بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
موسيقي از ديدگاه مراجع تقليد حضرت آية الله خامنه اي: «آموزش موسيقي و ترويج آن براي نوجوانان با اهداف نظام جمهوري اسلامي سازگار نيست. » عبدالکريم موگهي موسيقي از منظر امام خميني رحمه الله (1) «موسيقي از اموري است كه البته هر كس به حسب طبع خوشش مي آيد ليكن انسان را از جديت بيرون مي برد و به يك موجود هزل و بيهوده [تبديل مي كند.] موسيقي فكر انسان را طوري مي كند كه ديگر نتواند در غير محيط موسيقي و شهوات و اموري كه مربوط به موسيقي است، فكر بكند. » موسيقي از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامي «موسيقي اگر انسان را از ياد خدا و معنويت غافل كند و به ابتذال، گناه و بيكارگي بكشاند، حرام است. » مقام معظم رهبري در پاسخ به سؤالي فرمودند: «اين كه ما بگوييم موسيقي بهترين راه مقابله با تهاجم فرهنگي است، نه، من به اين معتقد نيستم كه موسيقي يك چنين كششي داشته باشد. بهتر است بگوييم موسيقي يكي از راه هاي مبارزه با تهاجم فرهنگي است. بله، يكي از راه هاست. البته با شرايطي مي تواند باشد امّا اين را، بهترين راه نمي دانم. ببينيد، در مورد موسيقي دو حرف وجود دارد: يكي اين كه ببينيم، اساسا مشخصه هاي موسيقي حلال و حرام چيست و ديگر اين كه بياييم، در مصداق، مرزهايي را مشخص كنيم تا جوانان بدانند كه اين يكي حرام و اين يكي حلال است. البته اين دومي كار آساني نيست، كار دشواري است. كه انسان از اين اجراهاي موسيقي هاي گوناگون ـ موسيقي خارجي، موسيقي ايراني هم با انواع و اقسامش، با كلام، بي كلام ـ بخواهد، يكي يكي اين ها را مشخص كند اما مشخصه هاي كلي يي دارد كه آن را مي شود، گفت. البته من هم در جاهايي به بعضي از اشخاصي كه دست اندر كار بودند، آنچه را كه مي توانستم و مي دانستم، گفته ام. حالا هم مختصري براي شما عرض مي كنم. ببينيد. موسيقي اگر انسان را به بيكارگي و ابتذال و بي حالي و واخوردگي از واقعيت هاي زندگي و امثال اين ها بكشاند، اين موسيقي، موسيقي حلال نيست، موسيقي حرام است. موسيقي اگر چنانچه انسان را از معنويت، از خدا و از ذكر غافل كند، اين موسيقي حرام است. موسيقي اگر انسان را به گناه و شهوتراني تشويق كند، اين موسيقي حرام است. نظر اسلام اين است. موسيقي اگر اين خصوصيات مضر و موجب حرمت را نداشته باشد، البته آن وقت حرام نيست. اين هايي را كه من گفتم، بعضي از آن ها در موسيقي بي كلام و در سازهاست، بعضي هم حتّي در كلمات است. يعني ممكن است فرضا يك موسيقي ساد? بي ضرري را اجرا كنند ليكن شعري كه در اين موسيقي خوانده مي شود، شعر گمراه كننده يي باشد. شعر تشويق كنند? به بي بندوباري، به ولنگاري، به شهوتراني، به غفلت و اين طور چيزها باشد، آن وقت حرام مي شود. بنابراين، آن چيزي كه شاخص حرمت و حلّيت در موسيقي است ـ نظر شريف امام رحمه الله هم در اواخر حيات مباركشان كه آن نظريه را در باب موسيقي دادند، اشاره به همين مطلب بود ـ اين است. موسيقي لهوي داريم. ممكن است موسيقي ـ به اصطلاح فقهي اش ـ موسيقي لهوي باشد. لهو يعني، غفلت يعني، دور شدن از ذكر خدا، دور شدن از معنويت دور شدن از واقعيت هاي زندگي، دور شدن از كار و تلاش و فرو غلتيدن در ابتذال و بي بندوباري اين موسيقي مي شود حرام. اگر اين با كيفيت اجرا حاصل بشود، اگر با كلام حاصل بشود، فرقي نمي كند. شما مي گوييد زبان بين المللي. آن موسيقي يي كه به قول خود شما مرزها را در نورديده و در جاهايي پخش شده، آيا اين لزوما موسيقي خوبي است؟ صرف اين كه يك موسيقي از مرز فلان كشور خارج شد و توانست به مثلاً كشورهاي مختلف برود و يك عده طرفدار پيدا كند، مگر دليل خوب بودن موسيقي است؟ نه، به هيچ وجه. ممكن است يك موسيقي يي باشد كه به شهوتراني و نشاط هاي شهوي جواني تحريك مي كند، طبيعي است كه يك مشت جواني كه غفلت زده هستند، از اين موسيقي خوششان مي آيد. هر جايي كه در دنيا دستشان به اين نوار بيفتد، از آن نوار استفاده مي كنند. اين دليل خوب بودن موسيقي نيست. من نمي توانم به طور مطلق بگويم كه موسيقي اصيل ايراني موسيقي حلال است، نه اين طور نيست. بعضي خيال مي كنند كه مرز موسيقي حلال و حرام، موسيقي سنتي ايراني و موسيقي غير سنتي است. نه اين طوري نيست. آن موسيقي يي كه مناديان دين و شرع هميشه در دوره هاي گذشته با آن مقابله مي كردند و مي گفتند حرام است، همان موسيقي سنتي ايراني خودمان است كه به شكل حرامي در دربارهاي سلاطين، در نزد افراد بي بندوبار، در نزد افرادي كه به شهوات تمايل داشتند و خوض در شهوات مي كردند، اجرا مي شده، اين همان موسيقي حرام است. بنابراين، مرز موسيقي حرام و حلال، عبارت از ايراني بودن، سنتي بودن، قديمي بودن، كلاسيك بودن، غربي بودن يا شرقي بودن نيست. مرز آن چيزي است كه من عرض كردم. اين ملاك را مي شود به دست شما بدهيم. » نظر مقام معظم رهبري دربار? ترويج موسيقي سؤال: با عرض سلام و آرزوي طول عمر با بركت براي حضرت عالي به عرض مي رساند كه يكي از مسابقاتي كه در امور تربيتي بين دانش آموزان سراسر كشور برگزار مي شود، مسابق? سرود است. در اين مسابقه از ابزارهاي موسيقي استفاده مي شود و به تجربه ثابت شده كه اين ابزارها نه تنها اثر تربيتي مثبت ندارد، بلكه گاهي باعث جذب بعضي از دانش آموزان به اين ابزارها شده و ترك تحصيل مي نمايند. از باب نمونه در سمينار معاونين پرورشي كشور معاون پرورشي آذربايجان شرقي و ايلام ابراز داشتند كه بعضي از محصلين كه نواختن موسيقي را كاملاً ياد گرفته اند، ترك تحصيل نموده و در عروسي ها از آن استفاده نموده، پول مي گيرند. اكنون با توجّه به مطالب فوق آيا حضرت عالي تجويز مي فرمايند همچنان از ابزار موسيقي در مدارس و بين دانش آموزان استفاده شود و اصولاً اين ابزارها را از مسائل تربيتي اسلامي مي دانيد يا نه؟ يا از همان قرآن و نهج البلاغه كه جذابيتش نيز بيشتر است و خط و نقاشي و تئاتر استفاده شود، كافي است. ارشاد و راهنمائي آن جناب باعث امتنان و خوشبختي است. جواب: «استعمال ابزار و آلات موسيقي در نواختن موسيقي مطرب لهوي حرام است و استفاده از اين قبيل آلات در غير موسيقي مطرب لهوي اگر مستلزم مفاسدي باشد جايز نيست و به طور كلي ترويج موسيقي و آلات آن با هدف هاي نظام اسلامي منافات دارد. » حضرت آية الله خامنه اي: «آموزش موسيقي و ترويج آن براي نوجوانان با اهداف نظام جمهوري اسلامي سازگار نيست. » نظرات علما و مراجع تقليد سؤال: حكم استماع موسيقي هاي صدا وسيما يا ادار? ارشاد، ساخت و تعليم و خريد و فروش ابزار آلات موسيقي چيست؟
حضرت آية الله سيستاني: «اگر موسيقي مناسب مجالس لهو و عياشي نباشد حرام نيست. »
حضرت آية الله تبريزي: «گوش دادن به موسيقي لهوي كه مناسب مجالس خوش گذارني مي باشد، جايز نيست و همچنين ساخت و تعليم و خريد و فروش ابزار آلات موسيقي لهوي جايز نيست. »
حضرت آية الله خامنه اي: «هر گونه نوازندگي مطرب لهوي كه متناسب با مجالس عيش و نوش باشد حرام است. »
حضرت آية الله فاضل لنكراني: «موسيقي اگر مطرب و مهيج و مناسب مجالس لهو و لعب باشد حرام است و در غير اين صورت مانعي ندارد و مركز پخش تأثيري در حكم ندارد. »
حضرت آية الله بهجت: «اگر موسيقي مطرب باشد، استماع و خريد و فروش آن حرام است. »
حضرت آية الله صافي گلپايگاني: «آنچه را عرف مردم موسيقي مي دانند، استماع آن و ساخت و تعليم و تعلم و فروش آلات آن حرام است. »
حضرت آية الله مكارم شيرازي: «كليه صداها و آهنگ ها كه مناسب لهو و فساد است، حرام و غير آن حلال است و تشخيص آن با مراجعه به اهل عرف عام خواهد بود. »
حضرت آية الله مظاهري: «اگر موسيقي لهوي و تحريك كننده باشد، حرام است. »
حضرت آية الله گلپايگاني (رضوان الله تعالي عليه) : «غنا كشيدن صدا و دور دادن آن به كيفيت خاص? طرب آور است كه مناسب با مجالس لهو و محافل انس و طرب و موافق با آلات لهو ولعب است و خواندن به نحو غنا و گوش دادن به آن و تكسب به آن حرام است و فرقي نمي كند كه همراه با آلات لهو خوانده شود يا نه و در كلام باطل استعمال شود يا در قرآن يا دعا يا مرثيه يا شعر. »
تشكيل هنرستان هاي موسيقي سؤال: طبق برنامه ريزي اعلام شده، بنابراين است كه خانه هاي موسيقي و هنرستان هايي در اين رابطه در شهرستان ها تشكيل شود كه با عكس العمل مردم مواجه شده است، نظر حضرت عالي با رواج موسيقي چيست؟
حضرت آية الله خامنه اي: «آموزش موسيقي و ترويج آن براي نوجوانان با اهداف نظام جمهوري اسلامي سازگار نيست. »
حضرت آية الله مكارم شيرازي: «بدون شك تأسيس اين گونه مراكز موجب گسترش فساد است و جايز نيست. »
حضرت آية الله تبريزي: «موسيقي لهوي تعليم و تعلم و اجرت گرفتن براي آن حرام است و اين ها مظاهر فسادي است كه به خاطر مسامحه بعضي از متصدّيان شروع شده است. »
حضرت آية الله صافي گلپايگاني: «موسيقي و ترويج و تأسيس مراكز براي تعليم آن حرام است. »
حضرت آية الله بهجت: «موسيقي مطرب، شنيدن آن و تعليم و تعلم آن و تعاون آن حرام است. »
حضرت آية الله مظاهري: «بايد احترام به افكار عمومي نهاد. بايد از تشكيل مجالس گناه خودداري كرد. » مسابقات مختلط سؤال: اخيرا در سيماي جمهوري اسلامي مسابقاتي برگزار مي شود كه شركت كنندگان در مسابقه، پسران و دختران به طور مختلط و تماشاچيان هم زنان و مردان هستند و برخي حركات زننده ـ مانند دويدن دختران در حضور جوانان نامحرم ـ صورت مي گيرد و مجري برنامه هم معمولاً زنان و دختران جوان مي باشند. نظر حضرت عالي در برپايي چنين مسابقات و شركت در آن ها و نمايش آن از تلويزيون كه موجب عادي شدن روابط دختران و پسران و ريختن حُجب و حياي جامعه مي شود، چيست؟
حضرت آية الله مكارم شيرازي: «اگر منشأ مفاسد خاصّي گردد، جايز نيست. »
حضرت آية الله صافي گلپايگاني: «مجالس مذكوره مشتمل بر خلاف شرع و معرض فساد است و جايز نيست. جاي بسي تعجب و تأسّف است كه سيماي جمهوري اسلامي كه بايد منادي اسلام باشد، هر روز برنامه هاي خلاف شرع جديدي به معرض نمايش بگذارد و به اخلاق و عفت و عقيد? جامعه اسلامي لطمه بزند. خداوند همه را از شرور و فتنه آخر الزمان حفظ فرمايد. »
حضرت آية الله تبريزي: «اين هم يكي از مظاهر فساد است و هرچه موجب ترويج فساد در جامعه باشد جايز نيست. »
حضرت آية الله بهجت: «اختلاط جايز نيست و تشخيص و تعيين موضوع با مكلّف است. »
1) مجموعه سخنان و استفتاءات از نشريه فرهنگ اسلام، بهار 1378، نقل شده است.
لطفا منتظر باشید ...
