چگونه از چشمهاى خود مواظبت کنيم؟
دکتر حسين برهانى
چشم حساسترين و عجيب‏ترين عضو بدن است، به طورى که دنياى بزرگى در اين عضو بسيار کوچک و زيبا جاى گرفته و نشانه‏اى از
عظمت خالق هستى را به تصوير مى کشد.
هر کدام از چشمها توسط شش عضله ظريف به جهات مختلف حرکت مى کنند. اسامى اين عضلات بستگى به عمل و نقش آنها در حرکت کره چشم دارد؛ مثلاً عضله مستقيم فوقانى، چشم را به سمت بالا حرکت مى دهد و عضله مايل تحتانى چشم را به طرف بالا و داخل حرکت مى دهد. بسيار جالب است که حرکات اين عضلات ظريف در هر دو چشم به طور هماهنگ و همزمان انجام مى شود. چشم از قسمتهاى مختلف و لايه‏هاى متعدد تشکيل يافته است که هر کدام به نوبه خود از اهميت بسيار زيادى برخوردارند. هيجانات، احساسات و عواطف هر موجود را مى توان در چشمانش جستجو کرد و با نگاه کردن در چشم و نحوه نگريستن فرد مى توان دريافت که آن موجود و مخصوصا انسان در حال ترس و وحشتزده است يا چشمانش مملو از شادى و شعف مى باشد و يا پر از محبت و دوستى است.
مواظبت از چشمها از بدو تولد از اهميت بسزايى برخوردار است. به محض اينکه نوزاد به دنيا مى آيد و چشم به جهان مى گشايد، به منظور مراقبت از چشمها و پيشگيرى از آلودگى ميکروبى از قطره نيترات نقره 1% استفاده مى شود. اگر در اين مورد سهل‏انگارى صورت بگيرد، خطر عفونت چشم و حتى کورى وجود دارد.
مواظبت از چشمها
براى اينکه بيشتر از چشمان خود مراقبت کنيم، بايد به چند علامت بيشتر توجه کنيم. اين علايم هشدارهايى هستند تا ما به فکر چشمهايمان باشيم. اين علايم کدامند؟
قرمز شدن چشمها
يکى از علايم مهم شروع ناراحتى يا بيمارى چشم، قرمز شدن آن است. علل و عوامل مختلفى مثل اجسام خارجى، تحريکات محيطى، التهاب و عفونتهاى ميکروبى و ويروسى، ضربه‏ها و حتى تومورها باعث قرمز شدن چشمها مى شوند. قرمز شدن چشم ناشى از پرخون شدن مخاط ملتحمه، سفيدى يا صلبيه چشم مى باشد. اگر عروق مژه‏اى و مويرگهاى بسيار ظريف چشم به علل فوق تحريک شوند، در اين قسمتها پرخونى به وجود مى آيد و گاه با ماليدن چشمها اين وضعيت شدت گرفته و اثرات نامطلوبى بر بينايى مى گذارد.
درد چشم
درد چشم علامت شايعى از وجود بيمارى چشم است و بايد اين علامت را جدى گرفت. علل درد چشم نيز شامل عفونتها و التهابات، تحريکات ناشى از اجسام خارجى و مواد شيميايى و ضربه‏هاى مستقيم و غير مستقيم به کره چشم مى باشد. تومورهاى داخل جمجمه نيز مى توانند باعث سردرد و چشم‏درد شوند. بيماريهاى چشم مثل آب سياه يا گلوکوم و افزايش فشار داخل کره چشم هم باعث ايجاد درد مى شوند.
خشک شدن چشم
خشک شدن چشم ناشى از چه عواملى است؟
اگرچه خشکى چشم يکى از ناراحتيهاى افراد سالخورده و مسن است، اما در سنين ديگر نيز ممکن است به وجود آيد. وقتى مخاط چشم خشک مى شود، باز و بسته شدن پلکها به سختى صورت مى گيرد و بيمار احساس مى کند روى سطح چشم و مخاط ملتحمه‏اش خراش ايجاد شده است و احساس خارش و سوزش مى کند. خشکى آب و هواى محيط زندگى، بعضى بيماريهاى عمومى و داروهايى که باعث کاهش اشک چشم مى شوند و همچنين مسدود بودن کانالهاى اشکى مى توانند باعث خشکى چشم مى شوند. آنچه بايد مورد توجه و دقت قرار بگيرد اين است که به محض بروز اين علايم از مصرف خودسرانه دارو اجتناب شود و در اسرع وقت به چشم‏پزشک مراجعه شود. اقدامات عمومى ديگرى نيز وجود دارد که در حفظ سلامت چشم بسيار مهمند.
نکات ساده ولى بسيار مهم
1ـ شستن دست و صورت با آب و صابون بعد از انجام کارهايى که باعث آلوده شدن دستها مى شود. در صورت کثيف بودن دستها، از ماليدن چشم با دست جدا خوددارى شود.
2ـ استفاده از وسايل شخصى مثل حوله و دستمال
3ـ خوددارى از شنا و شستشو در استخرها و آبهاى آلوده
4ـ استفاده از نور کافى در موقع مطالعه
5ـ به کودکان و سايرين آموزش لازم داده شود تا با رعايت فاصله مناسب برنامه‏هاى تلويزيون را تماشا کنند.
6ـ از نگاه کردن به منابع نورانى بخصوص خورشيد خوددارى شود.
7ـ براى تشخيص بيماريهاى چشم، عيوب انکسارى و بخصوص تنبلى چشم بايد حتما کودکان را قبل از سنين مدرسه مورد معاينه قرار داد.
منبع :پيام زن ، آبان 1378، شماره 92