آيت الله العظمي مکارم شيرازي
مسجد در قرآن
قرآن كريم درباره مسجدالحرام و خانه كعبه مي‌فرمايد: «ان اول بيت وضع للناس..‌» از عبارت «اول بيت‌» استفاده مي‌شود كه بيوت ديگري نيز براي مردم قرار داده شده است كه اولين آن خانه‌ها، خانه كعبه است و الا تعبير به اول معنا نداشت. و معلوم است كه بيوت ديگر، همان مساجد ديگر است كه آن‌ها هم براي مردم بوده و بايد باشد.
آنچه از محتواي «للناس‌» مي‌فهميم اين است كه مسجد بايد پايگاه مردمي باشد، در شعاع بسيار وسيعي مسجدالحرام و بيت الله و در شعاع‌هاي ديگري همه مساجد.
از سوي ديگر قرآن مجيد مي‌گويد: «انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الاخر و اقام الصلوة و اتي الزكوة و لم يخش الا الله‌» براي آن‌ها كه عمران مسجد مي‌كنند، پنج شرط قائل شده است: 1- ايمان به خدا 2- ايمان به قيامت 3- اقامه نماز 4- ايتاي زكات 5- شجاعت در حد بالا (لم يخش الا الله)
آيا اين شرايط براي عبادت ساده است؟ اگر بنا باشد كه چند نفر پيرمرد و پيرزن به مسجد بروند و نماز بخوانند و بيرون بيايند، ديگر «لم يخش الا الله‌» را براي چه مي‌خواهد؟ معلوم مي‌شود كه مسجد كانوني است كه بايد شجاعان از آن پاسداري كنند.
عمران مسجد نيز فقط عمران به معناي بنا نيست. صاحب مجمع البيان در ذيل اين آيه شريفه مي‌گويد: «عمرانه بالصلوة و العبادة و البناء» يعني اول آباد ساختن به وسيله عبادت و سپس آباد ساختن از طريق بنا را مطرح مي‌كند. متوليان، حاميان، پاسداران و مديران مساجد بايد داراي شرايط پنجگانه فوق باشند.
ايمان قرص و محكم داشته باشند تا در مقابل همه چيز بايستند؛ ايمان به روز قيامت داشته باشند تا تخلف نكنند؛ اهل عبادت و نماز باشند تا پيوندشان با خداوند محكم باشد؛ و زكات بدهند تا پيوندشان با مردم محكم باشد و از هيچ چيز جز خدا نترسند.
چنين مسجدي با مسجدي كه در فرهنگ قبل از انقلاب پيدا شده بود، خيلي فاصله داشت و با مسجدي كه امروز هم در جامعه ما وجود دارد، خيلي فرق دارد.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره13.