عبدالرحيم موگهي
عوامل مؤثر در حفظ
همواره به اين نكته توجه داشته باشيد كه چه مقدار از آيه ها و سوره ها و جزءهاي قرآن را حفظ كرده ايد، نه اينكه چه مقدار را حفظ نكرده ايد. و نيز تا كنون چه مدت از وقت خود را براي حفظ قرآن مجيد صرف كرده ايد، نه اينكه چه مدتِ ديگر تا پايان حفظ قرآن باقي مانده است.
1. براي حفظ قرآن و ادامه مستمر آن، دست كم به دو چيز نياز داريد: يكي انگيزه عالي و ديگري هدف متعالي. انگيزه عالي، شما را به شروع كار تشويق مي كند و هدف متعالي، شما را به ادامه كار و پايان دادن آن ترغيب مي نمايد. بنابراين، به انگيزه و هدف خود، براي حفظ قرآن، بيشتر توجه كنيد، و پيش از شروع حفظ، به تبيين و تحليل آن، براي خود، بپردازيد تا حفظ قرآن را به پايان برسانيد و در ميانه راه، از ادامه آن باز نمانيد.
2. گوش دادن به نوارهاي تلاوت قرآن در زمينه آيات مورد نظر. به طور مثال، ديده يا شنيده ايد كه برخيها هنگام رانندگي، به نوارهاي قرآن گوش داده اند و همه آيات خوانده شده در نوار و يا بسياري از آنها، حتي به طور ناخواسته، حفظشان شده است و اين نشان دهنده اهميت حفظ قرآن از راه گوش دادن به نوارهاي قرآني است. گفتني است كساني كه مي خواهند افزون بر حافظ قرآن بودن، قاري قرآن نيز باشند، مي توانند نوارهاي قارياني را انتخاب نمايند كه آيات مورد نظرشان براي حفظ را به سبك مورد نظرشان براي تلاوت خوانده باشند.
3. مدتي است نوارهاي صوتي و كاستِ مخصوص حفظ قرآن، با روشهاي گونه گون تهيه و تنظيم شده است و در بازار به فروش مي رسد و يا در مؤسسات و مراكز آموزش حفظ قرآن ديده مي شود.
مي توانيد از آنها نيز براي حفظ قرآن استفاده كنيد. و چنانچه براي شما امكان دارد، بهتر است براي حفظ قرآن، از نوارهاي ويدئويي و ديسكهاي فشرده رايانه اي (Compact Disk = CD) كه به صورتِ «سمعي و بصري: شنيدني و ديدني» است، استفاده كنيد، زيرا طبق نظر برخي از روان شناسان، حدود 80% يادگيري از طريق «چشم» تحقق مي پذيرد.
4. يكي از عوامل مؤثر در حفظ آيات و سوره هاي قرآن و دلگرم شدن به اين كار، آگاهي يافتن از ثواب و پاداشهايي است كه در احاديث اسلامي ما براي خواندن و حفظ كردن آيات و سوره هاي قرآن بيان شده است.
5. حفظ آيات قرآني و فراموش نكردن محفوظات قرآني، نيازمند، «تكرار» است. بنابراين، از هر فرصتي براي مرور و تمرين مداوم آيات و بازخواني و بازگويي آنها استفاده كنيد و براي تكرار آيات حفظ شده، بيشتر از حفظِ خود آيات، وقت بگذاريد.
6. گاه برخي از آيات را با «نوشتن» آنها، بهتر و سريعتر حفظ مي كنيد تا با «خواندن» آنها؛ البته مي توانيد آياتي را كه براي حفظ كردن، مثلا بر يك صفحه كاغذ يا مقوا نوشته ايد، همراه خود داشته باشيد تا در فرصتهاي مناسبي كه براي حفظ قرآن و مرور آيات الهي به دست مي آوريد، از آيات نوشته شده بر صفحه كاغذ يا مقوا استفاده كنيد. و با توجه به اينكه جايي از بدن شما، مانند دستهايتان، نبايد بدون طهارت و وضو به نوشته هاي قرآن برسد!، مي توانيد براي رعايت اين امر ـ در صورتي كه طهارت نداريد ـ صفحه كاغذ يا مقواي مذكور را درون پاكتي پلاستيكي و پاكيزه قرار دهيد و يا مقداري از كناره و حاشيه آن را براي در دست گرفتن، سفيد بگذاريد.
7. همواره به اين نكته توجه داشته باشيد كه چه مقدار از آيه ها و سوره ها و جزءهاي قرآن را حفظ كرده ايد، نه اينكه چه مقدار را حفظ نكرده ايد. و نيز تا كنون چه مدت از وقت خود را براي حفظ قرآن مجيد صرف كرده ايد، نه اينكه چه مدتِ ديگر تا پايان حفظ قرآن باقي مانده است.
8. شركت منظم و مداوم در جلسات گروهي حفظ و قرائت قرآن هم باعث مي شود كه شما به حفظ قرآن مُقَيد شويد و هم موجب مي گردد كه محفوظات قرآني ديگران را بشنويد و در نتيجه، به تصحيح و تقويت و دوام محفوظات خود كمك كنيد.
منبع: ماهنامه اطلاع رساني، پژوهشي، آموزشي مبلغان شماره60.