عبدالکريم پاک نيا
سخن پنجم: پيوند با اهل بيت عليهم السلام
در ماه مبارک رمضان فرصتهاي مناسبي براي تقويت ارتباط با اهل بيت عليهم السلام وجود دارد؛ چرا که تمام اعمال ما در گرو محبت و ارتباط با اهل بيت عليهم السلام پذيرفته مي شود. زراره از امام باقر عليه السلام نقل کرده که آن حضرت فرمود: «بُنِي الإسْلامُ عَلي خَمْسَةَ أشْياءَ عَلَي الصَّلاةِ وَ الزَّکاةِ و الحَجِّ وَ الصَّومِ وَ الوَلايةِ؛ اسلام بر پنج چيز بنا شده است: نماز، زکات، حج، روزه و ولايت.»
زراره پرسيد: کدام يک از اين پنج پايه برتر است؟ فرمود: « اَلْوَلايةُ أَفضَلُ لِأنَّها مِفْتاحُهُنَّ وَ الْوالي هُوَ الدَّليلُ عَلَيهِنَّ؛ 41ايت اهل بيت عليهم السلام افضل است؛ زيرا ولايت کليد بقيه اعمال و برنامه هاي اسلام است و با راهنمايي ولّي (راستين) بقيه موارد به جاي آورده مي شود.»
معرفت ائمه اطهار عليهم السلام و پيوند اعمال عبادي و معنوي ماه رمضان با اين کانون فضيلت و کمالات از ضروري ترين وظائف روزه داران عارف مي باشد. در اين راستا، در گفتارهاي پيامبر صلي الله عليه و آله، دعاها و اذکار اين ماه نکات مهمي وجود دارد که به برخي از آنها اشاره مي کنيم.
صلوات فرستادن:
رسول خدا صلي الله عليه و آله در ضمن سخنانش در خطبه شعبانيه مي فرمايد: « وَ مَنْ أکْثَرَ فِيهِ مِنَ الصَّلاةِ عَلَي ثَقَّلَ اللهُ مِيزانَهُ يوْمَ تَخِفُّ المَوازِينُُ؛ 42 هر کس در اين ماه بر من صلوات بفرستد، خداوند متعال در روزي که کفّه ترازوها (ي اعمال نيک) سبک مي شود، ترازوي او را سنگين خواهد کرد.»
صلوات از مهم ترين و شاخص ترين نشانه هاي پيوند با اهل بيت عليهم السلام است. مؤمنين روزه دار با نداي صلوات، ارادت قلبي خود را به اهل بيت اظهار مي دارند و از دشمنانشان اعلام برائت مي کنند.
تثبيت امامت علي عليه السلام:
در فرازي ديگر رسول خدا صلي الله عليه و آله با علي عليه السلام سخن مي گويد و بعد از اطلاع دادن به شهادت آن حضرت در ماه رمضان، مقام و جايگاه اميرمؤمنان علي عليه السلام را به عموم مسلمانان گوشزد مي کند. در آخرين فرازهاي خطبه، بعد از آنکه پرسش و پاسخي بين علي و پيامبر واقع مي شود، دانه هاي اشک در چشمان مبارک رسول خدا صلي الله عليه و آله حلقه مي زند و علي عليه السلام مي پرسد: يا رسول الله! چرا اشک مي ريزي؟ پيامبر مي فرمايد: به خاطر ستمي که در اين ماه بر تو واقع مي شود. يا علي! گويا من مي بينم که تو در اين ماه در حالي که مشغول به نماز هستي، شقي ترين فرد اولين و آخرين بر فرق تو ضربتي مي زند که محاسنت از خون سرت رنگين مي شود. علي عليه السلام در اين هنگام پرسيد: يا رسول الله! آيا هنگام ضربت خوردن، دين من سالم خواهد ماند؟ پيامبر پاسخ داد: بلي.
رسول خدا صلي الله عليه و آله بعد از اين گفتگو به مقام ارزشمند علي عليه السلام پرداخته و فرمود: «يا علي! مَنْ قَتَلَکَ فَقَد قَتَلَني وَ مَن اَبْغَضَکَ فَقَدْ أبْغَضَني وَ مَنْ سَبَّکَ فَقَدْ سَبَّني لّأنَّکَ مِنِّي کَنَفْسي رُوحُکَ مِنْ رُوحي وَ طِينَتُکَ مِن طِينتَي إِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَ تَعالي خَلَقَني وَ إياکَ وَ اصْطَفاني وَ إياکَ وَ اخْتارَني لِلنُّبُوَّةِ وَ اخْتارَکَ لِلْإِمامَةِ فَمَنْ اَنْکَرَ إمامَتَکَ فَقَدْ اَنْکَرَ نُبُوَّتي يا عَلِي اَنْتَ وَصِيي وَ اَبُو وُلدي وَ زَوجُ إبنَتي وَ خَلِيفَتي عَلي أُمَّتي في حَياتي وَ بَعْدَ مَوْتي اَمْرُکَ اَمْري وَ نَهْيکَ نَهيي اُقسِمُ بِالَّذِي بَعَثَني بِالنُّبُوَّةِ وَ جَعَلَني خَيرَ البَرِيةِ اِنَّكَ لَحُجَّةُ اللهِ عَلي خَلقِهِ وَ اَمِينِهِ عَلي سِرِّهِ وَ خَلِيفَتُهُ عَلي عِبادِهِ؛ 43اي علي! هر کس تو را بکشد، مرا کشته و هر که تو را خشمگين سازد، مرا به خشم آورده و هر که تو را دشنام دهد، مرا دشنام داده است؛ زيرا تو نسبت به من مثل خودم هستي، روحت از روح من و وجودت از وجود من است. همانا که خداوند هر دوي ما را آفريد و هر دوي ما را برگزيد و مرا به نبوت و تو را به امامت برگزيد. پس هر کس امامت تو را منکر شود، نبوت مرا انکار کرده است. يا علي! تو وصي من و پدر فرزندانم و همسر دخترم و جانشين من در امتم درحال حيات و بعد از رحلت من هستي. امر و نهي تو امر و نهي من است. سوگند به آن خدايي که مرا به پيامبري مبعوث کرد و مرا بهترين مخلوقاتش قرار داد! تو حجت خدا بر مردم، امانتدار اسرار الهي و خليفة خدا بر بندگانش مي باشي!»
محبت اهل بيت عليهم السلام مکمل عبادات
در دعاي روز بيست و پنجم ماه مبارک رمضان براي تکميل عبادات خود از درگاه ربوبي خواستار تقويت محبت اهل بيت عليهم السلام بوده، آرزو مي کنيم که از دوستداران آن اولياء الهي باشيم. «اَللّهُمَّ اجْعَلْني مُحِبّاً لِأوْلِيائِکَ وَ مُعادِياً لِأعْدائِکَ مُسْتَنّاً بِسُنَّةِ خاتَمِ أنْبِيائِکَ؛ 44داوندا! مرا از دوستان اولياء خودت و از مخالفين دشمنانت و از رهروان راه و روش خاتم پيامبرانت صلي الله عليه و آله قرار بده!»
در اعمال شبهاي قدر بعد از آنکه خداوند متعال را به خودش و اسماء و حُسنايش قسم مي دهيم، اهل بيت را وسيله قرار داده، خداوند متعال را به تک تک معصومين عليهم السلام سوگند مي دهيم و آن گراميان را شفيع خود مي آوريم و البته اگر معرفت ما نسبت به مقام شامخ آن بزرگواران فراتر از شناخت ظاهري باشد، نورانيت و روحانيت بيشتري احساس خواهيم کرد؛ چرا که آن بزرگواران جايگاهي بس بالاتر از معرفت ما دارند.
در زيارت جامعه مي خوانيم: «مَنْ اَتاکُمْ نَجا وَ مَنْ لَمْ يأْتِکُمْ هَلَکَ؛ 45ر کس به شما رو آورد، اهل نجات است و هر کس رو برگرداند، هلاک خواهد شد.» و نيز مي خوانيم: «کَلامُکُمْ نُورٌ وَ أمْرُکُمْ رُشْدٌ وَ وَصِيتُکُمُ التَّقْوي وَ فِعْلُکُمُ الخَيرُ وَ عادَتُکُمُ الْإِحْسانُ؛ 46گفتار شما نور و امر شما رشد و ترقي و سفارش شما تقوا و کارهايتان نيک و شيوة شما احسان است.»
رمضان و انتظار فرج
پيوند اهل بيت با خواندن دعاي افتتاح در شبهاي ماه مبارک رمضان به اوج خود مي رسد. اين دعا که سيد بن طاووس در «اقبال الاعمال» براي شبهاي ماه مبارک رمضان آورده، مفاهيم بلندي در مورد امامت و ولايت اهل بيت عليهم السلام دارد که در آن بعد از حمد و ثناي الهي و درود و سلام به ائمه اطهار عليهم السلام، از خداوند متعال ظهور دولت کريمة حضرت ولي عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف را آرزو مي کنيم: «اللهُمَّ إنَّا نَرْغَبُ إليکَ في دَولَةٍ کَرِيمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْاِسْلامَ وَ أهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِها النِّفاقَ وَ أهْلَهُ وَ تَجْعَلُنا فِيها مِنَ الدُّعاةِ الي طاعَتِکَ وَ الْقادَةِ الي سَبيلِکَ وَ تَرْزُقُنا بِها کَرامَةَ الدُّنيا وَ الآخِرَةِ؛ 47روردگارا! ما از تو مي خواهيم که دولت کريمه اي را در روي زمين مستقر کني که به وسيله آن اسلام و مسلمانان را عزيز گرداني و جبهة نفاق و پيروان آن را خوار و ذليل کني و ما را از دعوت کنندگان و راهنمايان به سوي طاعت و راه خودت قرار دهي و به اين وسيله کرامت دنيا و آخرت را نصيبمان گرداني!»
و در فراز آخر همين دعا، از وضعيت موجود (نابرابري، ناعدالتي و زندگي رقت بار ستم کشيدگان و تسلط ستمگران و دشمنان و حاکمان بي درد و بروز فتنه ها) به درگاه ربوبي شکوه کرده، از غيبت طولاني ولي امر و صاحب عصرمان عجل الله تعالي فرجه الشريف ناله مي کنيم: «اَللّهُمَّ إنَّا نَشْکُو إليکَ فَقْدَ نَبِينا صَلواتُکَ عَلَِيهِ و آلِهِ وَ غَيبَةَ وَلِينا وَ کَثْرَةَ عَدُوِّنا وَ قِلَّةَ عَدَدِنا وَ شِدَّةَ الفِتَنِ بِنا وَ تَظاهُرَ الزَّمانِ عَلَينا فَصَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ؛ 48
خدايا! ما به تو شکايت مي کنيم از نبودن پيامبرمان - که درود تو بر او و خاندانش باد – و از غيبت ولي امرمان و بسياري دشمنان و قلّت تعداد شيعيان و سختي فتنه ها بر ما و پشت کردن زمانه بر عليه ما. پس بر محمد و آلش درود فرست!»
با توجه به اين دعاها و مضامين آن و مقام ارجمند اهل بيت عليهم السلام انسان روزه دار شايسته است که اعمال نيک و عبادات خود را در ماه مبارک رمضان با اهل بيت عليهم السلام پيوند دهد و با تحکيم روابط خود با آن گراميان، با افتخار و سربلندي از ماه مبارک رمضان بيرون رود.
پي نوشت:
41). الکافي، ج 2، ص 18، ح 5.
42). الامالي، صدوق، ص 93.
43). الامالي، صدوق، ص 95.
44). بحارالانوار، ج 95، ص 61.
45). البلد الامين، کفعمي، ص 300.
46). همان، ص 302.
47). اقبال الاعمال، سيد بن طاووس، ص 51.
48). همان، ص 60.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره71.