سيدرمضان عليان
سخني درباره «زكات»
رسول اكرم صلي الله عليه وآله: جامعه‌اي كه زكات در آن پرداخته نشود، زمين بركاتش را از آن جامعه دريغ مي‌كند.
اشاره
آنچه پيش رو داريد طرح كوچكي براي جمع آوري زكات گندم و جو مي‌باشد كه مبلّغ محترم، آقاي سيدرمضان عليان از روحانيون هجرت بلندمدت در منطقه تبليغي خود پياده كرده و جهت استفاده ديگر عزيزان ارسال نموده است. مبلغان محترم مي‌توانند همين مطالب را در دو صفحه تنظيم كرده و در اختيار كشاورزان منطقه خود قرار دهند.
اهميت زكات
1. پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله: اموالتان را مي‌توانيد با دادن زكات بيمه كنيد. 1
2. رسول اكرم صلي الله عليه وآله: جامعه‌اي كه زكات در آن پرداخته نشود، زمين بركاتش را از آن جامعه دريغ مي‌كند. 2
3. اگر كسي با پولي كه زكات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است. 3
تذكرات مهم در محاسبه زكات
1. از 9 چيزي كه زكات به آن تعلق مي‌گيرد، زكات گندم و جو است. 4
2. گندم يا جو برداشت شده اگر از 850 كيلو كمتر باشد، زكاتش واجب نيست. 5
3. موقع جدا كردن زكات، بلافاصله بعد از خرمن كوبي يا كمباين است. 6
4. انسان بايد زكات را به قصد قربت (انجام فرمان الهي) بپردازد. 7
5. تمامي هزينه هائي كه براي كاشت، داشت و برداشت گندم يا جو تا زمان خرمن كوبي يا كمباين انجام مي‌شود، جزء مخارج محاسبه مي‌شود. 8
6. در صورتي كه گندم يا جو را با آب چاه آبياري نموده باشند، زكات آن 120 خالص درآمد و اگر آن را با آب جوي يا رودخانه آبياري نموده و يا ديم بوده است، زكات آن 110 پس از كم كردن هزينه‌ها مي‌باشد. 9
7. اگر از آب چاه براي آبياري چند محصول (گندم، جو، يونجه، لوبيا و...) استفاده مي‌كند، فقط مي‌تواند مقدار هزينه‌اي كه براي آبياري گندم و جو داشته، جزء هزينه‌ها حساب كند.
8. افرادي كه تراكتور، دروگر، كمباين و سمپاش از خودشان دارند، فقط مي‌توانند هزينه استهلاك (گازوئيل، روغن و...) را كسر كنند. 10
9. فقط دستمزد كارگراني كه مزد گرفته اند، جزء مخارج محاسبه مي‌شود. 11
مصارف زكات
به فتواي امام راحل رحمه الله و مقام معظم رهبري و برخي از مراجع ديگر، مصرف زكات اجازه لازم ندارد؛ از اين رو خود كشاورز مي‌تواند پس از محاسبه زكات، آن را براي كارهايي كه بخشي از آن در زير مي‌آيد، بپردازد:
1. براي رفع فقر نيازمندان، مثل خوراك، پوشاك، مسكن، تحصيل، ازدواج و...
2. پرداخت بدهي بدهكاران (در صورتي كه در راه معصيت بدهكار نشده و توان پرداخت آن را نيز نداشته باشند.)
3. هر كاري كه نفعش به عموم مردم برسد، مثل كمك به ساخت و تعمير مسجد، حسينيه، مدرسه سازي، درمانگاه و... 12
تذكر: اگر چه مصارف مختلفي براي زكات ذكر شده، اما بهترين مصرف زكات اين است كه انسان آن را به فقير بپردازد و در انتخاب فقير هم مستحب است خويشاوندان و نزديكان را بر ديگران مقدم بدارد. 13
پي نوشت:
1) وسائل الشيعه، ج 9، ص 29.
2) همان، ص 26.
3) توضيح المسائل مراجع، ج 1، ص 480، مسئله 820.
4) به طلا و نقره مسكوك و خرما و كشمش نيز زكات تعلّق مي‌گيرد. البته گاو و گوسفند و شتر هم در صورتي زكات دارند كه از علوفه بيابان بخورند. (همان، ج 2، ص 138، با اقتباس.)
5) همان، ص 119.
6) تحرير الوسيله، ج 2، ص 32.
7) توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 195، مسئله 1957.
8) همان، ج 2، ص 126، مسئله 1880.
9) همان، ج 2، ص 122، 1876.
10) استفتائات امام خميني، ج 1، ص 342.
11) توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 127، مسئله 1882.
12) همان، ج 2، ص 145، مسئله 1925.
13) تحرير الوسيله، ج 2، ص 62.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره79.