؤمن برخوردار نيست، فرد ديگري جايگزين شود.
- از كساني كه توان جذب و پاسخ گوئي به نيازهاي مذهبي مردم را ندارند جهت برگزاري نماز جماعت دعوت نشوند.
1) حج/41.
منبع : ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره34